UGent-visie op de educatieve masteropleidingen

De acht nieuwe educatieve masteropleidingen zijn ontwikkeld vanuit de UGent-visie op onderwijs en de daarbij horende zes strategische onderwijsdoelstellingen van de UGent. In de globale onderwijsvisie van de UGent wordt de kernspreuk “Durf Denken” uitgediept tot het kernwoord “multiperspectivisme”. Multiperspectivisme betekent dat kritische zin, perspectiefwisseling, openheid, pluralisme en tolerantie tegenover afwijkende gezichtspunten centraal staan in het onderwijs aan UGent. “Multiperspectivisme en durf denken” is dan ook meteen de eerste strategische onderwijsdoelstelling van de UGent. Vanuit het concept multiperspectivisme kunnen de overige vijf strategische doelstellingen ontwikkeld en gedefinieerd worden, namelijk onderwijs gebaseerd op excellent onderzoek, talentontwikkeling van studenten en personeel, participatie van stakeholders, internationalisering en kwaliteitszorg van opleidingen.

Deze zes strategische doelstellingen bepalen hoe de UGent de educatieve masteropleidingen vormgeeft en welke leraren de UGent wenst op te leiden vanuit haar maatschappelijke opdracht.

1. Multiperspectivisme en ‘Durf denken’

De UGent wil leraren opleiden die onafhankelijk en kritisch functioneren en die toekomstige uitdagingen in het Vlaams onderwijs aanpakken vanuit een veelheid aan perspectieven. Zo wordt binnen de opleidingen de nadruk gelegd op het kritisch-reflectief kunnen benaderen van (dissonante) informatie, onderwijspraktijken, methodieken en leermiddelen bekeken vanuit verschillende perspectieven.

Hierbij aansluitend onderschrijft de UGent ook een ‘breed professionaliteitsconcept’ ten aanzien van leraren. Concreet betekent dit dat student-leraren niet beschouwd worden als technische uitvoerders, maar worden opgeleid om in concrete en steeds wisselende contexten adequaat en professioneel te handelen als ‘reflective practitioner’. De UGent wil hiermee leraren voorbereiden om verantwoordelijkheid op te nemen voor de conceptualisering én de uitvoering van het onderwijs van de toekomst. In het opleidingscurriculum wordt daarom de nodige aandacht besteed aan de ontwikkeling van transferpotentieel, generieke vaardigheden en leervermogen. Op die manier wordt een onderzoekende en reflectieve houding gerealiseerd waarin ruimdenkendheid, een kritische ingesteldheid en multiperspectivisme centraal staan.

Daarnaast wil de UGent leraren opleiden die een pluralistische basishouding aannemen ten opzichte van leerlingen, ouders, verzorgers en externe partners met respect en waardering voor hun sociale, culturele en levensbeschouwelijke achtergrond. Dergelijke pluralistische basishouding sluit ook aan bij het DNA van de Universiteit Gent.

2. Onderwijs gebaseerd op excellent onderzoek

Het onderwijs aan de Universiteit Gent is gebaseerd op excellent onderzoek en de meest betrouwbare wetenschappelijke inzichten in het vakgebied. Deze doelstelling is richtinggevend voor de UGent educatieve masteropleidingen en sluit bovendien aan bij één van de uitgangspunten van het nieuwe decreet, i.c. de inschaling in de Vlaamse Kwalificatiestructuur op niveau 7. De educatieve masteropleidingen zijn opleidingen op academisch niveau wat zich weerspiegelt in elke component van de opleiding (domeincomponent en component leraarschap) en in alle programmalijnen. Hieruit volgt dat deze masters ook toegang geven tot het doctoraat (niveau 8 van de VKS), zowel in de domeindiscipline als in de vakdidactiek.

Op basis van deze doelstelling wil de UGent leraren opleiden die onderzoeksvaardig zijn en een onderzoekende houding kunnen aanwenden in hun onderwijspraktijk. De masterproef binnen de educatieve masteropleidingen vormt hiertoe een cruciaal element in het curriculum.

