Onderzoekslijnen
Het onderzoek van de Eenheid Farmaceutische Zorg spitst zich toe op het goed gebruik van geneesmiddelen.
Het onderzoek van de Eenheid Farmaceutische Zorg is geconcentreerd in 4 onderzoekslijnen omtrent het goed gebruik van geneesmiddelen:
1. Chronische aandoeningen
Deze onderzoekslijn omvat klinische studies in de officina-apotheek, omtrent de rol van de apotheker bij chronische aandoeningen. Deze studies zijn telkens gericht op 1 specifieke aandoening of geneesmiddelklasse, en kunnen zowel observationeel als interventioneel zijn. De observationele studies hebben tot doel de huidige behandeling van een bepaalde pathologie in kaart te brengen en knelpunten te identificeren. Vervolgens worden aanbevelingen ter verbetering van de zorg geformuleerd, en meer specifiek de rol die de apotheker daarin kan spelen. De doeltreffendheid van deze farmaceutische zorg-interventie wordt daarna geëvalueerd d.m.v. een gerandomiseerde, gecontroleerde studie. Aldus kan de inhoud van farmaceutische zorg bij een welbepaalde aandoening op een rationele manier ingevuld worden.
Hieronder vindt u enkele reeds uitgevoerde studies en de respectievelijke publicaties:
Goed gebruik van Directe Orale Anticoagulantia (DOAC)
- Capiau A., et al. Community pharmacy-based study of adherence to non-vitamin K antagonist oral anticoagulants. Heart (2020), 106: 1740-46.
- Capiau A., et al. Appropriateness of direct oral anticoagulant dosing in patients with atrial fibrillation according to the drug labelling and EHRA Practical Guide. Int J Cardiol (2021), 328: 97-103.
Goed gebruik van oogdruppels
- Mehuys E., el al. Eye drop technique and patient-reported problems in a real-world population of eye drop users. Eye (2020), 34: 1392-1398.
2. Zelfzorg
Deze onderzoekslijn richt zich op de zelfbehandeling van "kleine kwaaltjes" met voorschriftvrije medicatie en de rol die de apotheker kan spelen om deze zelfzorg zo veilig en doeltreffend mogelijk te laten verlopen.
Hieronder enkele van onze publicaties binnen deze onderzoekslijn:
Zelfzorg bij pijn
- Mehuys E., et al. Self-medication with Over-the-Counter Analgesics: a survey of patient characteristics and concerns about pain medication. J Pain (2019), 20(2):215-23.
Zelfzorg bij rhinitis
- Mehuys E., et al. Self-medication in persistent rhinitis: overuse of decongestants in half of the patients. J Allergy Clin Immunol Pract (2014), 2(3): 313-9.
3. Specifieke patiëntpopulaties
Oudere patiënten
Heel wat oudere patiënten nemen dagelijks meerdere geneesmiddelen. Deze polyfarmacie kan echter tot problemen leiden, met eventueel een ziekenhuisopname tot gevolg. Internationale studies toonden aan dat 5 tot 20% van de hospitalisaties geneesmiddel-gerelateerd zijn. De helft daarvan bleek bovendien vermijdbaar.
Het voorkomen, opsporen en tijdig remediëren van dergelijke geneesmiddel-gerelateerde problemen bij ouderen vormt, omwille van de geassocieerde morbiditeit, mortaliteit en kosten, een belangrijke uitdaging voor de toekomst. De officina-apotheker kan hier als farmaceutische zorg verlener een belangrijke rol spelen door samen met de huisarts vanuit de eerste lijn voor een zo veilig en zo doeltreffend mogelijke farmacotherapie te zorgen. De reeds bestaande screening tools om aan "medication review" te doen zijn echter niet specifiek ontwikkeld voor de officina-apotheek en vereisen inzage in de klinische parameters en diagnoses (wat momenteel niet mogelijk is in Belgische officina-apotheken). Daarom ontwikkelden geriaters, huisartsen en apothekers aan de Universiteit Gent een nieuwe screening tool specifiek voor de Belgische officina-apotheek, de GheOP³S tool (= Ghent Older People's Prescriptions community Pharmacy Screening tool).
Meer details over de GheOP³S tool vindt u hier.
4. Farmacoepidemiologie
Deze onderzoekslijn combineert klinische farmacologie en epidemiologie om rationeel geneesmiddelengebruik in de maatschappij te bevorderen. Hierbij wordt de impact van geneesmiddelen op de gezondheid van de bevolking onderzocht in termen van gebruik, (kosten)effectiviteit en veiligheid. De focus ligt op therapietrouw, therapie op maat en multimorbiditeit. De evidentie uit deze studies ondersteunt de kwaliteit van farmaceutische zorg.
Hieronder enkele voorbeelden van studies binnen deze onderzoekslijn:
Therapie op maat:
- Lahousse L, Loth DW, Joos GF, Hofman A, Leufkens HG, Brusselle GG, Stricker BH. Statins, systemic inflammation and risk of death in COPD: the Rotterdam Study. Pulm Pharmacol Ther. 2013 Apr;26(2):212-7.
- de Roos EW, In 't Veen JC, Braunstahl GJ, Lahousse L, Brusselle GG. Targeted Therapy for Older Patients with Uncontrolled Severe Asthma: Current and Future Prospects. Drugs& Aging. 2016 Sep;33(9):619-28.
- Andreas S, Janson C, van den Berge M, Lahousse L. Cardiac impact of inhaled therapy in the largest randomised placebo-controlled trial in COPD history: have we reached the SUMMIT? ERJ Open Res. 2016 May 26;2(2).
Bijwerkingen:
- Lahousse L, Verhamme KM, Stricker BH, Brusselle GG. Cardiac effects of current treatments of chronic obstructive pulmonary disease. Lancet Respir Med. 2016 Feb;4(2):149-64.
- Loth DW, Brusselle GG, Lahousse L, Hofman A, Leufkens HG, Stricker BH. Beta-blockers and pulmonary function in the general population: the Rotterdam Study. Br J Clin Pharmacol. 2014 Jan; 77(1): 190–200.
Therapietrouw:
- Labor M, Braido F, Bikov A, Lahousse L, Rogliani P, Baiardini I. LABA/LAMA Fixed Dose Combination in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: The Impact on Health-Related Quality of Life. Respiration. 2018 Sep 18:1-12.
Multimorbiditeit:
- Lahousse L. Amazing pleiotropic effects of azithromycin. Breathe 2018; 14: 1–2.
- Grymonprez M, Vakaet V, Kavousi M, Stricker BH, Ikram MA, Heeringa J, Franco OH, Brusselle GG, Lahousse L. Chronic obstructive pulmonary disease and the development of atrial fibrillation. Int J Cardiol. 2018 Sep 15.
- Campos-Obando N, Lahousse L, Brusselle G, Stricker BH, Hofman A, Franco OH, Uitterlinden AG, Zillikens MC. Serum phosphate levels are related to all-cause, cardiovascular and COPD mortality in men. Eur J Epidemiol. 2018 May 15.
- de Roos EW, Lahousse L, Verhamme KMC, Braunstahl GJ, Ikram MA, In 't Veen JCCM, Stricker BHC, Brusselle GGO. Asthma and its comorbidities in middle-aged and older adults; the Rotterdam Study. Respir Med. 2018 Jun;139:6-12.