Druggebruik onder vrouwelijke sekswerkers in belgie (DRUSEB)

Onderzoeksperiode

Oktober 2008 - Februari 2011

Financiering

FOD Wetenschapsbeleid

Onderzoeker

Ilona STOFFELS

Sleutelwoorden

Sekswerkers, druggebruik, gezondheid

Abstract

Sekswerk enerzijds en druggebruik anderzijds worden in de internationale literatuur geassocieerd met aanzienlijke gezondheidsrisico’s. België kent echter een tekort aan nationale prevalentiegegevens over roesmiddelengebruik onder de algemene bevolking en meer in het bijzonder onder sekswerkers.

Sekswerkers zijn blootgesteld aan specifieke gezondheidsrisico’s zoals seksueel overdraagbare infecties (SOI’s), bloedoverdraagbare virussen en geweld. Bovendien wordt het gebruik van roesmiddelen geassocieerd met meer risicovol gedrag voor de gezondheid.

Verschillende factoren, waaronder sekswerk, hebben niet enkel invloed op de fysieke maar ook op de mentale gezondheid.

Druggebruik én sekswerk dragen een crimineel label, wat stereotypering en stigmatisering in de hand werkt. Ze ondervinden dan ook nefaste sociale gevolgen.

Het gebruik van de gezondheidszorg door sekswerkers is bovendien inconsistent en beperkt. In de literatuur wordt gewezen op verschillende barrières om beroep te doen op (drug)hulpverlening. Deze doelgroep behoeft specifieke hulpverlening die beantwoordt aan de verschillende probleemgebieden waarmee druggebruikende sekswerkers geconfronteerd worden.

Doelstellingen

  1. De aard en de omvang van legaal en illegaal druggebruik onder vrouwelijke sekswerkers in België bestuderen. We betrekken raamprostitutie, sekswerk in privé-huizen en in bars, straatprostitutie en – op een explorerende wijze - de escortsector. Deze sectoren bekijken we in vijf steden en hun omgeving (Antwerpen, Brussel, Charleroi, Gent en Luik).
  2. (a) In kaart brengen van de meest voorkomende drugsgerelateerde gezondheidsproblemen in de fysieke, sociale en psychische aspecten en (b) vanuit het perspectief van de sekswerkers deze gezondheidsproblemen verdiepen en nagaan welke problemen prioritair zijn.
  3. Zicht krijgen op (a) specifieke noden aan preventieve en curatieve druggerelateerde gezondheidszorg, (b) kennis van bestaande drughulpverlening, (c) motivaties en barrières om bestaande drughulpverlening te gebruiken.
  4. De bevindingen van voorgaande doelstellingen toetsen aan bestaande initiatieven en praktijken.

Methodologie

Via een literatuurstudie zal een gedetailleerd beeld geschetst worden van bestaande kennis omtrent het druggebruik, druggerelateerde gezondheidsproblemen en -noden en ervaringen met drugspecifieke gezondheidszorg onder vrouwelijke sekswerkers.

Vervolgens zullen twee instrumenten (zowel een kwantitatief als een kwalitatief instrument) ontwikkeld worden op basis van (a) bestaande instrumenten en (b) een focusgroep met mensen uit de onderzoekswereld, uit de organisaties werkzaam rond problemen gerelateerd aan het beroep en uit de laagdrempelige drughulpverlening.

Verschillende doelstellingen vereisen een kwantitatief luik: een betrouwbare inschatting van het druggebruik, van de druggerelateerde gezondheidsproblemen en –noden, en van de ervaringen met de drughulpverlening vraagt om een gestructureerde vragenlijst. Deze vragenlijst wordt afgenomen van minstens 500 respondenten in de vijf steden en hun omgeving (minimum 100 per stad en omgeving, telkens 25 per type sekswerker uitgezonderd de escortsector).

In het kwalitatieve luik wordt een checklist met open vragen in een veranderlijke volgorde afgenomen tijdens face-to-face diepte-interviews. Aan de hand van het perspectief van minstens 25 vrouwelijke sekswerkers (in elke stad de opgenomen typen sekswerkers, indien aanwezig, en de lokaal belangrijke scènes) zullen de onderliggende processen en betekenissen verkend worden.

Na de gegevensanalyse wordt in elk van de grootstedelijke gebieden een focusgroep georganiseerd waarin de bekomen resultaten uit de kwantitatieve en kwalitatieve bevraging worden teruggekoppeld naar het werkveld. Bovendien zal dan gereflecteerd worden over geschikte werkwijzen en strategieën om de druggerelateerde gezondheidsproblemen en –noden op te vangen.

Valorisatie

  • VAN NUNEN, K., LEURIDAN, E., VAN HAL, G., VAN DAMME, P. & DECORTE, T. (2013). Legal and illegal drug use among female sex workers in bar and club prostitution in Belgium: a quantitative and qualitative study. Drugs: Education, prevention and policy (in press).
  • DECORTE, T. (2012), Functional and negative meanings of drug use among female sex workers in Belgium, 98-117 in: FOUNTAIN, J., KORF, D. en WOUTERS, M., The meaning of high. Lengerich : Pabst Science (forthcoming).
  • DECORTE, T. e.a. (2012). Middelengebruik onder sekswerkers in België. AnD-Tijdschrift, 11 (2), 15-16.
  • DECORTE, T. (2012). Functionele en dysfunctionele effecten van roesmiddelengebruik op vrouwelijke sekswerkers in België, 210-237 in: PAUWELS, L., en VERMEULEN, G. (eds.), Actualia strafrecht en criminologie. Update in de Criminologie VI. Antwerpen: Maklu (ISBN 978-90-466-0510-3).
  • DECORTE, T., STOFFELS, I., LEURIDAN, E., VAN DAMME, P. en VAN HAL, G. (2011). Middelengebruikers onder sekswerkers in België. Een kwantitatieve en kwalitatieve studie in vijf sectoren van de seksindustrie. Gent: Academia Press.(ISBN 978-90-382-1840-3)
  • DECORTE, T., STOFFELS, I., VAN DAMME, P., LEURIDAN, E. en VAN HAL, G. (2011), ‘Drug use among Belgian sex workers: a quantitative and qualitative study of 5 sectors in the sex industry’. Paper presented at the 22nd ESSD Conference, Aarhus (Denmark), 22-24 september 2011.
  • VAN NUNEN, K., DECORTE, T., STOFFELS, I., VAN DAMME, P., LEURIDAN, E. & VAN HAL, G. (2011). ‘Licit and illicit drug use among female sex workers in bar and club prostitution in Belgium. A quantitative and qualitative study (2009-2010)’. Poster presented at the 4th Annual European Public Health Conference, georganiseerd door de European Public Health Association (EUPHA), 10-12 November 2011, Kopenhagen (Denemarken).

Symposia

  • Symposium ‘Prostitution et drogues’: Federaal Wetenschapsbeleid i.s.m. het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (Ugent), Brussel, 22 november 2011.
  • Atelier de réflexion ‘Les midis du Périscope: prostitution et drogues’: Espace P i.s.m. Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (Ugent), Charleroi, 24 november 2011.
  • Seminarie: druggebruik sekswerkers in België: OCMW Antwerpen i.s.m. Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (Ugent), Antwerpen, 30 november 2011.
  • Symposium ‘Prostitution, passez derrère le rideau: Espace P i.s.m. Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (Ugent), Luik, 8 december 2011.
  • Seminarie: ‘Sekswerk en middelengebruik’: Provincie West-Vlaanderen i.s.m. met vzw Pasop en het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek (Ugent), Brugge, 20 januari 2012.