Kip als geheim wapen in kiwibesteelt in UGent Crowdfundingproject

Meer info:  info.crelanleerstoel@ugent.be

Aan de start van het nieuwe kiwibes-oogstseizoen stellen UGent en HoGent een nieuw, multidisciplinair onderzoeksproject voor naar de mogelijkheid om kippen in te zetten op kiwibes- en andere kleinfruitplantages. De kippen ruimen aangetaste vruchten door de Aziatische fruitvlieg op, momenteel een groot probleem in Europa, en doen tegelijkertijd aan groenonderhoud en insect- en onkruidbestrijding. "We willen testen of we de veelbelovende resultaten uit eerder onderzoek kunnen reproduceren in andere kleinfruitplantages. We gaan ook op zoek naar een kip die beter dan andere kippen geschikt is voor deze taak", stelt coördinator Frank Coopman (UGent). Dat laatste gebeurt in samenwerking met kunstenaar Koen Vanmechelen, die al 20 jaar bezig is met het kruisen van kippen. Omdat de financiering via klassieke kanalen omwille van het transdisciplinaire karakter niet vlot verloopt, lanceren UGent en HoGent een crowdfundingcampagne.

Aziatische fruitvliegplaag

De kleinfruitteelt in Europa gaat momenteel gebukt onder een Aziatische fruitvliegplaag. Telers wordt aangeraden om de aangetaste, afgevallen vruchten meteen op te rapen en te verwijderen, om een verdere verspreiding van de plaag te vermijden. Dit is echter een zeer arbeidsintensieve maatregel, die bovendien moeilijk te realiseren valt. Een teler uit Maastricht heeft daarom op eigen houtje kippen geïntroduceerd in zijn frambozenplantage. Een klein succesverhaal, want zijn kippen eten zowel de schadelijke insecten als de afgevallen vruchten op. 

Geïnspireerd door het verhaal van deze teler, gingen onderzoekers in kiwibesplantages aan de slag met kippen. Ook dat bleek een succes, al rezen een aantal nieuwe vragen. Bijvoorbeeld: verspreiden de kippen zich wel voldoende over de plantage, eten ze behalve bessen en insecten nog voldoende graan, en welk kippenras kan zich het best aanpassen aan deze omstandigheden? Al die onderzoeksvragen en voorlopige -resultaten werden gebundeld in het Gentse kiwi-ei-project.

Kippen als ecologische bestrijders

Concreet wordt onderzocht of het door de introductie van kippen in fruitplantages mogelijk is om op een ecologische manier insecten en onkruid te bestrijden, aan groenonderhoud te doen en gevallen vruchten op te ruimen. Bovendien wordt bekeken of hierdoor het gebruik van insecticiden en herbiciden teruggedrongen kan worden en de verkoop van de eieren een bijkomend inkomen kan vormen. Ook wordt getracht een voeder te ontwikkelen dat de nutritionele tekorten van de scharrelkip kan opvangen, wordt nagedacht over de combinatie van dierlijke en plantaardige productie op dezelfde oppervlakte, enzovoort. Op die manier hopen de onderzoekers met het project niet alleen een meerwaarde te creëren voor de fruit- maar voor de volledige primaire sector, evenals het fundamenteel onderzoek in die sector.

"Vanuit de veelbelovende en gunstige resultaten die er al zijn, willen we het onderzoek verderzetten en uitbreiden naar andere kleinfruitplantages. Daarnaast gaan we op zoek naar een kip die beter dan andere kippen geschikt is om in een geïntegreerd productiesysteem als dit te floreren", legt Coopman uit. Voor dit laatste werd kunstenaar Koen Vanmechelen bij het project betrokken. Al 20 jaar is hij bezig met het kruisen van kippen (Cosmopolitan Chicken Project), wat geleid heeft tot een unieke DNA-databank en kippen die zeer sterk en fertiel zijn.

Vanmechelen zal voor het kiwi-ei-project kippen leveren en het idee samen met zijn Community Chicken Project wereldwijd verspreiden. "Het kiwi-ei-project kan een wetenschappelijk onderbouwd ecosysteem opleveren voor gemeenschappen over de hele wereld die voedselzekerheid nodig hebben. Dat is wat me aanspreekt als kunstenaar. Kunst vertrekt voor mij immers ook altijd vanuit een maatschappelijk vraag- en conflictstuk", stelt hij.

'Re-Cycling-Birth'

Naast de kiwibesproeftuin op de proefhoeve van UGent en HoGent in Bottelare staat momenteel een kunstwerk van Vanmechelen om het project te illustreren: Re-Cycling-Birth, een praalwagen met zijn Cosmopolitan Chickens die tussen kiwibesplanten scharrelen. De praalwagen zal er ook woensdagnamiddag 30 september staan, wanneer buren, collega's en andere geïnteresseerden welkom zijn om met het project en de kiwibesplantage kennis te maken. UGent en HoGent organiseren die kijkdag in het kader van de bijbehorende crowdfundingcampagne.

"Omdat er voor transdisciplinair onderzoek waarbij kunst, wetenschap en het bedrijfsleven elkaar ontmoeten, weinig ruimte is voor financiering via de klassieke kanalen, roepen we het brede publiek op om het onderzoek gedeeltelijk mee te financieren. Het is voor het eerst dat de wetenschap voor deze vorm van financiering kiest, maar we hopen zo mensen bij ons onderzoek te betrekken die er anders nooit bij betrokken zouden worden", stelt Coopman. In totaal hoopt de universiteit op die manier 10.000 euro bij elkaar te sprokkelen. De campagne loopt via het crowdfundingplatform van de stad Gent, waar geïnteresseerden meer info kunnen vinden en zich kunnen inschrijven. Verder kan het project al rekenen op de financiële steun van Crelan en meststoffenfabrikant Viano.

In de kiwibesproeftuin te Bottelare worden ondertussen ruim dertig nieuwe kiwibesrassen geteeld. Dit moet nieuwe expansieperspectieven bieden voor de ruim 40 telers die ons land telt. De totale productie dit jaar wordt geschat op zo'n 100 ton, wat 40 procent meer is dan vorig jaar. "Dit creëert meer ruimte voor export", stelt projectleider kiwibes Filip Debersaques (UGent). Momenteel wordt reeds 70 procent van de totale verse productie geëxporteerd, vooral naar Scandinavische landen en Duitsland.