Leerstoel Business Compliance (VBO-UGent - ULiège) Men kan zonder overdrijven stellen dat ondernemingen -en niet alleen de grootste en internationale maar ook kmo’s- vandaag met veel meer en veel meer gedetailleerde regulering dan een generatie geleden geconfronteerd worden, en dat er geen aanwijzingen zijn dat die reguleringscurve in onze “audit societies” in de nabije toekomst minder steil zal stijgen. Dit verhoogt het juridisch risico waaraan ondernemingen blootstaan, maar legt ook de overheid de bijkomende last op te proberen toezicht te houden op de naleving van al die regels. De redenen voor die evolutie zijn ongetwijfeld complex, maar het heeft zeker ook te maken met de terechte wens van de overheid om de toegenomen impact van ondernemingen (bv. op gebied van milieu of privacy) gepaard te laten gaan met meer regels om de negatieve externe effecten van sommige ondernemingsactiviteiten te proberen beperken en voorkomen. Dit leidt dan tot typische compliance-wetgeving zoals over veiligheid van productieprocessen en producten (bv. in de chemische industrie), milieueffecten, antiwitwaswetgeving, privacywetgeving (bv. GDPR), economische sanctieregels, duurzaamheidsregels (bv. in de bouw-,textiel-, mineralen-,transportsector maar ook in vele ander sectoren, niet in het minst de financiële sector) en veel meer. Een vrij recente maar zeer belangrijke evolutie, mede gestimuleerd door de UN Sustainable Development Goals-beweging, is het opleggen aan grotere ondernemingen van juridisch verbindende mensenrechten-en duurzaamheids due diligence verplichtingen doorheen hun ganse (mondiale) waardeketen, waardeketen waarvan ook lokale kmo’s deel uitmaken. Het steeds toenemende belang van steeds complexere compliance-raamwerken roept ook veel juridische vragen op. Het VBO heeft terecht geoordeeld dat het academisch onderzoek daarnaar, met input en feedback van de ondernemingen die dagelijks met compliance-vraagstukken omgaan, moet gestimuleerd worden, en daartoe zal deze Leerstoel bijdragen. Het VBO-FEB heeft daarbij de wijsheid en goede neus gehad in te zien dat aan de rechtenfaculteiten van Gent en Luik zich al experten inzake juridische compliance-vraagstukken bevonden (de professoren Hans De Wulf en Roman Aydogdu), vandaar de toekenning van de leerstoel aan die twee faculteiten. Dit mag gezien worden als een mooie erkenning van de expertise van de leerstoelhouders.

Leerstoel Business Compliance (VBO-UGent - ULiège)

Men kan zonder overdrijven stellen dat ondernemingen -en niet alleen de grootste en internationale maar ook kmo’s- vandaag met veel meer en veel meer gedetailleerde regulering dan een generatie geleden geconfronteerd worden, en dat er geen aanwijzingen zijn dat die reguleringscurve in onze “audit societies” in de nabije toekomst minder steil zal stijgen. Dit verhoogt het juridisch risico waaraan ondernemingen blootstaan, maar legt ook de overheid de bijkomende last op te proberen toezicht te houden op de naleving van al die regels. De redenen voor die evolutie zijn ongetwijfeld complex, maar het heeft zeker ook te maken met de terechte wens van de overheid om de toegenomen impact van ondernemingen (bv. op gebied van milieu of privacy) gepaard te laten gaan met meer regels om de negatieve externe effecten van sommige ondernemingsactiviteiten te proberen beperken en voorkomen. Dit leidt dan tot typische compliance-wetgeving zoals over veiligheid van productieprocessen en producten (bv. in de chemische industrie), milieueffecten, antiwitwaswetgeving, privacywetgeving (bv. GDPR), economische sanctieregels, duurzaamheidsregels (bv. in de bouw-,textiel-, mineralen-,transportsector maar ook in vele ander sectoren, niet in het minst de financiële sector) en veel meer. Een vrij recente maar zeer belangrijke evolutie, mede gestimuleerd door de UN Sustainable Development Goals-beweging, is het opleggen aan grotere ondernemingen van juridisch verbindende mensenrechten-en duurzaamheids due diligence verplichtingen doorheen hun ganse (mondiale) waardeketen, waardeketen waarvan ook lokale kmo’s deel uitmaken. Het steeds toenemende belang van steeds complexere compliance-raamwerken roept ook veel juridische vragen op. Het VBO heeft terecht geoordeeld dat het academisch onderzoek daarnaar, met input en feedback van de ondernemingen die dagelijks met compliance-vraagstukken omgaan, moet gestimuleerd worden, en daartoe zal deze Leerstoel bijdragen. Het VBO-FEB heeft daarbij de wijsheid en goede neus gehad in te zien dat aan de rechtenfaculteiten van Gent en Luik zich al experten inzake juridische compliance-vraagstukken bevonden (de professoren Hans De Wulf en Roman Aydogdu), vandaar de toekenning van de leerstoel aan die twee faculteiten. Dit mag gezien worden als een mooie erkenning van de expertise van de leerstoelhouders.

