Onderzoek trajectbemiddeling

Project │ Team Gent │ Partners │ Links

Onderzoek trajectbemiddeling │Recherche sur la médiation de trajet │Research project on trajectory mediation

1. Algemeen opzet van het onderzoek rond trajectbemiddeling
2. Wat is trajectbemiddeling
3. Nut van trajectbemiddeling en deelname aan het onderzoek
4. Verloop van het onderzoek
5. Verdere toelichting bij het onderzoek voor de rechtbank
6. Voorbeeld trajectbemiddeling en verdere uitleg deelname onderzoek
7. Hulplijn en vragen

 1. Algemeen opzet van het onderzoek rond trajectbemiddeling

Families in transitie

Familieruzies  kunnen een grote  impact hebben op alle  familieleden en hun onderlinge relaties.  Het FittiF-onderzoek rond trajectbemiddeling heeft daarom als doel om de veranderingen of transities die deze ruzies teweeg brengen zo goed mogelijk te begeleiden en te ondersteunen.

Welke familieruzies?

Er zijn tal van situaties die tot spanning en ruzie kunnen leiden in een familie, zoals een relatiebreuk met de partner, een echtscheiding, problemen met de (ex-)partner over de kinderen,goederen/gezinswoning, problemen rond het contact tussen grootouders en (klein)kinderen, intrafamiliaal geweld, problemen rond een schenking, een erfenis of testament,….  In ons onderzoek richten we ons op al deze  situaties die tot een ruzie kunnen leiden in een familie.

Hoe komen tot een oplossing?

Hoewel er heel wat verschillende manieren bestaan om tot een oplossing te komen voor bovenstaande situaties, zijn er slechts weinig ‘oplossingswegen’ of ‘trajecten’ gekend bij het grote publiek. Een eerste doelstelling van ons onderzoek is dan ook om mensen te informeren over de mogelijke trajecten die er bestaan. Dit heet ‘trajectbemiddeling’.

 2. Wat is trajectbemiddeling?

Wat is trajectbemiddeling?

Trajectbemiddeling betekent dat mensen in ruzie op zoek gaan naar wat voor hen de beste manier is om tot een oplossing te komen. Concreet betekent dit dat een trajectbemiddelaar hen zal uitleggen wat in hun specifieke situatie de mogelijke manieren zijn om met  die ruzie om te gaan. Hij helpt hen onderhandelen zodat zij zelf tot een akkoord komen over welk traject ze zullen volgen (bv. bemiddeling, minnelijke schikking, procesvoering,…).

Welke trajecten bestaan er?

Een traject is een weg naar een van de twee mogelijke oplossingen van een ruzie: een overeenkomst of een vonnis. Als mensen in een ruzie kiezen voor een overeenkomst, dan kunnen zij die ofwel zelf onderhandelen, ofwel die onderhandeling laten begeleiden door professionelen (een bemiddelaar, een notaris, een advocaat of een rechter in de kamer voor minnelijke schikking). Als ze kiezen voor een vonnis, zal een onafhankelijke rechter de beslissing nemen.

Wat komt aan bod tijdens de trajectbemiddeling?

Tijdens de vergadering met de trajectbemiddelaar komen o.a. de volgende onderwerpen aan bod:

• Wat is jullie situatie op dit moment?
• Waarover hebben jullie meningsverschillen?
• Welke oplossingstrajecten bestaan er voor jullie meningsverschillen?
• Wat zijn mogelijke voordelen en nadelen van elke oplossingsweg?
• Wat is de mogelijke invloed op jullie relatie van de weg die jullie zullen volgen?

Welke principes hanteert de trajectbemiddelaar?

- Mensen zijn perfect in staat om zelf een traject voor hun ruzie te kiezen maar in vele gevallen hebben zij te weinig informatie om dat weloverwogen te doen. Een dienstverlener lost het probleem niet op door in de plaats van de cliënt het traject te kiezen, wel door op een didactische manier te informeren.

- Een trajectbemiddelaar helpt mensen doelmatig te onderhandelen. Hij doet dit door regels te bewaken, standpunten ter discussie te stellen en zorgzaam te zijn voor wat beiden belangrijk vinden.

