Alternatieve modellen inzake de regulering van alcohol marketing in België

Onderzoeksperiode

augustus 2016 – maart 2018

Financiering

Federaal Wetenschapsbeleid

Onderzoeker

Ruben KRAMER (in samenwerking met VAD en Univers Santé)

Sleutelwoorden

alcohol, modellen van regulering, marketing

Abstract

Doelstelling

Alcoholgebruik resulteert in een veelheid aan vermijdbare medische, psychologische en sociale schade (Hastings & Angus, 2009; Anderson et al., 2012; WHO, 2014). Over de jaren heen groeide de marketing rond alcohol (Jernigan, 2001).  Dit gebeurt via verschillende vormen, gaande van traditionele tv-reclames tot reclameboodschappen via nieuwe media (bv. sociale netwerk sites en sponsoring van sport en muziekevenementen) en productplaatsing (Institute of Alcohol Studies, 2013). Daarnaast worden ook andere geïntegreerde klantgerichte marketingstrategieën gebruikt (bv. prijs, productontwerp), die consumptie verder promoten. Zowel longitudinale studies (effecten op lange termijn, Anderson et al., 2009, Smith & Foxcroft, 2009)) als experimentele studies (effecten op korte termijn, Koordeman et al., 2009) tonen aan dat blootstelling aan alcoholreclame kan leiden tot problematisch alcoholgebruik bij minderjarigen. Herhaaldelijke blootstelling aan alcoholreclame maakt het voor problematische gebruikers ook moeilijker om geen alcohol te drinken aangezien een groter volume aan alcoholreclame significant aan sterkere drang naar alcohol is gecorreleerd.

Alcoholmarketing wordt als één van de mogelijke determinanten van alcoholgebruik en alcohol-gerelateerde schade beschouwd. Daarom is de regulering van alcoholmarketing een belangrijk beleidsinstrument om (jonge) mensen te beschermen tegen blootstelling aan alcoholreclames en daaruit volgend alcoholgebruik. Hoewel, België is een waardevolle partner is gebleken in het monitoren van bestaande regelgevingen rond alcoholmarketing in Europa (e.g. ELSA en FASE projecten, Collard et al., 2013; De Donder, 2014), is het algemene doel van deze studie om bij te dragen aan een beter begrip van de sterktes, zwaktes en voorwaarde van de Belgische regelgeving rond alcohol. Meer specifiek, wil deze studie de Belgische regelgeving alsook het systeem dat deze ondersteunt omschrijven en kritisch onderzoeken. Op basis van de uitvoerbaarheid en de effectiviteit van alternatieve beleidsopties en interventies zoals beschreven in bestaande (Europese) studies, wil deze studie een “best fit ontwerp” ontwikkelen waarin de Belgische context en de visie van alle belanghebbenden wordt weerspiegeld.

De studie wordt geleid door onderstaande onderzoeksvragen:

(1)    Hoe is alcoholmarketing in België gereguleerd?

(2)    Hoe is alcoholmarketing in andere Europese landen (6) gereguleerd?

(3)    Wat zijn de voor- en de nadelen van elk van deze (alternatieve) beleidsopties?

(4)    Welk systeem voor regulering kan worden beschouwd als het “best fit ontwerp” voor België, daarbij rekening houdend met de specificiteit van de Belgische context en de visie van alle belanghebbenden?

Methodologie

In een eerste fase wordt relevante (internationale) literatuur verzameld en geanalyseerd.  De focus van het literatuuronderzoek ligt op peer reviewed publicaties, meta-analyses van studies naar strategieën voor alcoholmarketing, relevante grijze literatuur en interne documenten. Daarnaast worden verkennende interviews met internationale experten afgenomen. Specifieke aandacht gaat naar:

(1)    Een overzicht van regelgeving rond alcoholmarketing in België

(2)    Een overzicht van regelgeving rond alcoholmarketing in 6 andere Europese landen (Finland, Frankrijk, Noorwegen, Polen en het Verenigd Koninkrijk)

(3)    Het ontwikkelen van een kader om de effectiviteit van beleidsstrategieën rond alcoholmarketing na te gaan

De tweede fase start vanuit de identificatie en verkenning van de voor- en nadelen van de alternatieve systemen. Diepte-interviews worden gebruikt om de noden en behoeften van belanghebbenden te beschrijven en begrijpen en hun visie en ervaringen rond de uitdagingen van verschillende systemen om alcoholmarketing te reguleren, te verkennen (Neale et al., 2005).  Dit diepte-interview wordt gevolgd door een gestandaardiseerde kleinschalige vragenlijst. Dit onderdeel laat toe om de effectiviteit van inhoudelijke en volume restricties alsook van het ondersteunende systeem na te gaan.

Valorisatie

• VLAEMYNCK, M. (2016). Alternative regulations for alcohol marketing. Towards a ‘best-fit’ design for Belgium. Poster presented at the 7th European Alcohol Policy Conference (EAPC), Ljubljana (Slovenia), 21-23 November 2016.