Het Altaj-gebergte herbergt een enorme rijkdom aan archeologische monumenten. Duizenden structuren liggen verspreid over de valleien, hellingen en plateaus, daar achtergelaten in de loop van de afgelopen vijf millennia. Ze zijn uitzonderlijk goed bewaard en nog duidelijk zichtbaar aan het oppervlak, en vormen een uniek archeologisch landschap. De Universiteit Gent is al 20 jaar actief in Altaj, waarbij zowel opgravingen als intensieve inventarisatiecampagnes werden georganiseerd.

Overzicht van het onderzoek van UGent in Altaj

Na een eerste fase van opgravingen en eerste prospecties in 1995-2000, had het doctoraatsonderzoek van Wouter Gheyle (afgewerkt in 2009) als doel dit landschap zo gedetailleerd mogelijk te karteren en te analyseren. Dit gebeurde binnen het kader van een aantal opeenvolgende projecten in de periode 2003-2009.

Een speciaal project was “The Preservation of the Frozen Tombs of the Altay Mountains” een initiatief, gesponsord door het UNESCO-Flanders trustfonds.

In 2005-2006 onderzochten we de ligging van honderden Vroege IJzertijdgrafheuvels, de bekende bevroren grafheuvels van de Scythen die in de permafrost bewaard bleven. Veranderingen in het klimaat bedreigen hun bewaring.

Tijdens ondertussen negen opeenvolgende expedities in het Russisch en Kazachs Altaj-gebergte werden zo meer dan 14.000 monumenten in 15 onderzoeksgebieden ingetekend en onderzocht. Aan de hand daarvan werd een gedetailleerde typologie opgesteld van het archeologisch erfgoed in Altaj, en konden we de geografische spreiding van de verschillende structuurtypes en de opbouw van de vindplaatsen analyseren.

In 2011 werd een opgraving uitgevoerd op een onbekend type monument: verspreid over de onderzoeksgebieden vinden we honderden geometrische steenzettingen, gegroepeerd in velden van tientallen exemplaren. Ze lijken plattegronden van gebouwen voor te stellen, maar hun functie en datering was volledig onbekend. De opgraving van twee van deze structuren leverde nuttige informatie op, en liet ons toe hun chronologie te verfijnen. Het blijken van de oudste monumenten in de vallei te zijn.

Recente expedities

De afgelopen twee jaar (2014-2015) werd gewerkt aan de inventarisatie van Turu-Alty, een heuvelrug in het oosten van de Chuya steppe. Honderden monumenten concentreren zich daar rond een natuurlijk gevormd theater; een half-circusvormige inham met speciale akoestische kenmerken. 3D-opnames van zowel de heuvelrug als een groot deel van de momumenten en petrogliefenpanelen moet ons toelaten de speciale relatie tussen het landschap en de archeologische monumenten daar verder te onderzoeken.