Er zijn zoveel boeken waarvan ik kan genieten – ze slepen me mee in een verhaal, ze brengen me een nieuw inzicht, ze bieden me een ander perspectief. De boeken die ik hier verzameld heb, zijn boeken die een belangrijke rol in mijn leven gespeeld hebben. Het zijn niet noodzakelijkerwijs de boeken die ik zeker nog eens wil herlezen of aan anderen wil aanbevelen. Het zijn boeken die voor mij een sterk associatieve betekenis hebben. Sommige ervan hebben mijn karakter gevormd, of hun woorden hebben me moed ingesproken, of troost geboden, of zelfs bepaalde angsten ontwikkeld, en andere hebben dan weer mijn vlijt, mijn dienstbaarheid, mijn veerkracht gevoed. Ze leerden me ook al snel het verschil tussen realiteit en fantasie kennen – neen, kabouters bestaan niet echt, maar je kan er wel over fantaseren. Of ze toonden me het verschil tussen feit en fictie – neen, dit is niet echt gebeurd, maar het had kunnen gebeuren. Het is vooral die fictieve wereld die ik gezocht heb en nog steeds zoek als ik wil lezen. Die portie fictie speelt waarschijnlijk een rol bij het verwerken van de realiteit. De verhalen doen me nadenken over het leven, situaties inschatten, andere mensen en anders-zijn respecteren, aanvaarden, waarderen en zelfs bewonderen. Veel bouwsteentjes van mijn empathie komen uit die boeken. Andere boeken hebben me op meer directe en expliciete manier getoond wat goed is voor mij en hoe ik kan handelen. En nog andere spelen dan weer een heel unieke rol. Hier zijn ze dan, in de volgorde dat ze mijn levenspad kruisten:
Dick Bruna, Het vogeltje. 1963 Oostende Ik krijg mijn eerste boekje. Ik kan al lezen. Ja, ik ga naar de kleuterklas. Heeft dit boekje ertoe geleid dat ik later een reiger, een ijverige ijsvogel, een uiltje, een sociable weaver, een witte raaf genoemd werd? Alleen in mijn dromen kan ik vliegen …
Lidboekje Sea-Scouts en Sea-Guides van België 1966 Oostende Dit is geen boekje dat je in de bibliotheek vindt 😊. Toen ik acht jaar was, heb ik met die woorden een belofte gedaan. Het zijn woorden die zich diep in mijn brein genesteld hebben. Ze sturen mijn handelen – onbewust – waarschijnlijk elke dag.
Een schoolatlas waar ook een plaat van de VS in zit 1967 Oostende Ginder, aan de andere kant van de Oceaan, Papa, ben jij in het water terechtgekomen en hebben de golven je meegenomen. Wij zijn opgelucht – het is niet meer mogelijk dat je ons nog pijn zou doen. Maar ik begrijp er niets van: je kon toch zwemmen, en die avond was je toch zo lief voor mij?
Aldous Huxley, Brave New World 1975 Oostende Wat een akelige wereld wordt hier beschreven. Hier wil ik niet aan meedoen. Ik ga geen wiskunde of fysica studeren, zelfs al krijg ik hiervoor de schoolprijs van beste leerling.
Stijn Streuvels, De Vlasschaard 1976 Oostende Ik hou van lezen en ik kan die natuur- en klimaatbeschrijvingen echt wel appreciëren – het is alsof ik zelf in die storm sta. Ja, ouderwetse stijl, maar daar lijk ik geen moeite mee te hebben (al lijk ik zowat de enige van mijn klas te zijn). Zal ik Germaanse studeren? ‘Mijnheer, zal ik dat wel kunnen?’ ‘Als je werkt, lukt het je wel.’
2020 Sint-Martens-Latem Vandaag woon ik dicht bij de Leie. Voor de cursus natuurgids heb ik het Vlasdijkje in de Latemse Meersen gekozen. In corona-tijd begin ik er wortels te groeien – voor het eerst in mijn leven.
William Wordsworth, Poetical works 1976-1979 Rijksuniversiteit Gent Voor professor Schrickx moeten we veel romantische gedichten vertalen. Wordsworth is mijn favoriet – voor mij is hij het meest transparant – en ik herken mezelf in de beschrijvingen van het effect van de natuur op het gevoel.
Chambers Twentieth Century Dictionary 1976-1979 Rijksuniversiteit Gent Wat een rijke bron van informatie. Medestudenten komen bij me aankloppen voor de betekenis van woorden die zij in hun woordenboeken niet kunnen vinden.
1990 Sint-Martens-Latem In de jaren negentig ligt dit woordenboek op de gezinstafel. De Vrouwen (ja, dit woordenboek is van vrouwelijke makelij), zoals we het zijn beginnen noemen, helpen ons bij het oplossen van de Guardian Weekly cryptic crosswords, in een tijdperk nog voor het internet zo goed ontwikkeld was.
Jean-Paul Sartre, La Nausée 1976-1979 Rijksuniversiteit Gent Dit is het soort boek dat me mentaal beangstigt. Ik ben niet opgewassen tegen de negatieve gedachtestroom erin. Ze neemt mij mee en sleurt me in een eenzame, eindeloze zoektocht naar het waardevolle in het leven en ik stoot op veel onbegrip. De bewapeningswedloop beleeft ongekende hoogten.
2023 Sint-Martens-Latem Vandaag wil ik dit boek wel eens opnieuw proberen herlezen – ik denk dat ik nu mentaal wel sterk sta. Maar ik begrijp zo goed de jongeren van vandaag die zoeken naar een zinvolle toekomst en moeite hebben om hoop daarop te kunnen koesteren.