- Trajectbemiddeling wil mensen stimuleren alle belangrijke beslissingen zelf te nemen, ook de beslissing over hoe de ruzie wordt aangepakt. Het is aan de trajectbemiddelaar om erover te waken dat alle partijen goed geïnformeerd zijn en weloverwogen beslissen hoe ze hun ruzie willen oplossen. In geen geval mag de trajectbemiddelaar in de plaats van de cliënten beslissen.

- Een trajectbemiddelaar geeft informatie en geen advies. Een trajectbemiddelaar vertaalt informatie naar de mensen hun situatie en zorgt ervoor dat alle informatie voor beiden duidelijk is.

- Een trajectbemiddelaar helpt mensen gelijkwaardig te onderhandelen. Hij doet dit door voor beiden even goed te werken, evenwicht tussen de cliënten te installeren en geen eenzijdige machtsuitoefening toe te laten. Hij waakt erover dat beiden evenveel invloed hebben op de keuze van het traject. Hij zorgt van bij de aanvang voor evenwicht tussen de cliënten.

3. Nut van trajectbemiddeling en deelname aan het onderzoek

Met ons onderzoek rond trajectbemiddeling willen we mensen informeren over de verschillende manieren waarop zij met familieruzies  kunnen omgaan. Want hoewel kennis over de verschillende oplossingswegen voor deze ruzies  belangrijk is, zijn heel wat mensen niet voldoende op de hoogte van de verschillende mogelijkheden of de concrete impact van een keuze voor een bepaald traject.

Dit willen wij verhelpen, want goed geïnformeerde mensen kunnen gemakkelijker een keuze maken voor een oplossingsweg die het best bij hen past. Dat is wat wij graag willen bereiken met ons onderzoek: dat mensen die voor moeilijke keuzes staan in hun leven, de beste oplossingsweg vinden die voor hen van toepassing is om uit die ruzie te geraken én dat ze zich daar achteraf ook goed bij voelen.

Welke weg men neemt om zijn ruzie met iemand anders op te lossen, kan namelijk heel wat gevolgen hebben op die ruzie, de relatie met die andere persoon en hoe men zichzelf voelt. Het is dan ook belangrijk dat personen de weg kiezen, die best past bij hen.

4. Verloop van het onderzoek

We zullen trajectbemiddeling aanbieden aan iedereen die met een familieruzie terecht komt bij de volgende dienstverleners:

- Regio Gent: CAW Gent, justitiehuis Gent, familierechtbank Gent (eerste aanleg en hof van beroep);

- Regio Antwerpen en Limburg: CAW Limburg en familierechtbank Antwerpen (eerste aanleg en hoger beroep).

De inhoud van die familieruzie kan zeer uiteenlopend zijn (zie onder 1. Algemeen opzet ‘welke conflicten’). Enkel erkende bemiddelaars die een specifieke vorming kregen voor dit onderzoek, zullen deze gesprekken voeren.

Het onderzoek bestaat uit verschillende stappen.

Wie geen trajectbemiddelingsgesprek wil voeren, maar ons onderzoek wel wil vooruithelpen door een vragenlijst in te vullen, kan dit ook.

