Faculteit Farmaceutische Wetenschappen logo faculty

Onderzoekslijnen

Het onderzoek van de Eenheid Farmaceutische Zorg spitst zich toe op het goed gebruik van geneesmiddelen.

Het onderzoek van de Eenheid Farmaceutische Zorg is geconcentreerd in 4 onderzoekslijnen omtrent het goed gebruik van geneesmiddelen:

  1. Chronische aandoeningen
  2. Zelfzorg
  3. Specifieke patiëntpopulaties
  4. Farmacoepidemiologie

1. Chronische aandoeningen

Deze onderzoekslijn omvat klinische studies in de officina-apotheek, omtrent de rol van de apotheker bij chronische aandoeningen. Deze studies zijn telkens gericht op 1 specifieke aandoening (bv. astma, diabetes), en kunnen zowel observationeel als interventioneel zijn. De observationele studies hebben tot doel de huidige behandeling van een bepaalde pathologie in kaart te brengen en knelpunten te identificeren. Vervolgens worden aanbevelingen ter verbetering van de zorg geformuleerd, en meer specifiek de rol die de apotheker daarin kan spelen. De doeltreffendheid van deze farmaceutische zorg-interventie wordt daarna geëvalueerd d.m.v. een gerandomiseerde, gecontroleerde studie. Aldus kan de inhoud van farmaceutische zorg bij een welbepaalde aandoening op een rationele manier ingevuld worden.

Hieronder vindt u enkele reeds uitgevoerde studies en de respectievelijke publicaties:

Astma

COPD

2. Zelfzorg

Deze onderzoekslijn richt zich op de zelfbehandeling van "kleine kwaaltjes" met voorschriftvrije medicatie en de rol die de apotheker kan spelen om deze zelfzorg zo veilig en doeltreffend mogelijk te laten verlopen.

Hieronder een overzicht van onze publicaties binnen deze onderzoekslijn:

Zelfzorg bij reflux/dyspepsie

Zelfzorg bij hoofdpijn

Zelfzorg bij rhinitis

3. Specifieke patiëntpopulaties

A. Oudere patiënten

Heel wat oudere patiënten nemen dagelijks meerdere geneesmiddelen. Deze polyfarmacie kan echter tot problemen leiden, met eventueel een ziekenhuisopname tot gevolg. Internationale studies toonden aan dat 5 tot 20% van de hospitalisaties geneesmiddel-gerelateerd zijn. De helft daarvan bleek bovendien vermijdbaar.

Het voorkomen, opsporen en tijdig remediëren van dergelijke geneesmiddel-gerelateerde problemen bij ouderen vormt, omwille van de geassocieerde morbiditeit, mortaliteit en kosten, een belangrijke uitdaging voor de toekomst. De officina-apotheker kan hier als farmaceutische zorg verlener een belangrijke rol spelen door samen met de huisarts vanuit de eerste lijn voor een zo veilig en zo doeltreffend mogelijke farmacotherapie te zorgen. De reeds bestaande screening tools om aan "medication review" te doen zijn echter niet specifiek ontwikkeld voor de officina-apotheek en vereisen inzage in de klinische parameters en diagnoses (wat momenteel niet mogelijk is in Belgische officina-apotheken). Daarom ontwikkelden geriaters, huisartsen en apothekers aan de Universiteit Gent een nieuwe screening tool specifiek voor de Belgische officina-apotheek, de GheOP³S tool (= Ghent Older People's Prescriptions community Pharmacy Screening tool).

Meer details over de GheOP³S tool vindt u hier.

B. Therapietrouw bij diabetes type 2 patiënten van Turkse origine (doctoraatsproject Bart Peeters)

De prevalentie van diabetes type 2 bij Turkse immigranten in België is twee tot drie maal hoger dan bij autochtonen. Momenteel is er nog geen onderzoek uitgevoerd over de factoren die de therapietrouw, en de medicatietrouw in het bijzonder, bij deze groep beïnvloeden. Dit doctoraatsonderzoek wil deze lacune opvullen door deze therapietrouwbelemmerende en bevorderende factoren in kaart te brengen. Bovendien worden ook zorgverstrekkers (huisartsen en apothekers) bevraagd over hun ervaringen én over de mogelijkheden voor een verdere optimalisering van de zorg voor deze patiënten. Op basis van deze resultaten zal uiteindelijk een interventie ter verbetering van de therapietrouw ontwikkeld worden.

Doctoraatsthesis B. Peeters:

Adherence to oral hypoglycaemic agents among type-2 diabetes patients of Turkish descent

C.  Geneesmiddeltoediening in instellingen voor gehandicaptenzorg (doctoraatsproject Elke Joos)

In instellingen voor gehandicaptenzorg wordt men vaak geconfronteerd met zeer specifieke problemen bij het toedienen van geneesmiddelen, bijvoorbeeld indien geneesmiddelen via een voedingssonde toegediend moeten worden. Het doel van dit doctoraatsproject is deze problematiek grondig te bestuderen, in de praktijk bruikbare richtlijnen op te stellen, en te onderzoeken hoe een (klinisch) apotheker kan bijdragen aan de kwaliteit van de zorg voor deze groep kwetsbare patiënten.

Doctoraatsthesis E. Joos:

Medication in residential care facilities for individuals with intellectual disability: focus on administration through enteral feeding tube 

4. Farmacoepidemiologie

Deze onderzoekslijn combineert klinische farmacologie en epidemiologie om rationeel geneesmiddelengebruik in de maatschappij te bevorderen. Hierbij wordt de impact van geneesmiddelen op de gezondheid van de bevolking onderzocht in termen van gebruik, (kosten)effectiviteit en veiligheid. De focus ligt op therapietrouw, therapie op maat en multimorbiditeit. De evidentie uit deze studies ondersteunt de kwaliteit van farmaceutische zorg.

Hieronder enkele voorbeelden van studies binnen deze onderzoekslijn:

Therapie op maat:

Bijwerkingen:

Therapietrouw:

Multimorbiditeit: