Stopzetten lopende samenwerkingen Israëlische partners: belangrijke stappen gezet

Wat voorafging

In 2024 oordeelde het Internationaal Gerechtshof meerdere keren dat de acties van Israël in de Gazastrook kunnen neerkomen op genocide. De Commissie Mensenrechtenbeleid en Dual Use Onderzoek (CMDUO) van de UGent stelde vast dat er een grote verwevenheid bestaat tussen heel wat van de Israëlische academische instellingen waarmee wordt samengewerkt en de Israëlische overheid, het Israëlische leger en/of de Israëlische veiligheidsdiensten.

Daarom besliste de UGent op 31 mei 2024 om de lopende institutionele samenwerkingen met bepaalde Israëlische overheids- en academische instellingen stop te zetten. Het gaat om 12 onderzoeksconsortia binnen Horizon Europe, het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, en 1 Erasmus+ onderwijssamenwerking.

“De nodige stappen worden gezet binnen de consortia om na te gaan of de samenwerking met de betrokken Israëlische partners kan worden stopgezet. Indien dit niet het geval is, dient de UGent de nodige stappen te zetten om zelf uit de projecten te stappen. Uiteraard zal dit met de meeste zorg voor de betrokken onderzoekers en promotoren gebeuren, met inachtneming van de contractuele verplichtingen.” - Rik Van de Walle, rector

Welke stappen werden er al gezet?

We hebben in eerste instantie gepoogd om, rechtstreeks en via diplomatieke kanalen, de Europese Commissie ertoe aan te zetten de deelname van Israëlische entiteiten aan Horizon Europe projecten te evalueren. Half juni liet de EC weten dat ze dat niet van plan is. Dat betekent dat de UGent per project het initiatief moet nemen om een consortiumwijziging aan te vragen. Na zo’n wijziging verlaat ofwel de Israëlische partner ofwel de UGent het project. We gaan ervan uit dat dat laatste de meest waarschijnlijke uitkomst zal zijn.

Na de beslissing van eind mei volgde een periode van informatie verzamelen. De betrokken onderzoekers werd gevraagd om tegen 31 augustus 2024 alle relevante informatie aan te leveren zodat de UGent een dossier kon opstellen om haar deelname aan elk van de consortia stop te zetten. In september en oktober gebeurde er op basis van de aangeleverde informatie een analyse per project om de verschillende scenario’s in kaart te brengen. Zo werd onder andere bekeken wat de precieze taken van de Israëlische partner in het onderzoeksproject zijn, wat die van de UGent zijn en wie deze taken zou kunnen overnemen.

In de Erasmus+ onderwijssamenwerking beslisten de consortiumleden inmiddels samen om de Israëlische partner op non-actief te zetten. Mede omwille van de veiligheid van de deelnemende studenten is er geen samenwerking meer mogelijk tussen de Israëlische partner en de andere consortiumpartners.

Intussen hebben we de coördinatoren van de andere consortia gevraagd om formeel de eerste stappen te zetten om de procedure tot consortiumwijziging op te starten. De coördinatoren leggen de vraag tot wijziging van de consortia voor aan de EC.

Wat zijn de volgende stappen?

Zodra een consortiumcoördinator groen licht krijgt van de EC kunnen we over de modaliteiten van de uitstap overleggen met de coördinator en de partners. Vervolgens dient het consortium hieromtrent een beslissing te nemen en zal deze beslissing worden overgemaakt aan de EC.

Rik Van de Walle: “De eindbeslissing ligt dus helaas niet in onze handen. Het is daarom moeilijk in te schatten wanneer de volledige uitstap zal zijn afgerond. Verwacht wordt dat sommige consortia makkelijker te verlaten zullen zijn dan andere, bijvoorbeeld omdat onze taken erin beperkter zijn. Hoe dan ook blijft het ons vaste voornemen om dat voor elk project te doen lukken, waarbij we vanzelfsprekend de belangen van de betrokken onderzoekers maximaal zullen beschermen.”

Meer weten

Lees meer over het stopzetten van onze lopende samenwerkingen met Israëlische partners in het rapport op de webpagina’s van de Commissie Mensenrechtenbeleid en Dual Use Onderzoek.

De UGent zal haar medewerkers en studenten verder blijven informeren over belangrijke mijlpalen in deze complexe onderneming.