Grenzen, migratiebeleid en mensen onderweg

Omschrijving: Veel migranten 'stranden' in zogenaamde 'transitzones' in Europa. Overheden proberen migranten af te schrikken om in deze transitzones te verblijven dmv repressieve maatregelen. Dit schrikt migranten niet af, maar dwingt hen in steeds armoediger omstandigheden te leven. In reactie daarop proberen NGO's en grassroots collectieven druk uit te oefenen om de leefomstandigheden van migranten te verbeteren, en het beleid dat deze humanitaire crisissen veroorzaakt te veranderen. Dit project onderzoekt het lobbywerk van deze grassroots collectieven in Brussel en Calais, en Pan-Europese initiatieven. Welke strategieën zijn ingezet sinds 2015 en wat brachten deze teweeg? Het project zal bijdragen aan debatten over de mogelijkheden (en beperkingen) voor grassroots collectieven om bij te dragen aan politieke verandering in het hedendaagse migratiebeleid.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Marlies Casier , Robin Vandevoordt
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2023 - 2026

Omschrijving: Dit onderzoeksproject richt zich op de manier waarop advocaten bewijs over push-backs aan de grenzen van Europa aanwenden voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Mensenrechtencomité. Het maakt deel uit van het Dissect project. Er is tot nu toe weinig kritische reflectie over de epistemologische basis waarop rechtvaardigheid verondersteld wordt te worden uitgeoefend. Waarom weten rechters wat ze weten? Hoe wordt de reikwijdte van wat zij beweren te weten vormgegeven door het werk van bemiddelaars, vanaf het optreden van een schending van de internationale mensenrechtenwetgeving, tot het verzamelen van bewijs, de toelating en uiteindelijk de beoordeling ervan? Hoe gaan deze ‘bemiddelaars van bewijs’ om met subjectiviteit, onzekerheid en veronderstellingen over waarheidsregimes van rechters?
Website onderzoeksproject: https://hrc.ugent.be/research/lawyers-as-brokers-of-evidence/
Promotor(en): Jill Alpes
Onderzoek(st)er(s): Jll Alpes
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2024

Omschrijving: Het onderzoek wil trajecten van dak- en thuisloosheid bij migranten in Gent capteren door middel van etnografische methodes, d.w.z. observaties en informele gesprekken. We gaan op zoek naar hoe zij hun thuisloosheid ervaren en hoe ze zich verhouden tot verschillende diensten en vrijwilligerswerkingen in de stad. Sommige van deze dak- en thuisloze mensen hebben het bijzonder moeilijk omdat de toegang tot sociale grondrechten afhankelijk is van hun verblijfstatuut. Het recht op wonen is echter een mensenrecht die gerealiseerd moet worden voor alle mensen. Het doel van het doctoraatsproject is: • Het vastleggen van trajecten van migranten dak en thuisloosheid in Gent • Inzicht verwerven in de inspanningen en antwoorden van het (lokaal) sociaal beleid en maatschappelijk werk in het omgaan met dak- en thuisloosheid in het leven van mensen • Co-creëren van kennis met de dak- en thuislozen als bondgenoten in het streven van sociaal werk naar sociale rechtvaardigheid.
Promotor(en): Griet Roets , Koen Hermans
Onderzoek(st)er(s): Sophie Samyn
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Periode: 2020 - 2024

Omschrijving: Dit doctoraatsonderzoek focust op de migratiesamenwerking tussen de Europese Unie en derde landen (herkomst- en transitlanden) en op het externe migratiebeleid van de EU. In het bijzonder wordt de zogenaamde nexus tussen migratie en ontwikkeling in het EU extern beleid onderzocht. De focus ligt op de opkomst van de migratie-ontwikkelingsnexus in het EU-beleid, de verbindingen tussen migratie en ontwikkeling zowel als narratief en als beleid, en de aanpak en interesses van de verschillende EU instellingen op het gebied van migratie en ontwikkeling. Een theoretische bijdrage van dit onderzoek is de toepassing van advocacy coalition framework op het migratie-ontwikkelingsbeleid.
Promotor(en): Christof Roos
Onderzoek(st)er(s): Jan Orbie
Faculteit(en): Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Periode: 2018 - 2023

