Leerstoel VRT: Media in een samenleving in transitie
Er wordt soms gesproken over de post-truth society, waarin er een strijd om de waarheid wordt gevoerd, maar waarin ook maatschappelijke breuklijnen verdiepen en de polarisering op vlak van migratie, milieu, de organisatie van de markteconomie, enz. intensifieert. Heel wat West- en Noord-Europese landen kennen een grote mate van verstedelijking, worstelen met de integratie van migranten en vluchtelingen, en kennen arbeidstekorten door de vergrijzing en relatief lage geboortecijfers. Heel wat mensen voelen zich niet meer gerepresenteerd door politici en disconnecteren van het systeem. Zo krijg je bewegingen zoals de Gele Hesjes of de diverse burgermanifestaties voor het klimaat. Dat is niet negatief, maar toont wel aan dat het representatieve democratische systeem onder druk staat.
Media gaan hier niet altijd goed mee om. Sociale media lijken een katalysator te zijn van het eigen, grote gelijk. Commerciële nieuwsmedia gaan vaak voor scherpe titels die vooral trafiek genereren richting de website, clickbait. Politici worden ook meer en meer hun eigen media. Hun communicatie met het electoraat wordt directer, niet per se om transparanter te zijn, maar wel om vervelende vragen van journalisten te vermijden en de facto de macht van de vierde macht te ondermijnen. De internationalisering van mediamarkten maakt dat er een toenemende consumptie is van mediaproducten die niet heel dicht staan bij onze eigen samenleving en die in globo weinig aandacht hebben voor cultuur, identiteit en taal.
De rol van de publieke omroep, zo argumenteren velen, wordt belangrijker in een samenleving in transitie. Het opnemen van die maatschappelijke rol is evenwel niet evident gegeven het gefragmenteerde gebruik van media, de internationalisering van mediamarkten, de mediaconcentratie en de uitdagingen waar publieke omroepen intern voor staan.
Doelstellingen
Gegeven bovenstaande trends is er nood aan meer fundamenteel onderzoek over:
- De maatschappelijke context waarin de publieke omroep opereert;
- Het gewijzigde mediagebruik in functie van technologische evoluties;
- De gewijzigde mediamarkt en de evoluties in mediabeleid.
Deze leerstoel heeft exact die ambitie. Het tracht via een gezamenlijke effort van de expertise die inzake publieke omroep, samenleving en transities, mediabeleid, mediamarkt aan de VUB bestaat en de kennis op vlak van mediagebruik, technologische trends en mediamarkt aan de UGent het wetenschappelijk onderzoek m.b.t. de publieke omroep te versterken. Is er nog een theoretische case te maken voor de publieke omroep als een middel om bepaalde public interests te realiseren? Welke tendensen wijzen op een herdenken van de publieke omroeptheorie die al sinds de jaren 1930 niet meer fundamenteel gewijzigd is t.o.v. de “to inform, to educate and to entertain” filosofie? En hoe herdenk je het model dan? Hoe kunnen media binnen een bepaalde context toch ook bijdragen aan de versterking van politiek, sociaal en cultureel burgerschap?
Schenker
VRT
Periode
2019-2021
Promotoren
Professor Lieven De Marez 
Lieven De Marez is hoofddocent 'Media, Technologie & Innovatie' & 'Gebruikersgericht innovatieonderzoek' aan de vakgroep communicatiewetenschappen van de Universiteit Gent. Binnen het departement staat hij aan het hoofd van de multidisciplinaire onderzoeksgroep Media, Innovatie & Communicatie Technologieën (mict), verbonden aan imec, het wereldwijd toonaangevende R&D- en innovatiecentrum op het gebied van nano-elektronica en digitale technologieën. Binnen imec is Lieven de grondlegger van de digimeter en methodologische innovator om de vinger aan de pols te houden bij ons digitaliserend mediagebruik.
Professor Tom Evens
Tom Evens is Assistant Professor aan de Vakgroep Communicatiewetenschappen van de Universiteit Gent waar hij vakken over media-economie, mediabeleid en businessmodellen doceert. Tom heeft een masterdiploma in Communicatiewetenschappen (2005) en Bedrijfseconomie (2006) en promoveerde in 2013 met een politiek-economische analyse van de televisie-industrie. Zijn expertise situeert zich op het vlak van economische en beleidsaspecten van media- en technologiemarkten waarover hij ruim publiceerde in wetenschappelijke tijdschriften, boekdelen en boeken. Hij is eveneens de auteur van The Political Economy of Television Sports Rights (Palgrave, 2013, samen met Petros Iosifidis en Paul Smith), Platform Power and Policy in Transforming Television Markets (Springer, 2018, samen met Karin Donders) en Media Management Matters: Challenges and Opportunities for Bridging Theory and Practice (2020, Routledge, met Ulrike Rohn).[TE(1]