Scholars at Risk

De UGent toont haar betrokkenheid bij het wereldwijd bevorderen van academische vrijheid en verklaart zich solidair met collega’s in andere landen van wie de mensenrechten worden geschonden.

Wereldwijd worden wetenschappers en andere intellectuelen vervolgd vanwege de inhoud van hun werk, het uiten van hun mening en/of hun maatschappelijke positie. Internationaal hoger onderwijs speelt een cruciale rol in het bevorderen van vrijheid, democratie en respect voor mensenrechten. Deze rol kan alleen vervuld worden wanneer wetenschappers hun werk in vrijheid kunnen doen.

Om deze betrokkenheid naar een concreet engagement te vertalen, is de UGent sinds 28 april 2011 lid van Scholars at Risk (SAR). SAR is opgericht in 1999 in de Verengde Staten en bestaat uit een groeiend internationaal netwerk van ruim 240 erkende universiteiten en wetenschappelijke instituten in 30 landen. Een aantal van de meest toonaangevende universiteiten zijn lid van SAR, zoals o.m. Harvard, Stanford, Cornell, MIT, Oxford, Cambridge, ...

Door deel uit te maken van het SAR-netwerk engageert de UGent zich om:

Vervolgde wetenschappers een passende tijdelijke aanstelling, stageplaats of beurs aan te bieden
Lezingen, seminaries, conferenties over academische vrijheid te organiseren en om daarbij vervolgde wetenschappers een forum aan te bieden
Te participeren aan conferenties over academische vrijheid en vervolgde wetenschappers
Deel te nemen aan internationale onderzoeks- en onderwijsprojecten op het gebied van academische vrijheid.

Voor de concrete uitvoering van dit project werkt de UGent samen met de Nederlandse organisatie UAF die hoogopgeleide vluchtelingen begeleidt bij hun studies en bij hun integratie in de Nederlandse maatschappij.

UAF is de Europese partner van SAR en sinds de lancering van het project in juni 2009 hebben reeds tientallen vervolgde wetenschappers een tijdelijke aanstelling gekregen aan een Nederlandse universiteit. UAF besloot in 2020 de samenwerking met SAR stop te zetten en vooral in te zetten op wetenschappers en hoogopgeleide vluchtelingen die reeds in Nederland zijn. UGent werkt nu met dossiers die rechtstreeks vanuit SAR worden voorgelegd.

Samenstelling Stuurgroep Scholars at Risk

De stuurgroep volgt het UGent-engagement op. De stuurgroep bekijkt o.a. aanvragen van vervolgde wetenschappers die een tijdelijke positie wensen aan de UGent. Daarnaast neemt de stuurgroep initiatieven om het thema ‘academische vrijheid’ op de agenda te plaatsen.

Voorzitter

Mieke Van Herreweghe, vicerector en voorzitter CMDUO

Leden

- Eva Brems (Human Rights Research Network, Human Rights Centre, expert mensenrechten)

- Clara Burbano Herrera (Programme for Studies on Human Rights in Context, Human Rights Centre, Expert internationale mensenrechten)

- Katrien De Bruyn (contactpunt refugee@ugent.be)

- Ilse Derluyn (Centre for Social Studies on Migration and Refugees (CESSMIR), experte etniciteit en migratie)

- Ellen Desmet, (Centre for Social Studies on Migration and Refugees (CESSMIR), Human Rights Centre, experte migratierecht)

- Ines Keygnaert (Centre for Social Studies on Migration and Refugees (CESSMIR), team leader Gender & Violence Team)

- Yves Haeck (Centre for Social Studies on Migration and Refugees (CESSMIR))

- Ignace Lemahieu (directeur DOZA, budgethouder SAR BOF-budget)

- Annelies Verdoolaege (coördinator Afrika Platform, contact Stad Gent Noord-Zuid dienst, expert middenveld en diaspora)

- Koen Vlassenroot (Ghent Centre for Global Studies, Centre for Social Studies on Migration and Refugees (CESSMIR), expert regio’s in conflictsituaties)

Secretaris

Nancy Terryn

Het UGent-engagement

In het kader van het project ‘Scholars at Risk’ biedt de UGent tijdelijk een positie aan aan vervolgde wetenschappers zodat zij hun werk in alle rust en veiligheid verder kunnen zetten. Van januari 2013 tot 2015 verbleef dr. Felix Kaputu als eerste ‘scholar at risk’ aan de UGent.

Dr. Felix Kaputu werd in 1959 geboren in Lubumbashi. Hij is professor vergelijkende literatuur en expert op het vlak van kunstopvoeding, schrijven, literaire en politieke kritiek en oude religieuze studies. Hij doet onderzoek naar oude religies, sjamanisme, religie en pluralisme, pedagogie en nieuwe technologieën. Hij ontvluchtte Congo en gaf een aantal jaren les in de VS. Hij kan nog steeds niet naar Congo terug uit vrees voor zijn eigen leven. Momenteel zet hij zijn onderzoek naar gender, religie en Afrikaanse literatuur en mythologie verder bij de vakgroep Talen en Culturen van de UGent.

In de zomer van 2015 ving UGent 3 maanden een Iranese cartoonist/journalist/vluchteling op, dit in de groep van Prof. Voorhoof. Half augustus 2015 startte een Syrische professor/vluchteling in de faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen, die uiteindelijk 2 jaar ondersteund werd en daarna naar de ULB ging, en in oktober 2015 startte een Rwandese Ingenieur/vluchteling bij de telecommunicatie vakgroep voor een jaar waarna hij een positie in Zweden kon bekomen.
Eind 2016 was voorzien een Turkse professor op te vangen, wegens de problemen op dat ogenblik in Turkije. Toen tijdens de zomer van 2017 bleek dat dit niet zou kunnen doorgaan, werd een andere kandidaat opgeroepen, dit was een Congolese Onderzoeker die een PhD aan het afwerken is bij Prof Brems.
Pas in maart 2021 kon dan een nieuwe SAR starten, ditmaal een Burundees die in de vakgroep Aquatische Ecologie aan de slag kon.

In 2021 besliste Minister Jambon om 40.000 euro toe te kennen aan elke Vlaamse Universiteit als cofinanciering voor het opvangen van één of meerdere SAR. Daardoor konden eind 2021 uitzonderlijk 2 Turkse professoren worden opgevangen, één in de Fac. Diergeneeskunde, één in de Fac. Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.
Eén van deze kon na een rechtszaak met eerherstel en het terugkrijgen van zijn vroegere positie terug naar Turkije, de 2de professor is nog een jaar verlengd.
Tevens besliste de Vice-Rector om vanuit een humanitair budget ook opvangmiddelen voor een jaar te voorzien voor een bedreigde Afghaanse academicus, de geselecteerde kandidaat is eind 2022 gestart is in het UZ. Ook eind 2022 liet het kabinet van Minister Jambon weten dat er een 2de jaar cofinanciering komt, wat betekent dat we voor 2023 aan het SAR hoofdkantoor een oproep kunnen doen om dossiers van kandidaten te bekomen.

UGent events

Op 7 mei 2013 organiseerde de UGent een thema-avond om het initiatief ‘Scholars at risk’ in de kijker te plaatsen. Op die avond werd onder andere een kort fragment uit de toneelvoorstelling ‘De verboden wetenschapsmonologen’ gebracht, dat geïnspireerd is op het levensverhaal van dr. Felix Kaputu.

Lees hier meer over dr. Felix Kaputu

In het kader van de Gentse Belmundo week “Rebel zoekt rebel” werd ook een debat gehouden: “Gevluchte academici, wat is de rol van Vlaamse Universiteiten?"