Wetenschappers vrezen problemen als we te fijnmazig vaccineren

(12-01-2021) Onderzoekers van de UAntwerpen, UGent en UHasselt pleiten voor één vaccinatiecentrum per 150.000 à 250.000 inwoners.

Een fijnmazig netwerk van vaccinatiecentra kan leiden tot logistieke, administratieve of organisatorische problemen, die de geloofwaardigheid van de vaccinatiecampagne in gevaar kan brengen. Tot dat besluit komt de Denktank Corona Vaccine Distribution.

De voorbije weken was er geregeld goed nieuws over de vaccins tegen het coronavirus. Maar minstens even essentieel wordt de massale vaccinatiecampagne, op logistiek vlak zonder voorgaande. Wetenschappers van de universiteiten van Antwerpen, Gent en Hasselt en experts uit de logistieke en de farmaceutische sector buigen zich al enkele maanden over de te volgen strategie. De onafhankelijke denktank kwam tot de conclusie dat België idealiter tussen de 40 (het aantal arrondissementen) en 73 (het aantal huisartsenwachtposten) vaccinatiecentra zou tellen.

“Dat komt neer op één centrum per 150.000 à 250.000 inwoners”, legt prof. Roel Gevaers (UAntwerpen) uit. “Dan zouden maatschappelijke kosten, baten, efficiëntie en effectiviteit zich in evenwicht houden. De overheid kiest nu echter voor een fijnmazige strategie, met één centrum per 50.000 inwoners en dus meer dan 200 vaccinatiecentra verspreid over het land. Studies toonden al aan dat de vaccinatiegraad hoger is wanneer mensen dichter bij huis ingeënt kunnen worden: een fijnmazig netwerk biedt dus voordelen op dat vlak.”

Vaccins niet verloren laten gaan

Maar een te fijnmazige verspreiding van de centra kan tot problemen leiden, stellen de leden van de denktank.

“De logistieke operatie wordt te complex”, zegt prof. Wouter Dewulf (UAntwerpen). “Binnenkort zullen we vier of vijf vaccins ter beschikking hebben, die elk op een andere manier bewaard moeten worden. De vaccinatiecentra zullen bevoorraad worden vanuit de ziekenhuizen: hoe meer centra, hoe complexer voor de ziekenhuizen, hoe groter de kans dat er op het einde van de dag meer ongebruikte vaccins overblijven.”

Grotere vaccinatiecentra hebben nog voordelen: personeelsuitval door ziekte kan makkelijker worden opgevangen, de medische en IT-infrastructuur zal professioneler zijn, aspecten zoals stockmanagement en crowd management kunnen er efficiënter georganiseerd worden.

Denk aan de cyberveiligheid

De onderzoekers ontwikkelden een kaart die de meest optimale planning van de vaccinatiecentra aangeeft.

“Daarvoor bundelden we alle belangrijke demografische, logistieke en mobiliteitsparameters, zoals de bevolkingsdichtheid en de bereikbaarheid”, legt prof. Nico Van de Weghe (UGent) uit. “Per provincie springen er telkens relatief duidelijk vijf à zes steden en gemeentes uit (de groenste zones op de kaart, red.).”

Hoe groener een gebied, hoe geschikter als locatie voor een vaccinatiecentrum.

Met de kaart wil de denktank het beleid ondersteunen in het objectief kiezen van geschikte locaties.

“Evenementslocaties en sportcentra komen vaak naar voor als meest geschikte locatie”, verduidelijkt Lars De Sloover (UGent). “Vaak beschikken deze locaties ook over voldoende administratieve, sanitaire en stockageruimtes. Bovendien hebben deze centra vaak een adequaat ICT-netwerk ter beschikking, wat van groot belang gaat zijn voor de cyberveiligheid.”

Potentieel nefaste gevolgen

Het beperken van het aantal centra is het te verkiezen scenario, besluiten de leden van de denktank.

“We willen de overheid vragen te focussen op een goede balans tussen proximiteit en mobiliteit versus logistiek en organisatie”, aldus prof. Niel Hens (UHasselt). “Een fijnmazig netwerk zal de vaccinatiegraad van de bevolking ten goede komen, maar wanneer een klein vaccinatiecentrum omwille van logistieke, administratieve of organisatorische problemen plots zou moeten sluiten, is dat nefast voor de geloofwaardigheid van de vaccinatiecampagne bij de bevolking.”

Info

De kaart in hoge resolutie.

Uitgebreidere (Engelstalige) blogpost over het onderwerp

- Voor vragen rond logistiek en mobiliteit:
Prof. Wouter Dewulf (UAntwerpen): wouter.dewulf@uantwerpen.be en 0475 97 72 22.

Prof. Roel Gevaers (UAntwerpen): roel.gevaers@uantwerpen.be en O498 68 06 27.

- Voor vragen rond geografie en locaties:
Prof. Nico Van de Weghe (UGent): nico.vandeweghe@ugent.be en 0485 78 41 83.

Drs. Lars De Sloover (UGent): lars.desloover@ugent.be en 0474 38 18 82.

Deze studie werd uitgevoerd door onderzoekers van UAntwerpen, UGent en UHasselt en experten uit de logistieke en de farmasector:

  • Dr. Joris Beckers (geograaf & transporteconoom UAntwerpen, Departement Transport & Ruimtelijke Economie)
  • Prof. Wouter Dewulf (transporteconoom UAntwerpen, Departement Transport & Ruimtelijke Economie & transporteconoom UHasselt)
  • Prof. Niel Hens (Biostatistiek en statistische Bioinformatica aan de UAntwerpen en aan UHasselt)
  • Drs. Lars De Sloover (UGent, Vakgroep Grografie, Onderzoeksgroep CartoGIS)
  • Prof. Roel Gevaers (transporteconoom UAntwerpen, Departement Transport & Ruimtelijke Economie)
  • Wim Tiest (Director of infectious disease programme strategy van eTheRNA immunotherapies NV)
  • Prof. Nico Van de Weghe (UGent, Vakgroep Geografie, Onderzoeksgroep CartoGIS)
  • Frank Van Gelder (Consultant Pharma & Air freight en Secretary General van Pharma.aero)