Meertaligheid, vertalen, tolken en talige ongelijkheid

Omschrijving: Het project wil een beter inzicht verwerven in de communicatienoden van verzoekers om internationale bescherming in de opvang en deze inzichten aanwenden om een meer gerichte meertalige informatievoorziening te ontwikkelen voor deze doelgroep. Het project richt zich op de intakefase van verzoekers met een kwetsbaar linguïstisch profiel. Op basis van etnografisch veldonderzoek streeft het project ernaar een meertalige website te ontwikkelen (audio en video) om de informatievoorziening beter af te stemmen op de taalnoden van deze doelgroep.
Promotor(en): Katrijn Maryns , July De Wilde
Onderzoek(st)er(s): Aline Guaus
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2019 - 2022

Omschrijving: Het hanteren van een aangepast taalaanbod in een multiculturele klas is een uitdaging voor vele leerkrachten. Aangezien leerkrachten vaak ook het eerste aanspreekpunt zijn voor ouders, hebben ze tevens een niet te onderschatten impact op het taalaanbod dat hun meertalige leerlingen thuis ontvangen en dus ook op de ontwikkeling van de moedertaal. Dit onderzoek tracht bij leerkrachten in Vlaanderen de cognitieve, emotionele en gedragsmatige attitudes en noden in verband met meertaligheid in kaart te brengen om van daaruit concrete logopedische adviezen te kunnen formuleren omtrent taalaanbod in een meertalige klascontext.
Promotor(en): Evelien D'haeseleer , Kristiane Van Lierde
Onderzoek(st)er(s): Julie Daelman , Yana Nys
Faculteit(en): Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Periode: 2020 - 2023

Omschrijving: Dit project onderzoekt de discursieve co-constructie van de vluchtelingenidentiteit op de kruising tussen adviesverlening en beoordeling in de Belgische asielprocedure. Gezien de cruciale, maar amper bestudeerde, rol van advocaten doorheen de procedure, vertrekt deze studie vanuit hun perspectief om de circulatie van discours tussen front en backstages te bestuderen. Deze sociolinguïstisch- etnografische studie onderzoekt a) de positie van de advocaat op het kruispunt van structuur (het juridische kader) en “agency” (bijstaan van de cliënt), b) het interactionele management van talige diversiteit en c) de impact van meta-communicatie met betrekking tot de discursieve randvoorwaarden van front en backstage interactie. Zo streeft de studie ernaar om, naast het uitbouwen van kennis over de (meta)discursieve positionering van de advocaat, de linguïstische kwetsbaarheid van verzoekers doorheen de asielprocedure te verminderen.
Promotor(en): Katrijn Maryns
Onderzoek(st)er(s): Marie Jacobs
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2022 - 2025

Omschrijving: Dit doctoraatsproject heeft als doel het in kaart brengen van de vertelvaardigheden van meertalige kinderen met en zonder taalstoornis, om in deze populatie karakteristieke markers te ontdekken die de klinische diagnostiek van taalontwikkelingsstoornissen zouden kunnen verbeteren. Vervolgens wordt het effect van taaltraining op de vertelvaardigheden van meertalige kinderen met en zonder taalstoornis onderzocht.
Promotor(en): Evelien D'haeseleer , Kristiane Van Lierde , Ellen Simon
Onderzoek(st)er(s): Julie Daelman
Faculteit(en): Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Periode: 2017 - 2024

Omschrijving: Dit project analyseert tolkpraktijken in Belgische schijnhuwelijkprocedures. Die worden gekenmerkt door een complexe keten aan interviews en verslagen die uitmondt in een beslissing over de oprechtheid van een huwelijksaanvraag ingediend door een koppel. Zowel professionele als niet-professionele tolken worden daarbij ingezet om de verklaringen en antwoorden te tolken gegeven door aanvragers die het Nederlands of het Frans niet voldoende begrijpen tijdens gemeentelijke of politieverhoren. Tijdens de tolkgemedieerde interactie wordt een schriftelijke verklaring of een proces-verbaal opgesteld door de verhoorder. Dit project focust op de rol van de tolk in het entekstualiseringsproces van de mondelinge verklaringen. Het project beoogt ook stakeholders bewust te maken van de cruciale rol die tolkselectie en entekstualisering spelen in een schijnhuwelijkprocedure en hoe complex de mechanismen ervan zijn.
Promotor(en): Mieke Vandenbroucke , Bart Defrancq
Onderzoek(st)er(s): Sari Goukens
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2023 - 2026