Belangrijke informatie

1. Uw deelname is geheel vrijwillig. Indien u niet wenst deel te nemen, heeft dit geen enkele invloed op uw verdere hulpverlening in het CAW of het justitiehuis of op het verloop van  uw procedure voor de rechtbank.
2.  Indien u wel wenst deel te nemen, bent u volledig vrij in de keuze voor een bepaald traject of om van traject te veranderen. Indien u na de trajectbemiddeling zou kiezen voor bemiddeling als oplossingsweg, dan kan de trajectbemiddelaar zelf niet optreden als bemiddelaar.
3. Uw gegevens worden uiterst vertrouwelijk behandeld. Buiten de onderzoekers zal niemand uw antwoorden kunnen inkijken. Zowel de onderzoekers als de trajectbemiddelaars geven geen informatie door aan het CAW, het justitiehuis of de familierechtbank.
4. Het trajectbemiddelingsgesprek zal worden opgenomen (enkel audio). De vragenlijsten geven nl. alleen weer wat u over het gesprek denkt. De onderzoekers zijn echter eveneens geïnteresseerd in wat er tijdens het gesprek gezegd wordt, zowel door u als door de trajectbemiddelaar. Ook deze opnames worden uiterst vertrouwelijk behandeld.
5. Als u dat wenst, kan u een raadsman, advocaat of vertrouwenspersoon meenemen naar het gesprek met de trajectbemiddelaar.   Dit kan echter enkel op voorwaarde dat ook de persoon met wie u ruzie heeft, akkoord gaat met wie aanwezig is tijdens het gesprek. Uw kinderen mogen niet aanwezig zijn op het gesprek.
6. Als u dit wil, kan u bij het invullen van de vragenlijsten ook ondersteuning krijgen. Een medewerker  verbonden aan het onderzoek zal u dan helpen. Ook deze medewerker  zal  strikt vertrouwelijk omgaan met  uw gegevens en geen informatie doorgeven.

5. Verdere toelichting bij het onderzoek voor de rechtbank

Informatie en beslissing tot deelname

Als u een zaak inleidt bij één van de deelnemende familierechtbanken en in aanmerking komt om aan het onderzoek deel te nemen, zal u van de rechtbank een brief en een folder ontvangen met uitleg over het onderzoek. Deze brief zal bij de oproepingsbrief gevoegd worden.

Als u interesse heeft om deel te nemen, moet u op de inleidende zitting aanwezig zijn. Daar kan u dan samen met de persoon met wie u ruzie heeft, de beslissing omtrent jullie deelname nemen. Om aan het onderzoek te kunnen deelnemen moet dus ook de persoon met wie u ruzie heeft, aanwezig zijn op de zitting.

Gesprek met trajectbemiddelaar en vervolg van de procedure

Als u allebei wenst deel te nemen, dan kunt u op het ogenblik van de zitting een afspraak maken met de trajectbemiddelaar. Er zal een onderzoeksmedewerker aanwezig zijn in de rechtbank om deze afspraak met de trajectbemiddelaar te maken. Het trajectbemiddelingsgesprek zal op een andere dag plaatsvinden, in een aparte ruimte in de rechtbank.

Jullie dienen thuis, voorafgaand aan het gesprek, een vragenlijst in te vullen. Daarnaast dienen jullie de dag van het gesprek zelf  nog een kleine vragenlijst in te vullen op de rechtbank, meteen voor en na het gesprek.

Tijdens het trajectbemiddelingsgesprek komen allerlei onderwerpen aan bod. Voor meer informatie over wat trajectbemiddeling is en wat het inhoudt, zie punt 2. ‘Wat is trajectbemiddeling?’.

Een maand na de inleidende zitting zal er voor jullie een nieuwe zitting gepland worden, waarop jullie (of jullie advocaten) aan de rechter laten weten  voor welke oplossingsweg jullie gekozen hebben.

6. Voorbeeld trajectbemiddeling en verdere uitleg deelname onderzoek

Hieronder vindt u enkele filmpjes. In deze fragmenten kunt u onder andere een trajectbemiddelaar aan het werk zien en wordt er nogmaals uitgelegd wat deelname aan het onderzoek inhoudt.

Filmpje algemeen

Filmpje VCOK

7. Hulplijn en vragen

Wie wenst deel te nemen aan het onderzoek en geconfronteerd wordt met specifieke problemen of praktische vragen bij het doornemen van de informatiewebsites of het invullen van de vragenlijsten, kan het onderzoeksteam op één van volgende wijzen bereiken:

- via e-mail: fittif.trajectbemiddeling@gmail.com

- via telefoon: 0471/33 99 37 op dinsdag van 16u-18u en 0471/33 99 38 op donderdag van 18u-20u

Wie algemene, inhoudelijke vragen heeft over het onderzoek, kan daarvoor terecht bij één van de onderzoekers (zie contact).