Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht

Cannabisteelt in Vlaanderen

Onderzoeksperiode

1 april 2005 – 30 september 2006

Financiering

Eigen middelen Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (ISD)
Hogeschool Gent, Departement Sociaal-agogisch werk

Onderzoeker

Prof. Dr. Tom DECORTE (ISD)
Pascal TUTELEERS (HoGent)

Sleutelwoorden

-

Abstract

Door de Ministeriële Omzendbrief van 16 mei 2003 wordt het bezit van maximum drie gram cannabis en het bezit van één (vrouwelijke) plant als bezit voor persoonlijk gebruik beschouwd. Toch dient er in deze context op gewezen dat een cannabisplant zonder enig probleem meer dan drie gram cannabis levert. Deze omzendbrief en het voorafgaand parlementair debat over de 'nieuwe drugwet', net zoals de talrijke bevragingen van scholieren zorgden er voor dat er in allerhande media en in het publieke debat aan cannabisgebruik ruim aandacht werd besteed. Cannabisgebruik is een ruimer verspreid fenomeen dan voorheen gedacht en een aanzienlijk deel van de bevolking, niet in het minst jongeren, neem een meer tolerante houding aan ten aanzien van cannabisgebruik.

Probleemstelling

In de internationale literatuur is nogal wat onderzoek terug te vinden dat zich toespitst op de productie, de handel en de distributie van illegale drugs. Daarnaast bestaat in Nederland ondertussen een lange traditie van onderzoek naar de (sector van de) coffeeshops en hun rol in de distributie van cannabis. Het wetenschappelijk onderzoek naar de kleinschalige teelt van cannabis is echter bijzonder schaars. Over de aard en de rol van de thuisteelt van cannabis in het proces van cannabisdistributie in Vlaanderen (en België) is bijzonder weinig geweten. De meeste informatie die we hebben is afkomstig van de mediaberichtgeving, die vaak zeer beperkt is en weinig informatief over de kwekers zelf. Ze doet bovendien vermoeden dat het aantal cannabisplantages in ons land en ook in Vlaanderen de laatste vijf jaar opvallend gestegen is. Wetenschappelijk onderzoek is noodzakelijk om de trends die in de media worden gesuggereerd, te bevestigen, te ontkrachten of waar nodig te nuanceren. Verder kan het onderzoek inzicht bieden in een aantal kenmerken van de lokale cannabismarkt. Het is niet ondenkbaar dat terwijl de repressieve inspanningen om het cannabisaanbod elders (bijv. in Nederland) te doen verminderen, gaandeweg aanleiding geven tot een groeiende markt van thuisteelt van cannabis in Vlaanderen. Bovendien kan worden nagegaan of en in welke mate er een verband is tussen het opstarten en onderhouden van thuisteelt en het persoonlijke cannabisgebruik van mensen, wat vanuit het gezondheidsperspectief een aantal interessante inzichten met betrekking tot preventie van (problematisch) cannabisgebruik kan opleveren. Ook met het oog op het ontwikkelen van de juiste repressieve strategieën zijn inzichten in de cannabismarkt onontbeerlijk. Verkeerde repressieve strategieën zouden mogelijks langzaam maar zeker de kleine, niet-gewelddadige kwekers uit de markt kunnen verdrijven en doen vervangen door meer verticaal georganiseerde, professionele (en criminele) telers.

Doelstellingen

Het onderzoek wil inzicht verwerven in de 'markt' (de aanbodzijde) van cannabis, en meer bepaald in de aard en de omvang van de thuiskweek van cannabis, en het profiel en de motivatie van cannabiskwekers in Vlaanderen. De onderzoeksdoelstellingen zijn drieledig:

  1. Juridisch luik: Een beschrijving van de toepassing van de actuele wetgeving (de jure en de facto) met betrekking tot de thuisteelt van cannabis;
  2. Dossierstudie: Een analyse van de beschikbare cijfergegevens op het niveau van politie en justitie van de laatste 15 jaar (1990-2005) met betrekking tot de thuisteelt van cannabis en een analyse van de Vlaamse kranten met betrekking tot de cannabisteelt in Vlaanderen voor de periode 1990-2005;
  3. Empirisch luik: Een exploratief onderzoek naar de aard en de rol van de thuisteelt van cannabis in het proces van cannabisdistributie in Oost-Vlaanderen.

Methodologie

  1. Een grondige analyse van de nieuwe drugswetgeving (met inbegrip van de Koninklijke Besluiten, Ministeriële Omzendbrief, en eventuele recente rechtspraak en rechtsleer) met mogelijkheid tot het afnemen van open interviews van sleutelactoren.
  2. Een grondige analyse van alle relevante cijfergegevens met betrekking tot de thuisteelt van cannabis in Vlaanderen voor de periode 1990-2005 aan de hand van relevante politiële criminaliteitscijfers, gerechtelijke statistieken en parketstatistieken en de penitentiaire statistieken.
  3. Een grondige analyse van de Vlaamse krantenberichtgeving over de cannabisteelt in Vlaanderen voor de periode 1990-2005.
  4. Een diepgaande bevraging van minstens 50 cannabistelers aan de hand van een uitgebreide vragenlijst met open en gesloten vragen, eventueel aangevuld met diepte-interviews waarbij het niet de bedoeling is om een representatieve steekproef te nemen uit de gehele Vlaamse bevolking. De voorliggende studie beoogt in ieder geval een zo groot mogelijke groep van ervaren (actieve én gewezen) cannabiskwekers te rekruteren en te bevragen.