Omschrijving: Met dit project willen we een open source prototype ontwikkelen van een meertalig berichtensysteem waarmee eenvoudige boodschappen kunnen worden vertaald en doorgestuurd via een bestaande berichtenapplicatie (bv. WhatsApp). Het berichtensysteem wordt ontwikkeld in samenwerking met Fedasil, het Belgische federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers. Het berichtensysteem zal medewerkers van asielopvangcentra toelaten om praktische boodschappen en instructies naar centrumbewoners over te brengen (bv. centrumbewoners informeren over een activiteit of technisch probleem), ook voor de zogenaamde ‘knelpunttalen’. Voor de vertaling baseert het berichtensysteem zich zowel op een context-specifiek vertaalgeheugen als op automatische vertaling.
Website onderzoeksproject: https://research.flw.ugent.be/en/projects/matias-machine-translation-inform-asylum-seekers
Promotor(en): July De Wilde , Katrijn Maryns , Lieve Macken , Arda Tezcan
Onderzoek(st)er(s): Ella van Hest , Michaël Lumingu
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2023 - 2025

Omschrijving: In veel landen zorgt wereldwijde mobiliteit/migratie voor een meer diverse samenleving. Deze verschuiving in bevolking weerspiegelt zich ook in scholen. Leerlingen hebben echter een grote diversiteit op verschillende vlakken waaronder talige diversiteit; Vlaamse scholen hanteren nog steeds een eentalig taalbeleid, waarbij het Nederlands wordt beschouwd als de standaard onderwijstaal. Veel Vlaamse scholen verbieden de thuistaal van leerlingen volledig. Deze studie wil kijken naar de dynamiek van het taalbeleid van de school en hoe ze elkaar beïnvloeden. Tijdens dit etnografisch onderzoek vindt een interventie plaats, 2 klassen van een Vlaamse secundaire school worden geobserveerd. Er worden interviews afgenomen met leerkrachten, leerlingen, directie, taaldocenten doorheen de onderzoeksfasen. Dit onderzoek wil nagaan hoe de percepties, attitudes, gedragingen van leerkrachten t.o.v. van meertaligheid in de klas veranderen nadat ze FML in hun eigen klas hebben geïmplementeerd.
Website onderzoeksproject: https://research.flw.ugent.be/en/projects/multilingualism-secondary-education-flanders-dynamics-language-policy
Promotor(en): Wendelien Vantieghem , Piet Van Avermaet
Onderzoek(st)er(s): Maxime Van Raemdonck
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2019 - 2023

Omschrijving: Verwerving van sociolinguïstische variatie wordt steeds vaker als essentieel beschouwd voor T2-sprekers. Tegelijk vormt het een uitdaging, vooral voor volwassen taalleerders. In dit project staat de verwerving van sociolinguïstische variatie bij volwassen T2-sprekers in Vlaanderen centraal. Vlaanderen vormt daarvoor een boeiende context omdat het taallandschap sterk gedomineerd wordt door niet-standaardtalige variatie (vnl. tussentaal), maar het Standaardnederlands ideologisch nog steeds een superieure positie inneemt (ook in het NT2-onderwijs). Concreet staan de volgende vragen centraal: - Wat zijn de opvattingen van T2-sprekers tegenover Standaardnederlands en niet-standaardtalige variatie? - In welke mate incorporeren T2-sprekers niet-standaardtalige varianten in hun T2-systeem? Die vragen worden beantwoord door het aanleggen en analyseren van een corpus met (1) sociolinguïstische interviews met T2-sprekers en (2) informele gesprekken tussen T2- en T1-sprekers.
Promotor(en): Chloé Lybaert , Anne-Sophie Ghyselen
Onderzoek(st)er(s): Pauline Verhelst
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2023 - 2027

Omschrijving: EUWEBPSI wil een innovatief EU WEB-portaal ontwikkelen en testen voor informatie-uitwisseling en online samenwerking tussen stakeholders die betrokken zijn bij het aanleveren en gebruiken van sociaal tolken die op afstand (video) werken. EU-WEBPSI wil inzetten op: (1) het ontwikkelen van een uniform kader voor videotolken in de sociale dienstverlening en hoe dit kan bijdragen tot een meer gelijke toegang tot de basisdienstverlening in de EU; (2) het aanreiken van meer flexibele oplossingen om de tolkcapaciteit te vergroten, in het bijzonder voor zeldzame talen waarvoor minder opgeleide tolken voorhanden zijn. EU-WEBPSI is een EU-AMIF project met partners uit België (PI), UK, Oostenrijk, Griekenland en Frankrijk.
Promotor(en): Katrijn Maryns , July De Wilde
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2022 - 2025

