Organisatie onderwijs tweede semester: rector UGent beantwoordt belangrijkste vragen

Rector Rik Van de Walle, dinsdag 8 december 2020:

Ik kreeg wat vragen. Ik gaf wat antwoorden. En ik deel ze graag met jullie.

Dat vandaag een zware dag zou worden, wisten we gisteren natuurlijk ook al. Omdat we gisteren wisten dat vandaag alle UGent'ers - studenten en medewerkers - zouden vernemen hoe we onze onderwijsactiviteiten bij de start van het tweede semester zouden organiseren. Omdat dit in code rood zal zijn en niemand daar vrolijk van wordt. Studenten niet, lesgevers niet, onze vele medewerkers niet, jij niet, ik evenmin. Waarom dan code rood? Omdat het niet anders kan. 

Ik heb de voorbije uren niemand "Hoera!" horen roepen in mijn inbox. Natuurlijk niet. Ik ontving reacties die samen te vatten zijn als "Vervelend maar het moet en moeilijk gaat ook." Er werden ook vragen gesteld. Omdat sommige vragen (en hopelijk ook de antwoorden erop ;-)) interessant kunnen zijn voor alle UGent'ers, vermeld ik ze hier graag even. 

Moet de Universiteit Gent weer eens als eerste beslissen om code rood af te kondigen?

In het verleden hebben we een paar keer als een van de eersten of als eerste een beslissing genomen. Ik denk te mogen zeggen dat nadien telkens is gebleken dat het de juiste beslissingen waren. Toen we bijvoorbeeld beslisten om vanaf 26/10 onze onderwijsactiviteiten in code rood te organiseren, was er ontgoocheling. Ik begreep dat en het hele management begreep dat. We beslisten dat op 14/10, inderdaad als enige, weze het op basis van eensluidende adviezen van onze wetenschappers/experten.

Maar ... op 28/10 moest de Vlaamse regering op haar beurt drastische coronabeslissingen nemen en op 30/10 deed het Overlegcomité hetzelfde: 'code donkerrood' werd diezelfde avond nog van kracht. Doordat wij onze beslissing vroeger hadden genomen, werd een plotse - letterlijk 'overnight' - omschakeling naar code (donker)rood aan onze universiteit vermeden; onze lesgevers en medewerkers hadden wat meer tijd gekregen om zich erop voor te bereiden. Niets om vrolijk van te worden maar wel een goede beslissing dus, waarvoor niet zozeer ikzelf of 'het UGent-management' maar wel diegenen die ons de beslissing hadden aanbevolen alle waardering verdienen.

De beslissing die vandaag werd meegedeeld is géén beslissing die de Universiteit Gent als eerste neemt. Ze is genomen door de Vlaamse universiteiten, de Vlaamse hogescholen en de Vlaamse overheid samen. Opnieuw op basis van adviezen van wetenschappers/experten, afkomstig uit alle Vlaamse universiteiten. Adviezen die unisono waren. Adviezen die gebaseerd zijn op wetenschap en feiten. Adviezen die mee worden ingegeven door de wens om de gezondheid van studenten, medewerkers, hun familie en naasten niet in gevaar te brengen. Adviezen die ook zijn ingegeven door de wens om maximaal rekening te houden met het mentaal welzijn van studenten en medewerkers. Adviezen die ... geen "Hoera!" oproepen, neen. Maar wanneer wetenschappers/experten unisono een advies formuleren, zou het roekeloos en onverantwoord zijn om - uitgerekend als universiteit - zo'n advies naast ons neer te leggen.

We hebben dus de adviezen gevolgd en we deden dat allemaal samen: universiteiten, hogescholen en de overheid.

 Was het nodig om dit nu (al) te communiceren?

 Er is helaas geen ideale timing te bedenken voor een bericht zoals dat wat je vanmorgen ontving. Simpelweg omdat niemand zo'n bericht graag ontvangt. Niet vandaag, niet morgen, nooit. En toch moet de boodschap gebracht worden.

De overheid, de universiteiten en de hogescholen hebben afgelopen zaterdag beslist om het tweede semester in code rood aan te vatten. We spraken ook af dat we hierover vandaag gezamenlijk zouden communiceren. Daar waren verschillende redenen voor. We willen vooreerst onze studenten en medewerkers zo snel mogelijk op de hoogte brengen wanneer beslissingen worden genomen. Ik houd die lijn aan ten aanzien van beslissingen die de overheid neemt (Overlegcomité, voorheen Nationale Veiligheidsraad) en wil die lijn uiteraard ook aanhouden wanneer beslissingen worden genomen die specifiek gelden voor het hoger onderwijs.

Bovendien was het vanzelfsprekend niet aangewezen om het bericht dat je vandaag ontving tijdens de blokperiode/kerstvakantie of tijdens de examens te versturen. Het bericht ná de examens versturen was evenmin een optie: we wilden ervoor zorgen dat alle lesgevers en medewerkers die bij de organisatie van onze onderwijsactiviteiten betrokken zijn, tijdig op de hoogte werden gebracht, zodat er voldoende gelegenheid is om de organisatie van de onderwijsactiviteiten voor te bereiden. Communicatie na afloop van de examens zou dit onmogelijk hebben gemaakt.

