De meest voorkomende ziekte bij aardappelen is nog steeds de aardappelplaag veroorzaakt door Phytophthora infestans. De planten worden hiervoor doorgaans behandeld met fungiciden, maar deze veroorzaken ecotoxicologische effecten mede door de hoge frequentie van behandeling in bepaalde groeiseizoenen. Een team UGent-onderzoekers van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen onder leiding van professor Geert Haesaert en in samenwerking met het laboratorium van toegepaste mycologie en fenomics onder leiding van professor Kris Audenaert vond een duurzaam alternatief. Hiermee vertoont de plant net zoals bij een vaccin een verhoogde weerstand tegen de ziekte.

Phytophthora veroorzaakt grote opbrengstverliezen. ‘Op onbeschermde aardappelvelden kan de ziekteverwekker in een periode van 7 tot 10 dagen de volledige oogst doen mislukken,’ vertelt professor Haesaert. Om zich hier tegen te beschermen, zijn de meeste telers afhankelijk van herhaalde behandelingen met fungiciden. De green deal van de EU voorziet echter een reductie van 50% op het gebruik van conventionele fungiciden waardoor de nood aan een groen alternatief groter is dan ooit. ‘Onze onderzoeksgroep startte een zoektocht naar alternatieven waaronder een mogelijk effect van Green Leaf Volatiles of GLV’s op de weerstand van de aardappelplant voor de aardappelplaag.’

Professor Haesaert: ‘GLV’s zijn vluchtige organische stoffen die vrijkomen wanneer planten weefselschade oplopen, zoals bij het maaien van gras. Sommige van deze natuurlijke stoffen kunnen een signaal geven aan andere planten waardoor bijvoorbeeld de tolerantie tegen plantenziekten wordt verhoogd.’ Dit uniek vermogen om plantenziekten te onderdrukken werd nog niet bestudeerd voor Phytophthora. Binnen het consortium CropFit ging de vakgroep Plant en Gewas van de UGent hiervoor aan de slag met het Bintje, een populair aardappelras dat zeer gevoelig is voor de plaag.

Aardappelplanten werden blootgesteld aan een GLV zijnde Z-3-HAC, die ook de typische geur van gemaaid gras veroorzaakt, voor ze werden besmet met Phytophthora op verschillende tijdstippen. ‘We observeerden dat de vooraf blootgestelde aardappelplanten typische overgevoeligheidssymptomen vertoonden wat wijst op het activeren van het resistentiemechanisme bij de behandelde planten. Een duidelijke verlaging van de ziekte-intensiteit was het resultaat,’ vertelt professor Haesaert. ‘Via meer gen-expressie onderzoek kon worden aangetoond dat de GLV verschillende defensie-gerelateerde genen activeert waardoor de plant in een verhoogde zelfverdedigingsmodus gaat.’

De ontdekking is een grote overwinning tegenover de aardappelplaag, toch zijn er nog extra stappen nodig. ‘Optimalisatie van dosering en formulering en doelgerichte modificatie van GLV’s om de verdedigingsreacties in aardappelplanten te versterken, biedt veel potentieel voor de duurzame bestrijding van aardappelziekten,’ besluit professor Haesaert.

Meer info

www.ugent.be/cropfit/en

In samenwerking met de UGent-Crelan leerstoel rond landbouwinnovatie