Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht

De intersectie tussen wetenschap en beleid: de ontwikkeling van het nationaal drugsbeleid in België tussen 1996 en 2003

Onderzoeksperiode

1 januari 2009 -31 december 2015

Financiering

Doctoraat Universiteit Gent

Onderzoeker

Julie TIEBERGHIEN

Sleutelwoorden

Drugbeleid, kennisgebruik, Evidence-based

Abstract

Net zoals in andere beleidsdomeinen, kent het gebruik van de term ‘evidence-based drug policy’ een opmars gedurende de laatste jaren. De laatmoderne samenleving heeft het druggebruik, de welvaart en de politieke invullingen van beide veranderd: nieuwe vrijheden, nieuwe consumptiepatronen, nieuwe criminaliteitsvormen,… hebben zich ontwikkeld. Zolang druggebruik werd toegeschreven aan gemarginaliseerde groepen en/of minderheidsgroepen, was het mogelijk om druggebruik buiten de politieke agenda te houden. Echter, naarmate middelengebruik steeds meer onder andere groepen werd ingebed, kreeg dit fenomeen toenemende aandacht van beleidsmakers. Geleidelijk werd ook het onderzoek naar druggebruik geïnternationaliseerd. Het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) en de Pompidou Group hebben een vooraanstaande rol gespeeld. Beide organisaties werden opgericht om de kennis over het druggebruik verder uit te bouwen en onderzoek te stimuleren met het oog op het ontwikkelen van ‘evidence-based policies’.

Hoe de interactie tussen wetenschap en beleid concreet verloopt, werd tot op heden nog weinig bestudeerd binnen het beleidsdomein ‘drugs’. Het doel van dit onderzoek is daarom om te beschrijven (en te verklaren) hoe (wetenschappelijk) onderzoek bijdraagt aan het nationaal drugsbeleid in België. Aan de hand van een historische case-studie, met name de ontwikkeling van het nationaal drugsbeleid in België tussen 1996 en 2003, willen we begrijpen welke factoren en actoren een rol hebben gespeeld in de debatten en ontwikkelingen in het kader van de Parlementaire Werkgroep Drugs (1996-1997), de Federale Beleidsnota Drugs (2001) en de drugswetswijziging (2003). Hoewel vanuit de literatuur wordt aangenomen dat beleidsmakers in zekere zin gebruik maken van (wetenschappelijk) onderzoek in politieke besluitvorming, blijft er steeds een onderscheid tussen ‘ideaal’ en ‘realiteit’ bestaan. Ook andere (f)actoren, zoals ideologie, media, etc., kunnen een belangrijke rol spelen.

Methodologie

Dit onderzoek hanteert een 3-ledig kwalitatief methodologisch opzet:

  1. Discoursanalyse beleidsdocumenten
  2. Discoursanalyse krantenartikels
  3. Diepte-interviews met diverse sleutelfiguren