Omschrijving: Hoewel taaldiversiteit op korte termijn een uitdaging vormt, bieden vroege meertaligheid en multi-geletterdheid grote voordelen, althans wanneer ze op de juiste manier worden ondersteund. Momenteel zijn veel gezinnen met een taalminderheid (LM) bezorgd over taalkwesties en veel professionals in de vroege kinderjaren (zoals opvoedingsadviseurs en kinderopvangmedewerkers) voelen zich onzeker in hun benadering van LM-gezinnen. Dit project wil dit maatschappelijk probleem ombuigen door meertaligheid en multi-geletterdheid in de vroege kindertijd en kinderopvang in Vlaanderen te promoten. In de eerste fase van het project zullen grootschalige en kleinschalige gegevens worden verzameld. Dit zal kritische inzichten opleveren over de behoeften van LM-gezinnen en de competenties van EC-professionals. In de tweede fase zal deze kennis geïntegreerd worden in vijf valorisatietoepassingen die het brede veld van EC-professionals zullen aanspreken.
Website onderzoeksproject: https://research.flw.ugent.be/en/projects/pro-m-promoting-early-multilingualism-childhood-and-childcare
Promotor(en): Wendelien Vantieghem , Piet Van Avermaet
Onderzoek(st)er(s): Victoria Van Oss
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2018 - 2022

Omschrijving: Dit project behelst een linguïstisch-etnografische studie van meertalige praktijken in juridische consultaties met asielzoekers in België. Het onderzoekt hoe het meertalig potentieel en de meertalige strategieën van advocaten en hun anderstalige cliënten worden beoordeeld, aangestuurd en gelegitimeerd in deze consultaties met als doel meer genuanceerde inzichten te verwerven in de organisatie van taalondersteuning in de dienstverlening voor migranten.
Promotor(en): Katrijn Maryns
Onderzoek(st)er(s): Marie Jacobs
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2018 - 2022

Omschrijving: Meertaligheid speelt een cruciale rol in de contacten met asielzoekers en vluchtelingen. Vaak hebben zij moeite hun stem te laten horen omdat ze niet de juiste taalondersteuning krijgen. Onderzoek heeft zich tot nu gericht op de meertalige uitdagingen van volwassen migranten en vluchtelingen, zonder te kijken naar de communicatie met niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (NBBM). Dit onderzoek wil die leemte opvullen met een sociolinguïstische etnografie van hoe met taaldiversiteit wordt omgegaan in het begeleidingstraject, met een specifieke focus op de interactie tussen NBBM en voogden. Meer bepaald zal het project de meertalige strategieën onderzoeken gebruikt door NBBM en hun voogden, en de impact ervan op het (a) naar buiten brengen van persoonlijke ervaringen, (b) communiceren van complexe procedurele kennis en (c) opbouwen van een vertrouwensrelatie, met het oog op meer kennis van hoe deze gesprekken interactioneel worden gemanaged en een betere begeleiding en zorg van NBBM.
Promotor(en): Katrijn Maryns , Ilse Derluyn , Floor Verhaeghe
Onderzoek(st)er(s): Lotte Remue
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2022 - 2026

Omschrijving: Dit onderzoeksproject biedt een sociolinguïstisch-etnografische studie van de meertalige noden en uitdagingen van niet-begeleide minderjarige verzoekers om internationale bescherming (NBMV) in relatie tot hun recht op advies, begeleiding en zorg. De centrale hypothese is dat hun meervoudig kwetsbare positie bij aankomst in de nieuwe samenleving wordt uitvergroot door taalkundige kwetsbaarheden en onzekerheden. Het project wil de impact van taal en meertaligheid op het zorgtraject onderzoeken, met een specifieke focus op de vertrouwensrelatie tussen voogden en hun pupillen, met als doel de kwaliteit van de zorgrelatie te verbeteren. Op basis van kwalitatieve en participatieve onderzoeksmethoden beoogt het project een combinatie van nieuwe fundamentele inzichten in de impact van meertaligheid en tolken op de mediëring van complexe en soms gevoelige informatie, het creëren van vertrouwen en het bieden van steun in de relatie tussen voogd en NBMV.
Promotor(en): Katrijn Maryns
Onderzoek(st)er(s): Lotte Remue
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2022 - 2026