3. Talentontwikkeling van studenten en lesgevers

In de vormgeving van de onderwijsleeromgeving van de educatieve masteropleidingen wil de UGent inzetten op de talentontwikkeling van zowel de studenten als de lesgevers. Voor de studenten zal competentiegericht onderwijs worden georganiseerd, zullen reflectieve vaardigheden ondersteund worden en coaching en feedback worden voorzien. Voor de lesgevers (i.c. de professoren zelf, maar ook de vakdidactici en de praktijkassistenten) zullen onder andere interne professionaliseringsdagen ingericht worden.

Daarnaast wil de UGent leraren opleiden die talentontwikkeling als uitgangspunt zien binnen hun eigen onderwijscontext. Hiermee worden leraren bedoeld die jongeren niet vanuit een ‘deficit denken’ benaderen, maar vanuit een maximale talentontplooiing en die streven naar het bijbrengen van 21e eeuwse vaardigheden en geletterdheden inclusief de bijhorende attitudes en karakteristieken zoals verantwoordelijkheidszin, mondigheid, zelfrealisatie en kritische zin.

4. Betrokkenheid van stakeholders

Het onderwijswerkveld - met het secundair onderwijs in het bijzonder - is een cruciale partner voor de UGent: niet alleen geven alumni uit de educatieve masteropleidingen les in deze secundaire scholen, hun afgestudeerden vormen tevens het doelpubliek van de universiteit. UGent richt zich hierbij tot alle onderwijsverstrekkers in Vlaanderen. Dit sluit aan bij de pluralistische opdracht van de Universiteit Gent.

De contacten met het werkveld zijn gericht op het maken van afspraken, het uitwisselen van ervaringen over het curriculum, het creëren van betrokkenheid, de professionalisering van alle stakeholders en het uitdrukken van een blijvende waardering voor de inzet van het werkveld voor onze opleiding.

De UGent-visie en invulling van de educatieve masteropleidingen werden ook besproken en afgetoetst bij de twee grootste onderwijsverstrekkers in Vlaanderen, nl. Katholiek Onderwijs Vlaanderen en het Gemeenschapsonderwijs.

5. Internationalisering

In de nieuwe educatieve masteropleidingen biedt het geïntegreerde curriculum meer opportuniteiten om een langere tijd in het buitenland door te brengen waarbij studenten competenties verwerven in een internationale context die relevant zijn voor zowel de domeincomponent als de component leraarschap (bv. door het opnemen van opleidingsonderdelen in het kader van het Erasmus programma of door stage te lopen via het VVOB programma). Eerste contacten werden hierover reeds gelegd, maar dienen verder uitgebouwd te worden.

Aan de hand van deze internationale opportuniteiten wil de UGent leraren opleiden die zelf intercultureel competent zijn en hierdoor diversiteit als een meerwaarde in elke onderwijscontext beschouwen.

6. Opleidingskwaliteit

Alle UGent-opleidingen hanteren een cultuur van permanente kwaliteitszorg en kwaliteitsverbetering in de opleiding. Concreet wordt hiervoor gebruikgemaakt van opleidingsportfolio’s. Deze maken het mogelijk om operationele doelstellingen, processen en bijhorende acties en kwaliteitsindicatoren m.b.t. onderwijsbeleid en -kwaliteitszorg op te volgen en tevens centrale monitoring toe te laten. Deze portfolio’s volgen de PDCA-cyclus. Voor alle programmalijnen worden de visie en beleid (PLAN), beleidsuitvoering (DO), monitoring (CHECK) en reflectie met verbeterbeleid (ACT) aangegeven. Voor de educatieve masteropleidingen werd bovendien een eigen governancestructuur uitgetekend die moet waarborgen dat de domeincomponent, de component leraarschap én de integratie van beide componenten aan de vooropgestelde visie voldoen.