Om ook ouderen een goede mondverzorging te bieden, bezoeken mobiele tandartsen van het Gerodent-project sinds enkele jaren woonzorgcentra in Oost- en West-Vlaanderen. Deze aanpak is een groot succes én er heerst een overweldigende vraag vanuit de woonzorgcentra.

Project

Omdat een goede mondzorg ook bij ouderen belangrijk is, trekken tandartsen van Gerodentsinds enkele jaren met een mobiele tandartspraktijk naar woonzorgcentra in Oost- en West-Vlaanderen. Ze verlenen er preventieve en curatieve mondzorg.

Het project werd op 1 september 2010 opgestart, na een onderzoek uitgevoerd door de Maatschappelijke Tandheelkunde en op vraag van de intramurale sector. De aanpak van het Gerodent-team blijkt bijzonder succesvol en de vraag vanuit de woonzorgcentra is groot.

Het Gerodent-project heeft als opzet:

• mondproblemen bij kwetsbare ouderen vroegtijdig opsporen;
• de behandelbehoeften bij bewoners van woonzorgcentra in kaart brengen en een  mondzorgtraject opstellen voor elke kwetsbare oudere;
• vorming en navorming organiseren voor de zorgverleners in de woonzorgcentra, van gezondheidsvoorlichting over mondhygiëne tot hoe mondzorg zich verhoudt tot de algemene gezondheid.
• informatie verzamelen op basis waarvan een voorstel kan worden uitgewerkt voor de financiering van dergelijke dienstverlening voor ouderen in woonzorgcentra, en op termijn voor ouderen in de thuiszorg.

Achtergrond

De verwachting is dat het aantal ouderen met natuurlijke tanden de komende jaren verder zal stijgen. Tevens zal het gemiddelde aantal natuurlijke gebitselementen per oudere stijgen met een toename van de complexiteit van het restgebit al of niet aangevuld met uitneembare of niet-uitneembare prothetische constructies. Deze ouderen vormen een belangrijke risicogroep voor aandoeningen in de mond met mogelijke impact op de levenskwaliteit en de algemene gezondheid.

Lacune in Vlaanderen

In Vlaanderen worden slechts sporadisch tandheelkundige behandelingen uitgevoerd aan huis of in woonzorgcentra. De oorzaak is dat er niet voldoende tandartsen vetrouwd zijn met mondzorg en tandproblematiek bij kwetsbare ouderen, de nodige apparatuur vaak ontbreek en in de verloning geen rekening is gehouden met de complexiteit van de dienstverlening.

Vraag naar ondersteuning 

De vraag naar mondzorg, zowel preventief als curatief, vanuit de woonzorgcentra in Vlaanderen neemt toe en de nood aan ondersteuning blijkt groot. Een eerste marktbevraging vanuit de dienst Tand-, mond- en kaakziekten (prof. dr. J. Vanobbergen) leidde tot een intentieverklaring van 33 woonzorgcentra in Oost- en West-Vlaanderen.

Met de aangemelde woonzorgcentra wil het Gerodent-team samenwerken om de mondgezondheid van de bewoners te verbeteren. Dat gebeurt in de eerste plaats door in de instelling een mondzorgprotocol op te starten en er de preventieve als de curatieve mondzorg te ondersteunen.

Onderzoek

Uitgangspunt van het project is de vergrijzing van de Belgische bevolking en de vergrijzing binnen de vergrijzing. Door een eerder kleine toename van het totale bevolkingscijfer en een grote toename van het aantal personen ouder dan 65 jaar neemt het aantal ouderen in de bevolking van België zowel absoluut als relatief toe (vergrijzing). In 2014 waren er 11.150.516 inwoners in België waarvan 2.779.061 (25) ouder dan 60 jaar. Men verwacht dat het aandeel 60-plussers tot 2050 zal stijgen tot 31.43 %. 

Een onderzoek uitgevoerd in samenwerking met de afdeling Maatschappelijke Tandheelkunde van de UGent (o.l.v. prof. dr. Luc De Visschere) heeft aangetoond dat de mondzorg in woonzorgcentra voor ouderen ontoereikend is. Belemmerende factoren zijn onder meer het ontbreken van een gestructureerde aanpak voor het implementeren van mondzorg in de dagelijkse zorg, onvoldoende kennis en vaardigheden bij verpleegkundigen en zorgkundigen om mondzorg uit te voeren en onvoldoende professionele ondersteuning door tandartsen.

Verdere onderzoeksthema’s die zullen worden uitgewerkt binnen de onderzoekslijn Gerodontologie focussen op het ontwikkelen en valideren van een ‘oral health index’ voor kwetsbare ouderen:

• inschatten van de behandelachterstand en de invloed van Gerodent op het reduceren van de behandelachterstand;
• opmaak van behandelconcepten voor kwaliteitsvol, eenvoudig en goed te onderhouden prothetisch herstel;
• behandeling van halitose door mechanische en chemische reiniging;
• behandelconcepten voor het behandelen van wortelcariës;
• invloed van medicatie op de speekselproductie;
• impact van het project Gerodent op de kennis en attitude van de zorgverleners;
• … 

Praktisch

Eerste stap: noden en verwachtingen peilen

Bent u geïnteresseerd om met de hulp van Gerodent de mondgezondheid in uw woonzorgcentrum te optimaliseren, dan kunt u contact opnemen met het secretariaat.

Tijdens een eerste kennismakingsmoment zitten we bij voorkeur samen met een afgevaardigde van het bestuur, de directeur, de CRA, de hoofdverpleegkundige of zorgcoördinator van het woonzorgcentrum. Dat is nodig om de noden en verwachtingen te bespreken en een goede basis te leggen voor een vlotte en open samenwerking.

Nadien kan een samenwerkingsakkoord ondertekend worden.

Tweede stap: mondzorgprotocol implementeren

Dit is het preventieve luik van het project. Daarbij gaat de aandacht naar de dagelijkse mondhygiëne, want alleen met een goede dagelijkse mondhygiëne is de stap naar curatieve mondzorg door Gerodent zinvol. Goede preventie kan een hele uitdaging zijn, en de medewerkers van Gerodent zorgen voor de nodige begeleiding. Ze leiden het verzorgend personeel op, voorzien in standaardformulieren voor het opstellen van een individueel mondzorgplan voor elke bewoner en bieden individuele begeleiding bij problemen.  

In een participatief model zorgen we voor een mondzorgprotocol op maat van uw woonzorgcentrum.

Derde stap: mobiele, curatieve mondzorg

Eens het mondzorgprotocol routinematig wordt toegepast, zullen ook de behandelnoden onder de bewoners duidelijk worden. Daarvoor kan de gerodentmobiel langskomen. Met de mobiele tandartsenpraktijk doen we dan curatieve mondzorg bij bewoners die geen eigen tandarts meer hebben of die in overleg met de eigen tandarts aan ons worden toevertrouwd.

Daarbij blijven we steeds oog hebben voor problemen die de zorgverleners ondervinden bij de dagelijkse mondzorg volgens het mondhygiëneprotocol.

Screening

Indien mogelijk voeren wij graag een screening uit bij alle bewoners. Dat geeft ons een duidelijk beeld van de behandelachterstand bij de bewoners en zorgt ervoor dat we niets over het hoofd zien. 

Het is de bedoeling dat er een intense samenwerking tot stand komt tussen de medewerkers van gerodent, de directie, CRA en zorgcoördinatoren, het verzorgend personeel en de bewoners van het woonzorgcentrum (en hun familie). Daarin staan een goede communicatie en participatie centraal.

• Meer info