DOELSTELLINGEN

Het doel van de leerstoel is in wezen tweevoudig. Ten eerste moet de leerstoel de titularissen (aan de UGent: prof. Hans De Wulf) toelaten juridische vraagstukken rond compliance in ondernemingen te onderzoeken en uit te diepen, zodat ook in België academisch onderzoek van internationaal niveau op dit ook maatschappelijk erg relevante terrein gebeurt. De titularissen doen daarbij zelf onderzoek en zullen naar het einde van de leerstoelperiode een internationale wetenschappelijke conferentie organiseren over compliance-thema’s. Maar de titularissen zullen ook onderzoek van anderen aansturen, in de eerste plaats van de joint Ph.D. Gent-Liège die in het kader van de Leerstoel tewerkgesteld wordt. Op die manier geeft de leerstoel de kans aan de rechtenfaculteit van de UGent om de uitstraling van haar haar reeds aanwezige expertise rond compliance, te vergroten (en die expertise natuurlijk verder uit te bouwen).

Ten tweede is de Leerstoel een middel om kruisbestuiving te bewerkstellingen tussen enerzijds de juristen maar ook “technische specialisten” (zoals ingenieurs en specialisten in IT-systemen) die op het terrein (“in de praktijk”) bij ondernemingen met compliance bezig zijn en anderzijds academische juristen die de nodige onafhankelijkheid hebben om soms beleidsmatig gevoelige compliance-vraagstukken te onderzoeken. Die gedeeltelijk interdisciplinaire kruisbestuiving laat toe academische inzichten toe te passen in en te toetsen aan de praktijk, en zal het academisch onderzoek verrijken met ervaringen uit de praktijk. Om een en ander te faciliteren zullen -naast de uiteraard frequente individuele contacten- via het VBO jaarlijkse bijeenkomsten (“fora”) tussen academici en praktijkmensen plaatsvinden. Ook de “stuurgroep” die de leerstoel begeleidt zal als het ware een permanent dergelijk forum zijn. Een en ander zal ongetwijfeld bijdragen tot de uitstraling van het academische compliance onderzoek binnen de compliance-gemeenschap die dagdagelijks met compliance-vraagstukken moet omgaan.
Voor het VBO-FEB is het ongetwijfeld ook belangrijk dat de Leerstoel toe zal laten Belgisch onderzoek internationaal op de kaart te zetten, en tegelijk de samenwerking tussen een Vlaamse en Franstalige universiteit kan stimuleren, wat voor de Universiteiten en rechtenfaculteiten van Gent en Luik, die al lang goede contacten onderhouden, inderdaad zeer positief is.

SCHENKER(S)

VBO-FEB

PERIODE

2023-2026

PROMOTOR

UGent: Prof. Dr. Hans De Wulf (vakgroep metajuridica, privaat-en ondernemingsrecht, RE21):

ULiège: Prof. Dr. Roman Aydogdu