Jeugdpercepties bij recreatief of niet-medisch gebruik van psychoactieve medicatie

Onderzoeksperiode

Januari 2020 – September 2021

Financiering

Belspo (Federaal Onderzoeksprogramma Drugs)

Researchers

Frédérique BAWIN

Tom DECORTE

Mafalda PARDAL

Julie TIEBERGHIEN (Katholieke Hogeschool VIVES)

Christine GUILLAIN (Université Saint-Louis Bruxelles)

Yves CARTUYVELS (Université Saint-Louis Bruxelles)

Sleutelwoorden

Psychoactieve medicatie; misbruik; België; jeugd; gemengde methoden

Abstract

Achtergrond en doelstellingen van het onderzoek

Het misbruik van psychoactieve geneesmiddelen (zoals kalmeringsmiddelen, pijnstillers op basis van opioïden en stimulerende middelen) is een groeiend maatschappelijk probleem, dat stijgende gezondheidsschade met zich meebrengt. Vanuit het perspectief van de volksgezondheid is er een duidelijke behoefte aan een beter besef in de context van niet-medisch of recreatief gebruik en het aanbod van psychoactieve geneesmiddelen, alsook in de perceptie van de gebruikers van dat gebruik en de daarmee samenhangende schade – voornamelijk gericht op risicogroepen, zoals jonge gebruikers.

Er zijn al eerder inspanningen geleverd om het misbruik van psychoactieve medicatie te bestuderen, maar deze hebben belangrijke beperkingen die het niet mogelijk maken om lessen te trekken uit het beleid in België. In de eerste plaats heeft een deel van deze kennis zich gericht op de bredere, toenemende trend in het medisch gebruik van psychoactieve medicatie en de bijbehorende voorschrijfpraktijken. Ten tweede heeft een aanzienlijk deel van het onderzoek dat op dit gebied wordt uitgevoerd, zich vooral gericht op het monitoren van de prevalentie van het gebruik. Bovendien is er een gebrek aan onderzoek binnen dit gebied dat vooral gericht is op de Belgische context.

Om bij te dragen tot het informeren van het Belgische beleid en om de hierboven vermelde wetenschappelijke beperkingen te overwinnen, stellen we voor om een onderzoek uit te voeren, bestaande uit verschillende methoden, die gericht is op de volgende vragen/onderwerpen: (OV1) de opvattingen van jongeren (18-34) over soorten gebruikte geneesmiddelen, gebruiks- en aanbodsituaties, risicoperceptie en sociale aanvaardbaarheid, (OV2) soorten geraadpleegde informatie en (OV3) zelfperceptie(s) van niet-medisch/recreatief gebruik en aanbod van psychoactieve medicatie binnen online gemeenschappen van (potentiële) gebruikers. De studie heeft tot doel (OV4) aanbevelingen te bieden voor maatregelen die de schadelijke gevolgen van niet-medisch/recreatief gebruik van psychoactieve medicatie onder jongeren kunnen tegengaan of verminderen. Als zodanig zal het project zowel de algemene/publieke representaties als de eigen percepties van de gebruikers in kaart brengen en zo complementaire en rijke inzichten genereren voor preventiebeleid op dit gebied. Bovendien zal het voorgestelde onderzoek speciale aandacht besteden aan de opvattingen en ervaringen van jongeren omtrent deze kwesties.

Methodologie

De onderzoeksbenadering combineert het voorgestelde ontwerp: kwalitatieve en kwantitatieve methoden, en het integreert een online perspectief (bv. analyse van online discussiefora; online enquête). In een eerste fase zullen we nationale en internationale literatuur (peer-reviewed en grijs, alsook relevante Belgische beleidsdocumenten) binnen dat domein bestuderen en prevalentiegegevens verzamelen die beschikbaar zijn voor België (in het bijzonder met betrekking tot een jongerenpopulatie). Vervolgens zullen we een online enquête opstellen en uitvoeren onder Belgische jongeren (18-34 jaar). We zullen kwalitatieve, semigestructureerde interviews houden onder jonge gebruikers. Tot slot zullen we een verkennende analyse maken over de inhoud van online discussiefora.