De kostprijs van fiscaal-administratieve verplichtingen: verenigbaarheid met het eigendomsrecht?

Korte Beschrijving

Het onderzoeksproject “de kostprijs van fiscaal-administratieve verplichtingen: verenigbaarheid met het eigendomsrecht” werd in het najaar van 2018 aangevangen en wordt door het Bijzonder Onderzoeksfonds van de Universiteit Gent gefinancierd. Het onderzoek is erop gericht een antwoord te formuleren op de centrale onderzoeksvraag, of, en indien ja, onder welke omstandigheden er juridische begrenzingen kunnen worden gesteld aan de mate waarin een overheid rechtsonderhorigen (belastingplichtigen of derden) ertoe kunnen verplichten compliancekosten te maken bij de uitvoering van fiscaal-administratieve verplichtingen. 

Het onderzoek vertrekt vanuit de vaststelling dat de toepassing van de fiscale wet gepaard gaat met een breed spectrum aan administratieve verplichtingen die aan belastingplichtigen of derden worden opgelegd. Deze verplichtingen zijn zeer divers van aard, en kennen een uiteenlopend finaliteit. De laatste jaren kan bovendien een tendens waargenomen worden waarbij de veelheid aan verplichtingen exponentieel toeneemt. Deze proliferatie is o.m. te wijten aan de complexiteit van de vaak wijzigende fiscale wetgeving, de gelaagde bevoegdheid binnen de versnipperde Belgische staatsstructuur en de (internationaal en Europees gestuurde) strijd tegen ontwijkings- en ontduikingsmechanismen. Deze verplichtingen brengen voor rechtsonderhorigen de nodige kosten met zich mee: compliancekosten. Zij worden vaak als onbillijk ervaren, o.m. door het dubbel gebruik van soortgelijke verplichtingen, de onduidelijkheid in de toepassing ervan, de idee dat een bepaalde verplichtingen een afwenteling vormt van een overheidstaak, etc.. Excessieve en disproportionele compliancekosten verminderen het concurrentievermogen en de economische groei, en kunnen in het ergste geval nieuwe ondernemingen van de markt houden, of bestaande ondernemingen de facto dwingen de markt te verlaten. Het onderzoek beoogt om, vanuit juridisch perspectief, de grenzen te formuleren die de overheid in acht dient te nemen wanneer het rechtsonderhorigen verplicht om dergelijke compliancekosten te maken.

Publicaties

• DESMYTTERE, F. en GOETGHEBUER, J., “De Herziene Preventieve Antiwitwaswetgeving als Instrument in de Strijd tegen (ernstige) Fiscale Fraude: Partners Against Crime?”, Algemeen Fiscaal Tijdschrift 2021, afl. 2, 5-54.
• DESMYTTERE, F., DELANOTE, M. en PEETERS, B. “De Fiscale Behandeling van Cryptovaluta” in DELANOTE, M. en WAETERINCKX, P. (eds.), Cryptomunten Juridisch Ontsloten, Antwerpen, Intersentia, 2020, 73-134.
• DESMYTTERE, F. en MESKENS, C., “Temporele Modulering van (Fiscale) Arresten: Pleidooi voor Onderbouwde Handhavingsbeslissingen”, Algemeen Fiscaal Tijdschrift 2020, afl. 4, 3-27.