Genderstudie druggebruik bij vrouwen. Een gendergevoelige analyse van de beleving van roes- en pepmiddelengebruik bij vrouwen in Vlaanderen

Onderzoeksperiode

1 januari 2004 - 31 december 2007

Financiering

Doctoraat Universiteit Gent

Onderzoeker

Derkje VAN DER ELST

Sleutelwoorden

gebruikspatronen, vrouwen

Abstract

Deze etnografische studie gaat over druggebruik bij vrouwelijke clubbers en ravers in Vlaanderen en Brussel en vertrekt vanuit de ‘normaliseringthese’ en vanuit feministische kritieken op de afwezigheid en stigmatisering van vrouwelijke druggebruikers in wetenschappelijk onderzoek. Traditionele valkuilen in de operationalisering van gender in een onderzoeksmethodologie zijn enerzijds ‘generalisatie’ (wanneer gender wordt gereduceerd tot  de variabele geslacht) en anderzijds ‘fragmentatie’ (wanneer de resultaten beperkt blijven tot een beschrijving van individuele ervaringen en niet veralgemeenbaar zijn voor een groep). Om aan dit dilemma te ontsnappen wordt in dit proefschrift de traditie van culturele en kritische sociale theorieën gevolgd. Wanneer mensen drugs gebruiken, hebben ze nood aan sociale identificatie of rechtvaardiging van hun gedrag. Bij het evalueren van handelingen wenden we gedeelde culturele kennis aan over normaal gedrag en normale verhoudingen, zoals gender, klasse en etniciteit. Daarom wordt druggebruik gezien als een handeling die plaats vindt in een sociale context van institutionele structuren en regels. De historische gegroeide structuren en regels drukken culturele idealen zoals gender, klasse en etniciteit uit in sociale rollen. Deze rollen worden op hun beurt genegotieerd in sociale contacten en interacties met andere aanwezigen in een setting, waarbij vrienden een belangrijke rol spelen. Het is echter makkelijker rechtvaardiging te geven en te krijgen van gelijkgezinde mensen. Hierdoor voelen mensen zich vaak aangetrokken tot bepaalde groepen. Ook al heeft dit onderzoek niet tot doel te veralgemenen of kenmerken van groepen te vergelijken, toch werd bij de selectie van settings rekening gehouden met verschillen in culturele oriëntatie bij het publiek van clubs en raves. Zo kan geïllustreerd worden hoe verschillen in gedeelde belangen en intenties bij lokale groepen, de wijze waarop gender en druggebruik gedaan worden beïnvloeden.

Valorisatie: publicaties en lezingen

• VANDER ELST, D. (2009). Vrouwelijk druggebruik in scène gezet. Een gendergevoelige analyse van druggebruik bij vrouwen in Electronic Dance Music Scenes, Doct. Diss. Criminologie, Universiteit Gent. (Openbare verdediging 24 januari 2010)
• VANDER ELST, D. (2008),Illegaal druggebruik in electronic-dancescenes bekeken door een genderbril. In DEMOOR, M., VANDENBUSSCHE, L., VANDERMASSEN, G. & VAN DURME, D. (eds.), Verslagen van het UG-centrum voor Genderstudies nr. 17. Gent: Academia Press
• VANDER ELST, D. (2008). Normalisering van druggebruik, bekeken door een genderbril. Paper presented at the 17° genderforum van  het Centrum voor Genderstudies, Gent (Belgium)
• VANDER ELST, D. (2007). Self- and social control on the dance-floor: cultural relations and illicit drug use in the making. Paper presented at the Seminarie van de Toxicological Society of Belgium and Luxemburg, Echternach (Luxemburg), 29 september 2007
• VANDER ELST, D. (2007), Methodological implications of a cultural perspective on 'doing gender through illicit drug use'. Presentation at the 18th ESSD Conference, Krakow (Polen), 11-13 oktober 2007
• VANDER ELST, D. (2006), Normalisation and the decline of sex differences in drug use: is the study of gender still relevant? Presentation at the Common Session on Criminal Justice and Critical Criminology, Ghent (Belgium), 6-8 November 2006
• VAN DER ELST, D. (2004), Gendered figures on drug use in Flanders. Presentation at the 15th ESSD Conference, München (Duitsland), 13-15 oktober 2004.