Studie van organisch aankoeksel op aardewerk van de Swifterbant cultuur uit de Beneden-Schelde.
Onderzoekseenheid Pre- en Protohistorische Archeologie van NW-Europa
De onderzoekseenheid Pre- en protohistorie omvat het onderzoek naar de steentijden en de metaaltijden, vooral in West-Europa. Ook onderzoek buiten deze gebieden, met name in het Centraal-Aziatische Altaj, wordt binnen deze onderzoekseenheid uitgevoerd.
De onderzoekseenheid Pre- en protohistorie wordt geleid door prof. dr. Philippe Crombé (steentijden) en prof. dr. Jean Bourgeois (brons- en ijzertijd). Ze is sedert jaren actief in diachronisch archeologisch onderzoek van de West-Europese pre- en protohistorie, in nauwe samenwerking met complementaire mens- en natuurwetenschappen (nadruk op westelijk België).
Onderzoek
Algemeen: interdisciplinair nederzettingsonderzoek in het noordwestelijke deel van België (provincies Oost- en West-Vlaanderen) in functie van een diachrone reconstructie van het prehistorisch landgebruik. Zwaartepunt: van Finaal-Paleolithicum tot ijzertijd.
Specifiek: systematische prospectie en inventarisatie van pre- en protohistorische vindplaatsen in het gebied van Zandig-Vlaanderen; paleo-ethnografische en paleo-landschappelijke (i.s.m. collegae uit natuurwetenschappen) reconstructie van grootschalig opgegraven (en goed geconserveerde) nederzettingen en grafvelden (o.m. te Verrebroek, Doel, Oedelem, Waardamme, Gent Kluizendok, Sint-Denijs-Westrem site Flanders Expo); uitbouw van een absoluut dateringskader en een dateringsmethodologie voor steentijdsites gelegen op zandige, gebioturbeerde bodems, uitbouw van een absoluut dateringskader voor grafvelden uit de brons- en ijzertijd.
Onderzoekstechnieken: prospectie (luchtfotografie, boortechnieken en terreinprospectie), opgravingen, studie van collecties (lithisch materiaal, ceramiek, metalen objecten), bronnenkritiek.
De onderzoekseenheid Pre- en protohistorie legt in het onderzoek zeer sterk de nadruk op de landschappelijke inplanting van de sites, zowel vanuit een paleoecologisch standpunt als vanuit een meer spatiale analyse.
Onderzoeksvelden
Nederzettingen uit de steentijden, circulaire structuren uit het laat-neolithicum en de vroege/midden-bronstijd (‘grafheuvels’); protohistorische perceleringssystemen; enclosures en funeraire monumenten uit de ijzertijd; nederzettingsonderzoek en landgebruik (systemen en patronen); sociale archeologie.
Luchtfotografie
Inventarisatie voor wetenschappelijke en beheersdoeleinden, prospectietechnieken; structuren uit het neolithicum, de vroege/midden-bronstijd, de late ijzertijd, de Romeinse, middeleeuwse en recente periode in Oost- en West-Vlaanderen; gedigitaliseerde beeldanalyse, interdisciplinaire analyse en interpretatie van gedetecteerde sporen (geomorfologie, bodemkunde, geografie, archeologie, historische geografie).
Onderzoek in het Altajgebergte (Siberië)
Prospectie en inventarisatie van het archeologisch patrimonium in de Republiek Altaj (verwerking gegevens van satellietbeelden en terreinprospectie); onderzoek en opgravingen van Scytho-Siberische grafheuvels.
Geschiedenis
Het vroegere ‘Seminarie voor Archeologie’ werd opgericht in de jaren ’1940 onder prof. dr. Sigfried J. De Laet (1914-1999), die tot 1984 het diensthoofd was van dat seminarie. Hij werd toen opgevolgd door prof. dr. Jacques A.E. Nenquin (1925-2003), die het ambt tot in 1991 ingenomen heeft. In 1991, met de hervorming van de universiteit Gent, is het Seminarie voor Archeologie opgenomen in de toenmalige vakgroep Archeologie en Oude Geschiedenis van Europa (sedert 1 januari 2010 hernoemd tot vakgroep Archeologie). Binnen deze vakgroep werden Pre- en protohistorie en Historische Archeologie respectievelijk bemand door prof. dr. Jean Bourgeois en prof. dr. Hugo Thoen. De onderzoekseenheid Pre- en protohistorie werd in 1990 versterkt door de aanstelling van prof. dr. Philippe Crombé. Deze laatste neemt de prehistorie voor zijn rekening, terwijl prof. dr. Jean Bourgeois de metaaltijden op zich neemt.
