Volwassenen met autisme tonen verminderde hersenrespons op het horen van hun eigen naam

(26-01-2018) Het niet reageren op het horen van de eigen naam bij baby’s is één van de belangrijkste voorspellers van autisme. Nu blijkt uit recent hersenonderzoek van de onderzoeksgroep EXPLORA aan de Universiteit Gent voor het eerst dat deze reactie op de eigen naam bij volwassenen met autisme nog altijd verminderd is.

 Link: http://dx.doi.org/10.1037/abn0000329

Autismespectrumstoornis (ASS) en de eigen naam

Of je nu in de rij staat bij de supermarkt of aanwezig bent op een druk feestje, wanneer je je eigen naam hoort, trekt dit direct je aandacht. Meestal betekent het horen van je eigen naam dat een ander jouw aandacht wil, en het vormt vaak de start van een sociale interactie. Daarom wordt die sterke reactie op je eigen naam gezien als een belangrijk aspect van succesvolle sociale interactie. Problemen met sociale interactie en communicatie behoren tot de kernsymptomen van autisme, tegenwoordig aangeduid als autismespectrumstoornis (ASS). Uit diverse onderzoeken is gebleken dat kinderen die later een ASS-diagnose kregen, al op heel jonge leeftijd (zelfs voor de eerste verjaardag) minder sterk of niet reageerden op het horen van hun eigen naam.

Professor Roeljan Wiersema vertelt: “Onderzoek laat zien dat die verminderde reactie op de eigen naam één van de vroegste en sterkste voorspellers is voor het later krijgen van een diagnose van ASS. De reden voor deze verminderde reactie is niet gekend maar duidt mogelijks op een kernprobleem van ASS met het spontaan herkennen en begrijpen van intenties van anderen, wat van cruciaal belang is voor het sociaal functioneren. Bij baby’s kan het echter ook te wijten zijn aan een ontwikkelings- of taalachterstand of simpelweg het niet kennen van de eigen naam. Daarom wilden we nagaan of de hersenen van volwassenen met ASS met een normale intelligentie en taalontwikkeling, nog steeds verminderd reageren op het horen van de eigen naam. Verrassend genoeg was dit nog nooit onderzocht.”

Annabel Nijhof (onderzoeker bij EXPLORA, onder begeleiding van prof. Roeljan Wiersema en prof. Marcel Brass) onderzocht daarom met behulp van elektroencefalografie (EEG) of het brein van volwassenen met ASS in vergelijking met volwassenen zonder ASS anders reageert op het horen van de eigen naam. Annabel Nijhof: “Wanneer zij hun eigen naam horen, herkennen ze die natuurlijk wel, maar het zou kunnen dat hun brein toch een minder sterke en andere reactie vertoont op het horen van hun eigen naam in vergelijking met andere namen.”

De hersenactiviteit werd gemeten terwijl de deelnemers luisterden naar verschillende namen. Afwisselend hoorden ze hun eigen naam, de naam van een dierbare (bijvoorbeeld die van hun moeder of een goede vriend) of de naam van een onbekende. Ze hoefden niet op deze namen te reageren, enkel aandachtig te luisteren terwijl hun hersenactiviteit gemeten werd. Zoals verwacht vertoonde het brein van personen zonder ASS een veel sterkere reactie op het horen van de eigen naam in vergelijking met de andere namen, gelokaliseerd in een hersengebied dat belangrijk is voor het begrijpen van intenties van anderen (de temporopariëtale junctie). Dit specifieke effect voor de eigen naam was afwezig in de groep volwassenen met ASS.

“Hiermee hebben we voor het eerst aangetoond dat het brein van volwassenen met ASS minder sterk en anders reageert op het horen van de eigen naam. Het feit dat deze respons zowel bij jonge kinderen met risico op ASS als volwassenen met een diagnose van ASS verminderd is, kan verstrekkende gevolgen hebben voor het beter begrijpen van de ontwikkeling van deze complexe conditie en de problemen met sociale interactie die ermee gepaard gaan.” legt Annabel Nijhof uit. “De atypische hersenrespons op de eigen naam zou mogelijk als biologische marker van ASS gebruikt kunnen worden, maar eerst is meer onderzoek nodig.”

Dit onderzoek werd uitgevoerd binnen de onderzoekssamenwerking EXPLORA (Experimenteel PsychoLogisch Onderzoek Rond Autisme), waarbinnen onderzoekers samenwerken om meer te weten te komen over verschillende aspecten die anders verlopen bij personen met autisme. Volwassenen met ASS of ouders van kinderen met ASS die interesse hebben om deel te nemen aan toekomstige onderzoeken van EXPLORA kunnen vrijblijvend contact opnemen via explora@ugent.be.

Informatie:

Annabel Nijhof (annabelnijhof@gmail.com)

Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie

M +32 456149491