Valorisatie: publicaties en lezingen

  • DECORTE, T., POTTER, G., & BOUCHARD, M. (2011). World wide weed. Global trends in cannabis cultivation and its control. Ashgate Publishers
  • BOUCHARD, M., POTTER, G., & DECORTE, T. (2011). Emerging trends in cannabis cultivation - and the way forward. In DECORTE, T., POTTER, G. & BOUCHARD, M. (Eds.), World wide weed. Global trends in cannabis cultivation and its control. London: Ashgate Publishers
  • DECORTE, T. (2011). "Stories", "facts" and "myths" - perceptions of domestic cultivators on potency and quality of cannabis. In DECORTE, T., POTTER, G. & BOUCHARD, M. (Eds.), World wide weed. Global trends in cannabis cultivation and its control. London: Ashgate Publishers
  • POTTER, G., BOUCHARD, M., & DECORTE, T. (2011). The globalization of cannabis cultivation. In DECORTE, T., POTTER, G. & BOUCHARD, M. (Eds.), World wide weed. Global trends in cannabis cultivation and its control. London: Ashgate Publishers
  • DECORTE, T. (2010). Local cannabis production: A matter of organized crime or innocent gardening? Paper presented at the 10th International Conference of the European Society of Criminology, Liège, Belgium, 9-10 September 2010
  • DECORTE, T. (2010). Small scale domestic cannabis cultivation: An anonymous web survey among 659 cultivators in Belgium. Contemporary Drug Problems, 37(2), 341-370
  • DECORTE, T. (2010). The case of small-scale cannabis cultivation. International Journal of Drug Policy, 21(4), 271-275
  • DECORTE, T. (2010). World wide weed. The globalisation and localisation of cannabis cultivation. Paper presented at the Second meeting of the Global Cannabis Cultivation Research Consortium, Copenhagen, Denmark, 14-15 January 2010. (invited speaker + organizer)
  • TUTELEERS, P., & DECORTE, T. (2009). Internetonderzoek naar cannabisteelt. In T. DECORTE & D. ZAITCH (Eds.), Handboek kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (pp. 410-411). Leuven/Den Haag: Acco
  • DECORTE, T. (2008), Inheemse cannabisteelt in België: omtrent de (on)bedoelde effecten van beleid op de cannabismarkt (pp.47-65). In DECORTE, T. (red.) Cannabisteelt in de Lage Landen. Perspectieven op de cannabismarkt in België en Nederland. ISD- Reeks nr. 5. Leuven: Acco
  • VANWALLEGHEM, P. en DECORTE, T. (2008). De export van marokkaanse hasj naar België (en Europa) (pp.129-147). In DECORTE, T. (red.), Cannabisteelt in de Lage Landen. Perspectieven op de cannabismarkt in België en Nederland. ISD-Reeks nr. 5. Leuven: Acco
  • DECORTE, T. (2008), Cannabisteelt in de Lage Landen: een inleiding (pp.1-9). In DECORTE, T. (red.), Cannabisteelt in de Lage Landen. Perspectieven op de cannabismarkt in België en Nederland. ISD-Reeks nr. 5. Leuven: Acco
  • DECORTE, T. (red.) (2008). Cannabisteelt in de Lage Landen. Perspectieven op de cannabismarkt in België en Nederland. ISD- Reeks nr. 5. Leuven: Acco
  • DECORTE, T. (2007). Characteristics of the cannabis market in Belgium. In FOUNTAIN, J & KORF, D.J. (eds), Drugs in society: a European perspective. Oxford: Radcliffe Publishing
  • DECORTE, T. (2007), Typologie van cannabistelers: over de rol van kleinschalige telers op de cannabismarkt. Presentation at the Conferentie 'De wereld achter de wietteelt', Centre for Information and Research on Organised Crime (CIROC), Amsterdam (Nederland), 12 december 2007
  • DECORTE, T. (2007), Cannabisteelt in Vlaanderen. Patronen en motieven van kwekers. Paper presented at the Tweelandenconferentie 'Cannabisteelt in de Lage Landen', Gent (België), 3-4 december 2007
  • DECORTE, T. (2007), Typology of domestic cannabis cultivation. Presentation at the 18th Annual ESSD Conference, Krakow (Polen), 11-13 oktober 2007
  • DECORTE, T. (2007). Cannabis cultivation and cannabis market characteristics in Belgium: implications for an effective cannabis policy. Paper presented at the Crimprev Workshop 'The evolution of illicit substance use', Lille (Frankrijk), 6-7 juli 2007
  • KORF, D.J., KLEEMANS, E., DECORTE, T. & BOEKHOUT VAN SOLINGE, T. (2006). Drugs en drugshandel in Nederland en België. Tijdschrift voor Criminologie, 48(2), 115-130
  • DECORTE, T. & BOEKHOUT VAN SOLINGE, T. (2006). Het aanbod van cannabis in Nederland en België. Tijdschrift voor Criminologie, 48(2), 144-154.