Sommige andere hogeronderwijsinstellingen kiezen alleen voor code rood in februari terwijl de UGent code rood langer aanhoudt. Waarom is de UGent strenger dan de andere instellingen?

 De UGent is niet strenger dan de andere instellingen. Vooreerst zullen alle hogeronderwijsinstellingen gedurende minstens vier lesweken code rood aanhouden. De UGent (en wellicht nog enkele andere instellingen) zal code rood gedurende zes weken aanhouden. Er is dus geen verschil van een maand maar wel van twee weken. En er is meer.

Eind februari zal de epidemiologische situatie opnieuw geëvalueerd worden. Dat zal gezamenlijk gebeuren: de universiteiten, hogescholen en de Vlaamse overheid zullen dat samen met wetenschappers/experten doen. Vervolgens zal beslist worden hoe de onderwijsactiviteiten in de resterende lesweken zullen georganiseerd worden.

Door álle geledingen (studenten en personeelsleden) is ons de voorbije dagen en weken gevraagd om het aantal schakelmomenten tot een minimum te beperken. Er werd nadrukkelijk gevraagd om niet telkens weer te schakelen; niemand wil een jojo zijn. Er is zelfs een neologisme uit voortgekomen: iedereen is 'schakelmoe'. Dat is zeer begrijpelijk; we moeten er rekening mee houden. Daarom zullen alle hogeronderwijsinstellingen het aantal schakelmomenten tot een minimum beperken.

Sommige onderwijsinstellingen zullen mogelijk een eerste keer schakelen na vier lesweken; de UGent zal mogelijk een eerste keer schakelen na zes lesweken. Beide opties hebben voor- en nadelen; geen van beide is 'de juiste' of 'een foute'.

De belangrijkste redenen waarom wij kozen voor een aanpak waarbij het mogelijke schakelmoment na zes lesweken valt, zijn in essentie deze: (i) we willen enige stabiliteit bieden en schakelmoeheid in de mate van het mogelijke vermijden; (ii) we willen anderhalve week tijd inlassen tussen het moment waarop beslist wordt te schakelen en het moment waarop het nieuwe veiligheidsniveau van kracht wordt - in het scenario waarin code rood slechts vier weken wordt aangehouden zou dit betekenen dat reeds na tweeënenhalve lesweken zou moeten beslist worden om te schakelen, wat zeer vroeg is; (iii) indien in de vijfde of zesde lesweek zou blijken dat schakelen naar code oranje haalbaar en aangewezen is, zullen we vanaf de zevende lesweek volgens code oranje kunnen werken - instellingen die voor blokken van vier lesweken kiezen, zullen in dit geval pas vanaf de negende lesweek volgens code oranje kunnen werken.

 Ja maar, shoppen in drukke winkelstraten mag. Waarom kan dan ook niet on campus onderwijs georganiseerd worden?

 Wel ... dat het misschien geen goed idee is om in een drukke winkelstraat te gaan shoppen, daar zijn alle wetenschappers/experten het over eens. Ze hebben daar al vele keren hun bezorgdheid over geuit. Dit gezegd zijnde: shoppen is de voorbije week op veel plaatsen goed verlopen. Waar het niet goed verliep/verloopt, werd/wordt wel degelijk ingegrepen. Dat is prima en belet niet dat ook wij onze onderwijsactiviteiten veilig moeten organiseren, wel integendeel.

 In vergelijking met heel wat andere beroepen wordt aan de hogeronderwijsinstellingen relatief veel vrijheid gegund. Denk aan de cultuur- en evenementensector, aan de horeca, ... heel wat mensen die er werken hebben het nog kwader dan wij. Het ene leed met ander leed vergelijken is altijd delicaat en brengt geen soelaas, dat weet ik. Maar we kunnen moeilijk ontkennen dat de universiteit het alles in acht genomen goed doet, terwijl men in tal van andere sectoren niet eens de kans heeft om het goed te doen.

Dit is toch bijzonder zwaar voor onze studenten?

Ja, dit is bijzonder zwaar voor onze studenten. Wellicht nog zwaarder voor hen dan voor de personeelsleden van onze universiteit, hoewel ik toch ook wil gezegd hebben dat de coronacrisis ook voor onze personeelsleden zwaar weegt.

 Daarom doe ik nogmaals een oproep om elkaar te helpen. Ik doe ook nogmaals een oproep om het aanbod aan hulp en ondersteuning dat voorhanden is, te benutten. We staan met zeer velen klaar om collega's en studenten te helpen. Maak van dit aanbod gebruik als je er nood aan hebt. Je vindt heel wat informatie hier 

Zal je nu "Hoera!" roepen, nu je een paar antwoorden op een paar vragen las? Ik vrees van niet en verwacht dat ook niet. Ik hoop wel dat de antwoorden wat meer duiding brengen.

We moeten er samen door.