Valorisatie: publicaties en lezingen

    • TIEBERGHIEN, J. (2017). Change or Continuity in Drug Policy. The roles of Science, Media and Interest Groups. New York: Routledge.
    • TIEBERGHIEN, J. & MONAGHAN, M. (2017). Public Scholarship and the Evidence Movement: Understanding and Learning from Belgian Drug Policy Development. European Journal of Criminology (accepted).
    • TIEBERGHIEN, J. (2017). Interviewing political 'elites': methodological challenges and opportunities in 'studying up'. Paper presented as part of the 'Symposium on interviewing 'elites' in social sciences' at the 1st European Congress of Qualitative Inquiry, Leuven (Belgium), 7-9 February 2017.
    • TIEBERGHIEN, J. (2016). Challenges and opportunities of 'good governance' for drug policy: the case of the development of Belgian drug policy between 1996 and 2003. Drugs: Education, Prevention, Policy. (In Press)
    • TIEBERGHIEN, J. (2016). Politieke elite aan het woord: diepte-interviews met parlementsleden en ministers. In Decorte & Zaitch (eds.) (2016). Kwaliatieve methoden en technieken in de criminologie. Leuven: Acco.
    • TIEBERGHIEN, J. (2015). Public Criminology? Identifying the Roles of ‘Evidence’ in Belgian Drug Policy Development (1996-2003). Paper presented at the 71st Annual Conference of the American Society for Criminology (18-21 november, Washington DC), Proceedings.
    • TIEBERGHIEN, J. (2015). The intersection between science and policy: the case of the development of Belgian drug policy between 1996 and 2003, Diss. Doct. Criminologie, Ghent University.
    • TIEBERGHIEN, J. & MONAGHAN, M. (2015). ‘Public scholarship and the evidence movement’. Paper presented at the Workshop ‘Public Scholarship? Key Issues and Challenges of Research Use in Drugs Policy Making’ at the 9th Annual Conference of the International Society for the Study of Drug Policy, Proceedings.
    • TIEBERGHIEN, J. (2015). 'Evidence-based' drugsbeleid en het belang van de media. Verslaving, 11 (1), 30-40.
    • TIEBERGHIEN, J. (2014). Interviewing 'elites' in examining the science-policy nexus: some methodological reflections. In POTTER, G., WOUTERS, M., FOUNTAIN, J. (eds.), Change and Continuity: researching evolving drug landscapes in Europe (pp.123-138). Lengreich: Pasbst Science Publishers.
    • TIEBERGHIEN, J. (2014). Research utilization in the development of the Belgian drug policy (1996-2003): some lessons learned from interviews with 'elites'. Paper presented at the 8th Annual conference of the International Society for the Study of Drug Policy (ISSDP), Rome (Italy), 21-23 May 2014.
    • TIEBERGHIEN, J. (2014). 'Publieke criminologie' onder de loep: de rol van wetenschappelijk onderzoek in de ontwikkeling van het Belgische drugsbeleid (1996-2003). In L. PAUWELS & G. VERMEULEN. Update in de Criminologie VII: Actuele ontwikkelingen inzake EU-justitiebeleid, cannabisbeleid, misdaad en straf, jongeren en jeugdzorg, internationale vrede , veiligheid en gerechtigheid, gewelddadige extremisme & private veiligheid en zelfregulering (pp. 90-107). Antwerpen: Maklu.
    • TIEBERGHIEN, J. (2014). The role of the media in the science-policy nexus. Some critical reflections based on an analysis of the Belgian drug policy debate (1996-2003). International Journal of Drug Policy, 25(2), 276-281.
    • TIEBERGHIEN, J. (2014). The triangle of science, policy and media in the Belgian drug policy debate. In J. FOUNTAIN, M. WOUTERS & D.J. KORF. Snapshots of social drug research in Europe (pp. 42-44). Lengerich: Pabst Science Publishers.
    • TIEBERGHIEN, J. (2013). Interviewing 'elites'. Methodological reflections on 'studying up' in examining the science-policy nexus. Paper presented at the 24th European Society for Social Drug Research (ESSD), Stockholm (Sweden), 19-21 September 2013.
    • TIEBERGHIEN, J. (2013). What about 'public criminology'? How a better understaning of the science-policy nexus within the development of the Belgian drug policy (1996-2003) may feed the debate. Paper presented at the 13th European Society of Criminology Conference, Budapest (Hungary), 4-7 September 2013.
    • TIEBERGHIEN, J. (2013). Interactie media, wetenschap en beleid? De ontwikkelingen van het Belgische drugsbeleid (1996-2003) als case-study. Paper presented at the 4e Criminologisch Forum Vlaamse Vereniging voor Criminologie, Gent, 8 februari 2013.
    • TIEBERGHIEN, J. & DECORTE, T. (2013). Understanding the science-policy nexus in Belgium: an analysis of the drug policy debate (1996 – 2003). Drugs: Education, Prevention and Policy, 20(3), 241-248.
    • TIEBERGHIEN, J. (2012). De driehoek 'beleid - wetenschappelijk onderzoek - media' onder de loep. Enkele reflecties over de complexe wisselwerking binnen het domein drugs. Paper presented at the 22nd FADO Conference, Utrecht (The Netherlands), 15 November 2012.
    • TIEBERGHIEN, J. (2012). The triangle of science, policy and media. Some preliminary results of the analysis of the Belgian cannabis policy debate (1996-2003). Paper presented at the 23rd ESSD Conference, Athens (Greece), 4-6 October 2012.
    • TIEBERGHIEN, J. (2012). Understanding the science-policy nexus: an analysis of the Belgian federal debate on cannabis policy between 1996-2003. Paper presented at the 6th ISSDP Conference, Canterbury (UK), 30-31 May 2012.
    • TIEBERGHIEN, J. (2012). Beleidsmakers komen van Venus, wetenschappers van Mars? Een kritische blik op een complexe relatie tussen drugsbeleid en wetenschappelijk onderzoek. Paper presented at the Update in de Criminologie 6: Actualia in het strafrecht en de criminologie, Gent, 10 mei 2012.
    • TIEBERGHIEN, J. (2012), Beleidsmakers komen van Venus, wetenschappers van Mars? Een kritische blik op een complexe relatie tussen drugsbeleid en wetenschappelijk onderzoek. In PAUWELS, L. e.a. (Eds.), Update in de criminologie. Actualia Strafrecht en Criminologie 2012 (Reeks Gandaius, VI). Antwerpen: Maklu.
    • TIEBERGHIEN, J. (2011). Methods matter. Reflections on the study of the research-policy nexus in the Belgian cannabis law reform. Paper presented at the 22nd ESSD Conference, Aarhus (Denmark), 22-24 september 2011.
    • TIEBERGHIEN, J. (2011). The intersection between science and policy: theoretical and methodological considerations. Paper presented at the Doctoral Schools seminar 'Making strategical choices in criminological issues', Gent, 7-9 september 2011.
    • TIEBERGHIEN, J. (2011). De intersectie tussen onderzoek en drugbeleid op nationaal niveau in België. Poster presentation at the 3e Criminologisch Forum ‘Criminologisch onderzoek in Vlaanderen’, Brussel, 11 februari 2011.