Contact
Projecten
De surveys in 2003-2004 hadden als doel de diachronische organisatie van rituele en funeraire monumenten in het landschap te bestuderen
Sociale verankering van cultureel erfgoed objecten en -plaatsen in de multi-culturele Altaj Republiek, doctoraatsonderzoek Gertjan Plets
In 2005-2006 onderzocht de UGent honderden Vroege IJzertijdgrafheuvels, de bekende bevroren grafheuvels van de Scythen in Altaj
De impact van fysische eigenschappen en natuurlijke verweringsprocessen van silex op de bewaring van prehistorische gebruikssporen, doctoraatsonderzoek Éva Halbrucker
Van 1995 tot 1999 voerde de Universiteit Gent zowel zowel opgravingen als inventarisatiecampagnes uit in Altaj
Archeologie en landschap van de irrigatiesystemen in Turpan, doctoraatsonderzoek Sophie Barbaix
Langeafstandsdistributie van kwartsiet van Wommersom en Tienen tijdens het Mesolithicum in het zuidelijke Noordzeebekken.
Het doctoraatsonderzoek van Guy De Mulder bestudeerde funeraire rituelen tijdens de late bronstijd en vroege ijzertijd in het Scheldebekken
Prehistorische nederzettingssystemen en landgebruik in Zandig Vlaanderen: een diachrone en geo-archeologische benadering.
IWT project Geotechniek en archeologische prospectie, boringen en sonderingen voor detectie van diep begraven paleolandschappen, -bodems en prehistorische sites
Het archeologisch landschap van het Altaj-gebergte van het Eneolithicum tot de Ethnografische periode, doctoraatsonderzoek van Wouter Gheyle
Een archeologische verkenning van de land-zee overgangszone in Doelpolder Noord: Impact van zeespiegelstijgingen op het paleolandschap en de menselijke bewoning van de prehistorie tot de middeleeuwen. (Doctoraatsonderzoek: Jeroen Verhegge)
De rol van kolonisatie en/of acculturatie in de overgang naar een agropastorale neolithische levenswijze in Laag-België. (Doctoraatsonderzoek: Dimitri Teetaert en Liesbeth Messiaen)
Doctoraatsonderzoek van Dave Cowley
Een grootschalige en gedetailleerde studie van WO I luchtfoto’s in België zorgt voor een doorbraak in de archeologie van WO I
Een mozaiek van WO I luchtfoto's van de hele frontregio in de Franse departementen Nord en Pas-de-Calais
Een evolutionaire benadering van menselijk gedrag in het Paleolithicum. Het 'diet breath' model en competitie tijdens MIS 3 in Frankrijk. (Doctoraatsonderzoek: Dieter Jehs)
Grootschalig, multidisciplinair onderzoek van een (vroeg)mesolithische wetland site in de alluviale vlakte van de Boven-Schelde in Kerkhove.
De gedetailleerde studie van WO I luchtfoto’s aan de Universiteit Gent doet een nieuwe wind waaien in de conflictarcheologie
De Universiteit Gent (BOF-GOA) onderzoekt momenteel het conflictlandschap van de Groote Oorlog via niet-invasieve technieken
De Universiteit Gent is al sinds 1995 actief in Altaj, waarbij zowel opgravingen als intensieve inventarisatiecampagnes werden georganiseerd
Inventarisatie en analyse van WOI-relicten in Komen-Waasten op basis van luchtfoto’s, geofysische prospectie en archeologische prospectie
De l'analyse spatiale à la caractérisation de sites de la fin de l'âge du fer et du début de l'époque gallo-romaine dans le nord et l'est de la Gaule, doctoraatsonderzoek Eline Deweirdt
Internationaal Samenwerkingsproject 1998-1999: Uitbouw van een Universitair Onderwijscurriculum op het gebied van de valorisatie van natuurlijke en culturele rijkdommen van Gorno-Altay
De evolutie van de vegetatie en de exploitatie van het bos tijdens het midden Holoceen in de Beneden-Scheldevallei
Verdronken landschappen langs de Schelde. Bedreiging of opportuniteit? Evolutie van prehistorisch landgebruik langs veranderende waterlopen tijdens het Vroeg- en Midden-Holoceen
Een 40-tal WO I-luchtfoto's boven de provincie Antwerpen zorgde voor de herontdekking van een Duitse verdedigingslinie
De vakgroep is sinds de jaren 1980 actief bezig met archeologische luchtfotografie van Vlaanderen, vooral boven Oost- en West-Vlaanderen