Omschrijving: In dit etnografisch onderzoeksproject onderzoeken we de implementatie en toepassing in België van de EU-richtlijnen 2010/64/EU en 2012/29/EU omtrent het recht op mondelinge en scrhiftelijke taalbijstand in strafzaken. We gaan na (1) hoe die richtlijnen werden omgezet in de Belgische nationale wetgeving, (2) hoe de politie, de correctionele rechtbank en het parket in Gent het recht op taalbijstand toepassen in de praktijk en (3) welke rol advocaten spelen in de facilitering van taalbijstand voor hun cliënten.
Website onderzoeksproject: https://research.flw.ugent.be/nl/projects/language-assistance-criminal-proceedings-belgium
Promotor(en): Sarah Van Hoof , Katrijn Maryns
Onderzoek(st)er(s): Sara Delva
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2021 - 2026

Omschrijving: Als reactie op een discours en politiek klimaat dat steeds vijandiger wordt tegenover migratie, is een golf van online audiovisuele platformen ontstaan waar migranten samenkomen om hun etnische identiteit te benadrukken. In de context van transitmigratie door Mexico naar de VS onderzoekt dit project de audio/visuele transfer van representaties over migratie naar zelfrepresentaties op digitale platformen van migranten zelf. Door theorieën en methoden van Vertaalwetenschap & Migratie en (Digitale) Media Studies te combineren, wil dit onderzoek analyseren hoe een gevoel van identiteit en gemeenschap ontstaat en zich verder ontwikkelt op migratieroutes alsook digitaal, waar informatie circuleert en transnationale gemeenschappen worden gevormd. Podcasts, Youtubekanalen, Facebookgroepen, etc. over en door Latijns-Amerikaanse migranten worden in dit project behandeld als nieuwe vormen van vertaling waarvan het discours vorm krijgt door de context, actoren en praktijken.
Website onderzoeksproject: https://research.ugent.be/web/result/project/f7873505-674d-11ee-b1ad-3dd08fb7752a/details/bof-sta-202309-006-belonging-in-translation--the-audiovisual-transfer-of-latinidad/en
Promotor(en): Alexandra Sanchez , July De Wilde
Onderzoek(st)er(s): Elisa Robbe
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte , Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Periode: 2023 - 2027

Omschrijving: Als gevolg van de huidige politieke en demografische tendensen wordt meertalige psychotherapie voor vluchtelingen en migranten frequenter. Tolken zijn vaak essentieel om de taalbarrière tussen patiënt en therapeut te overbruggen. De aanwezigheid van de tolk komt met gevolgen: de dyadische relatie tussen therapeuten en patiënten wordt een triade. In dit project analyseren we hoe therapeuten, patiënten en tolken gezamenlijk de therapeutische relatie opbouwen gedurende een therapie, die gemiddeld 12 sessies bedraagt. De focus ligt op de verbale en non-verbale uitingen van vertrouwen en empathie. We combineren drie methoden: interviews, een vragenlijst en interactionele analyse van therapiesessies. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in een interdisciplinair verband dat expertise combineert uit de vakgebieden psychologie, tolkwetenschappen en taalkunde.
Promotor(en): July De Wilde , Claudio Scarvaglieri
Onderzoek(st)er(s): Peter Muntigl
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2023 - 2025

Omschrijving: De COVID-19-crisis heeft de vraag naar afstandstolken in de opvangstructuur bijzonder acuut gemaakt. Om in te spelen op deze vraag analyseert dit actie-onderzoeksproject de institutionele en organisatorische uitdagingen van het afstandstolken, en dan meer bepaald het webcamtolken, in het opvangnetwerk. Op basis van een grondige contextanalyse wordt een pilootproject uitgevoerd in een selectie van opvangcentra, met het oog op het ontwikkelen en testen van een innovatieve methode voor webcamtolken in de opvang. De implementatie van dit pilootproject gaat gepaard met de uitwerking van een (online) trainingsmodule en draaiboek webcamtolken voor dienstverleners in het opvangnetwerk.
Promotor(en): Katrijn Maryns , July De Wilde
Onderzoek(st)er(s): Marie Gijsels
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2021 - 2022