San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA)

De San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA) is een wereldwijd initiatief bedoeld om richting te geven aan de manier waarop onderzoek bij aanwervingen en promoties en bij toekenningen van projectfinanciering wordt geëvalueerd. Sedert 2012 kunnen alle actoren die betrokken zijn bij de evaluatie van onderzoek DORA ondertekenen. De ondertekenaars van DORA engageren zich in het bijzonder om (1) open en transparant te evalueren, (2) rekening te houden met diverse vormen van onderzoeksoutput en impact, en (3) de kwaliteit van een onderzoek niet af te leiden uit het tijdschrift waarin (of de uitgeverij waarbij) het onderzoek werd gepubliceerd.

De Universiteit Gent heeft DORA ondertekend in 2020 en gaat daarmee het engagement aan om de aanbevelingen die zijn gericht aan de onderzoeksinstellingen en -financiers te implementeren. Dit engagement maakt integraal deel uit van het engagement van de UGent om onderzoek op een verantwoorde manier te evalueren.

Belang voor universiteit

Voor de UGent als onderzoeksinstelling en -financier betekent dit concreet dat:

• de kwaliteit van het onderzoek, en niet het tijdschrift waarin of de uitgeverij waarbij het onderzoek is gepubliceerd, centraal staat in evaluaties. Dit betekent dat de kwaliteit en impact van het onderzoek worden geëvalueerd en dat hiervoor geen gebruik wordt gemaakt van zgn. journal-based metrics. Kwantitatieve indicatoren op tijdschriftniveau (zoals de Journal Impact Factor, JIF) mogen m.a.w. niet worden gebruikt om de kwaliteit van het wetenschappelijke werk van individuele onderzoekers te beoordelen (in het kader van de toekenning van projectfinanciering, bij aanwerving en bij promotie)
• er transparantie en openheid wordt geboden over de criteria die gebruikt worden bij de beoordeling van onderzoek
• in evaluaties rekening wordt gehouden met de kwaliteit en impact van diverse vormen van onderzoeksoutput, niet alleen met wetenschappelijke publicaties
• diverse vormen van impact worden geëvalueerd en hiervoor een brede waaier aan indicatoren wordt gebruikt, waarbij ook kwalitatieve indicatoren aan bod komen.

Belang voor onderzoekers

Onderzoekers zelf spelen een grote rol in de evaluatie van onderzoek: ze worden geëvalueerd en leveren daartoe informatie aan, en ze treden op als evaluatoren. Individuele onderzoekers kunnen de San Francisco Declaration on Research Assessment  ondertekenen. In dat geval engageren zij zich ertoe om:

• zich als evaluatoren niet te laten leiden door journal-based metrics, maar beslissingen over aanwervingen en promoties of over de toekenning van projectfinanciering te baseren op de inhoud van het onderzoek dat wordt geëvalueerd
• een brede waaier aan indicatoren te gebruiken om (de impact van) het eigen onderzoek of dat van anderen te omschrijven, bv. in CV’s en aanbevelingsbrieven
• afstand te nemen van evaluatiepraktijken die oneigenlijk gebruik maken van journal-based metrics en alternatieve evaluatiepraktijken te promoten

Daarnaast geven onderzoekers, net als uitgevers en organisaties die kwantitatieve indicatoren aanleveren of produceren, mee vorm aan de context waarin evaluaties plaatsvinden. Onderzoekers kunnen dit volgens DORA bijv. doen door in hun publicaties vooral te verwijzen naar primaire artikels i.p.v. review-artikels (om recht te doen aan de oorspronkelijke auteurs). Aan uitgevers wordt o.m. .aanbevolen om de impactfactoren van hun tijdschrift(en) minder in de kijker te zetten en om meer kwantitatieve indicatoren op artikelniveau ter beschikking te stellen. Organisaties die kwantitatieve indicatoren aanleveren worden o.a. opgeroepen om de brondata en methodes om kwantitatieve indicatoren open ter beschikking te stellen.