Knut Hamsun, Pan 1976-1979 R Rijksuniversiteit Gent Zoals Wordsworth, een romanticus waar ik wel van houd. Hij leidt me naar het Noorse gebergte, naar het land van de fjorden, mijn droomland – maar niet uit mijn eenzaamheid.
Leif Ryvarden & Per J. Tømmeraas, Alta-Kautokeino vassdraget 1980-1981 Universitetet i Oslo Ik heb een beurs gekregen om Noors in Noorwegen te studeren, een heel jaar lang. Er zijn veel protesten in Oslo tegen de aanleg van een stuwdam op de Alta-rivier in Kautokeino. Die is wel geopend in 1987. Wat een prachtig boek over de geschiedenis, cultuur en natuur ligt daar in de winkel. Dit kan ik me alleen aanschaffen als ik op iets anders bezuinig. Een heel jaar lang eet ik geen chocolade en in juni heb ik het geld om het boek mee naar België te nemen.
Kafka, Der Prozesss 1981-1984 Brugge Hoe ingewikkeld is onze samenleving geworden. Een nachtmerrie voor sommigen – vaak – ook vandaag nog. Als ik moeilijkheden als kafkaesk kan herkennen en benoemen, dan wordt de pijn wat verzacht door de galgenhumor die me de herinnering aan het boek bezorgt. Maar wat een ingenieuze vondst toch van machthebbers om hun positie te kunnen blijven behouden: verdeel en heers, zie ik erin.
Hermann Hesse, Narziss und Goldmund 1981-1984 Brugge Nog een romanticus, zoeker, natuurliefhebber. Ik herken mezelf en verlang naar een liefde zoals tussen Narziss en Goldmund.
Tolkien, The Lord of the Rings 1981-1984 Brugge Dit boek heeft me in zijn fantasiewereld kunnen meesleuren. Het taalgebruik en de liederen brengen de wereld tot leven. Ik lees het boek tijdens een zomerreis in Noorwegen, samen met vriendinnen die het boek al kennen. Zij herkennen daar allerlei landschappen uit het boek. Frodo’s moed, doorzetting en volharding wil ik omarmen. En wil die ook zelf tot uiting brengen. Maar ik voel me een verdwaalde Ent en zoek mijn familie.
Dan Sperber and Deirdre Wilson, Relevance theory 1986-1987 University College London This is not an easy book for me, Deirdre. You need to explain quite a few things. But your patience conquers me and I am able to see how I can combine the theory to my empirical work on causal constructions for my PhD. More importantly, I can now understand much better how misunderstandings come about. Sadly, not so many people truly understand the theory.
Benjamin Spock and Michael B. Rothenberg, Dr Spock’s Baby ad Child Care 1990 Sint-Martens-Latem Ik probeer een huilbaby op mijn arm tot rust te brengen, al wandelend in de huiskamer of keuken of slaapkamer - stilstaan of zitten lukt niet. Ik heb een grote leeshonger, maar alleen de woorden van Spock brengen de baby tot rust – kan ik zelf in die woorden geloven en vind ik er zo troost in zodat ik die kalmte aan de baby kan doorgeven? Keer op keer lukt het. En mijn honger naar een ander boek neem ik er maar bij.
Connie Palmen, De Vriendschap 1990 Sint-Martens-Latem Palmen gaat zo uitgebreid in op een jeugdvriendschap dat ik me meteen herken en verplaatst voel in het verleden. De tijd die ik met mijn beste vriendin heb doorgebracht is zo kostbaar, zo vol van positieve emotie. Ik ontmoet haar opnieuw tijdens een schoolreünie en daar vertelt ze dat ze De Vriendschap aan het lezen is. We kijken elkaar aan en weten. We spreken nooit af om elkaar te ontmoeten, maar ik weet.
Theodor Zeldin, Conversation 2000 Sint-Martens-Latem Dit is een pareltje van een boek. De uitgave zelf met de tekeningen, maar vooral de beelden die gebruikt worden om een diep gesprek tussen mensen te beschrijven. Hoe mooi kan dit zijn. Wat een meerwaarde om echt tot elkaar door te dringen in een gesprek. Misschien heeft dit me ook geholpen om een sociable weaver te worden?
Yuval Noah Harrari, Sapiens: A Brief History of Humankind 2018 Pennine Way Gert leest dit boek tijdens onze wandeltocht door het hart van Engeland. Hij vertelt erover. Het verontrust me: onze complexe wereld zit niet goed in elkaar. Mijn generatie heeft de hoogtij van de democratie en welvaart in ons land gekend toen we kind waren. Vanuit die gedachte hebben we de volgende generatie opgevoed. Maar zijn zij er klaar voor, en, misschien belangrijker, is de rest van de wereld er klaar voor? Dat ik mijn ecologische voetafdruk moet verkleinen, staat nu als een paal boven water – elke dag.
Boeken 20 en 21 wil ik graag samen presenteren: het zijn de boeken van vandaag en van mijn toekomst, want mijn leven eindigt niet nu of hier. En over een kwarteeuw hoop ik hier nog een deel aan toe te voegen
Esther van Gelder en Norbert Peeters, Flora Batava. 1800-1934 : de wilde planten van Nederland 2023 Dit boek sla ik nu al af en toe open als aanvulling bij mijn studie van de plantenwereld dit semester en het zal ook heel nuttig zijn als ik straks groepjes mensen leid in natuurgebieden. De tekeningen zijn heel inspirerende weerspiegelen de rijke biodiversiteit van ons gebied. Het boek wordt de langstlopende liefdesverklaring aan de Nederlandse flora genoemd.
Bernard Andrès, Automates pour Harpe Deze muziek hoop ik in de niet al te verre toekomst zelf te kunnen spelen.
