Na haar bachelordiploma in Graphic Design op Arteveldehogeschool in 2015, startte Sanne Holvoet aan haar masteropleiding in de communicatiewetenschappen aan Universiteit Gent. Op 19 november 2021 verdedigde ze haar doctoraatsstudie over hoe tieners omgaan met online dataverzameling en digitale reclame. 

Jongeren en online dataverzameling

Tijdens haar doctoraatsstudie focuste Sanne op 3 grote luiken. Vanaf het moment dat je online komt, verzamelen commerciële bedrijven data over jou en je online gedrag. Het eerste luik gaat daarom over jongeren en hoe zij omgaan met die online dataverzameling.

Sanne Holvoet stelde vast dat jongeren een beperkte kennis hebben over dataverzameling. Ze hebben voor zichzelf “folktheorieën” ontwikkeld over hoe dataverzameling werkt. Veel jongeren denken bijvoorbeeld dat echte mensen hun data bekijken. Hierbij houden ze in het achterhoofd dat ze deze mensen niet kennen en misschien niet kunnen vertrouwen. 

Jongeren gaan er ook vanuit dat privacy policies op elke website hetzelfde zijn. Wanneer ze de privacy policy van een website accepteren en er geen negatieve gevolgen van ondervinden, zullen ze dus ook andere privacy policies aanvaarden. De folktheorieën zorgen er dus voor dat jongeren strategieën gaan ondernemen om zichzelf te beschermen. Maar die theorieën zijn niet altijd doeltreffend.

Jongeren en gepersonaliseerde reclame

In het tweede luik focuste Sanne op hoe jongeren omgaan met gepersonaliseerde reclame. Ze onderzocht reclame die gebruik maakt van je vrienden. Denk maar aan advertenties op Facebook waar bij staat: “deze vriend en zoveel anderen vinden dit leuk”. 

Tieners van 12-14 jaar oud zijn heel gevoelig voor sociale invloed en dus ook voor deze vormen van reclame. Ze gaan ervan uit dat die vriend het echt leuk vindt en vinden daarom de reclameboodschap zelf ook aantrekkelijker.

Ouders als bemiddelaars

In een derde luik onderzocht Sanne de strategieën die ouders toepassen om hun kinderen te helpen omgaan met data en gepersonaliseerde reclame. 

Sanne concludeerde dat ouders zichzelf deels verantwoordelijk voelen om hun kinderen hierin te helpen. Dit verantwoordelijkheidsgevoel wordt echter niet altijd omgezet in het toepassen van parental mediation strategies. Dat zijn alle manieren waarop ouders hun kinderen kunnen helpen omgaan met dataverzameling en digitale reclame.

Zo onderzocht Sanne nadien hoe je ouders hierin kunt motiveren. Voor ouders is het niet altijd makkelijk om hun kinderen hierin te begeleiden. Ze hebben al veel aan hun hoofd en beschikken zelf vaak niet over de nodige kennis. 

Sanne wijst er dan ook op dat er andere instanties zouden moeten zijn die ouders bewust maken van het probleem en hen helpen om hun kinderen te begeleiden. 

Naast de ouders kunnen ook scholen een belangrijke onderwijzende rol spelen. De huidige leerplannen besteden al aandacht aan sociale privacy. Maar commerciële privacy moet nog geïmplementeerd worden. Sanne is er zich wel van bewust dat de leerplannen al heel vol zitten en dat dat dus niet vanzelfsprekend is.

Onderzoek voeren in coronatijd

Ook bij de doctoraatsstudenten strooide corona roet in het eten. De eerste twee jaren voerde Sanne kwalitatief onderzoek uit in scholen aan de hand van focusgroepen maar de twee volgende jaren schakelde ze door corona noodgedwongen over op gesprekken via teams. Haar laatste studies waren bevragingen van ouders en dus gemakkelijker uit te voeren via een online panel. 

Hoewel corona voor een extra uitdaging zorgde, heeft het volgens Sanne niet echt invloed gehad op de resultaten.

Tips and tricks

Wanneer jongeren iets online plaatsen, houden ze er vaak rekening mee dat hun vrienden, ouders en leerkrachten dat kunnen zien. Maar jongeren zouden zich ook de vraag moeten stellen: “Wat gaat er met mijn data gebeuren als dit commercieel bedrijf gehackt wordt?”. 

Heeft Sanne ook tips over gepersonaliseerde reclame?  “Het is voor jongeren een goede oefening om bij zo’n advertenties stil te staan en na te denken op welke manier bedrijven jouw data gebruikt hebben.

 Voor ouders is het belangrijk dat ze zichzelf eerst goed informeren. Ouders zouden samen met hun kinderen de privacy policies eens moeten bekijken. Als je op Facebook op de drie bolletjes naast een advertentie klikt, zie je hoe die advertentie gepersonaliseerd werd. Dit biedt veel informatie aan ouder en kind.

Wat brengt de toekomst nog voor Sanne?

Tijdens haar doctoraatsstudie miste Sanne het creatieve van grafische vormgeving. In oktober is ze gestart met een creatief bureau voor grafisch ontwerp (kaartjes, drukwerk, huisstijlen, gepersonaliseerde geschenken etc.). 

Daarnaast vervangt Sanne ook professor Van de Sompel tijdens haar zwangerschapsverlof. Na de paasvakantie gaat Sanne ook deeltijds aan de slag bij HoGent als onderzoeker.