Omschrijving: Dit onderzoeksproject behandelt de vertaling van het terugkeermigratieregime in Europa in Gambia. Het onderzoekt eerst de discursieve onderbouwing van een dergelijke regeling, door in het bijzonder in te gaan op de legitimering van de beleidsdoelstelling van duurzame herintegratie. Vervolgens worden de verschillende configuraties van begeleide terugkeer en re-integratie in geselecteerde Europese staten onderzocht. Verder wordt onderzocht in hoeverre verschillende niet-overheidsactoren en met name lokale maatschappelijke organisaties betrokken zijn bij de externalisering van de grens van Europa naar Gambia. Ook wordt gekeken naar de ambivalente betrokkenheid van repatrianten bij de communicatiepraktijken van internationale organisaties en naar de praktijken en discoursen van zelfgeorganiseerde groepen repatrianten.
Promotor(en): Ine Lietaert , Joris Schapendonk
Onderzoek(st)er(s): Rossella Marino
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Periode: 2019 - 2023

Omschrijving: De structurele uitsluiting van mensen zonder wettig verblijf uit de Belgische samenleving, hun beperkte rechten en beperkte toegang tot sociale diensten maakt het voor sociaal werkers en vrijwilligers moeilijk om meer dan enkel materiële steun te verlenen, gesitueerd in het heden. Dit onderzoeksproject wil juist een dieper inzicht verwerven in structurele sociale ondersteuningspraktijken en specifieke benaderingen van sociaaljuridische en psychosociale steun via etnografische onderzoeksmethodes. Zo focust het project op lokale en gemeentelijke initiatieven die voorwaardelijke welzijnsvoorzieningen, namelijk onderdak, koppelen aan intensieve sociale begeleiding rond bepaalde toekomstperspectieven voor mensen zonder wettig verblijf. Tegelijkertijd tracht het onderzoek te omvatten hoe sociaal werkers, vrijwilligers en mensen zonder wettig verblijf zelf informele vormen van sociale steun construeren.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ine Lietaert , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Soline Ballet
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: Lores PhD weerspiegelt de bezorgdheid van het VN-vluchtelingenagentschap (UNHCR, 2013) dat asielinstanties geloofwaardigheidsbeoordelingen zouden baseren op stereotiepe en onjuiste percepties van gender. Haar onderzoek heeft tot doel de gender(on)gevoeligheden in beoordelingen van verzoeken gebaseerd op seksueel of gendergerelateerd geweld (SGG) in de Europese procedure om internationale bescherming te analyseren (verdergaand dan alleen 'verkrachting' als een vorm van SGG). Haar onderzoek zal gegevens verzamelen uit 3 complementaire bronnen: bestaande literatuur, asielinstanties (via rechtspraakanalyse en KAP (Knowledge, Attitudes and Practices) surveys) en verzoekers om internationale bescherming zelf (via kwalitatieve interviews). Deze triangulatie van input zal het inzicht in de verzoekprocedure om internationale bescherming en de genderspecifieke juridische uitdagingen erin vergroten en zal bijdragen tot de verdere theorievorming van asielspecifieke genderstudies.
Promotor(en): Ellen Desmet , Ines Keygnaert
Onderzoek(st)er(s): Lore Roels
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie , Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: Europese overheden maken een onderscheid tussen irreguliere en reguliere migranten door gebruik te maken van een breed scala aan wetten, administratieve procedures en politiepraktijken. Dit onderzoeksproject biedt een casestudy naar de productie van (il)legaliteit onder migranten in de specifieke context van Noord-Europese transitzones. Enerzijds onderzoekt het hoe migranten door verschillende actoren, praktijken en narratieven worden geïllegaliseerd. Anderzijds onderzoekt dit project de sociaaljuridische ondersteuning die migranten in transitzones krijgen aangeboden (door overheidsactoren, het maatschappelijk middenveld of onder migranten zelf), aangezien die steun een strategie kan zijn om hun aanwezigheid te legaliseren.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Maud Martens
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2022 - 2026

Omschrijving: Dit doctoraatsonderzoek bestaat uit een longitudinale etnografie naar de ervaringen van gezinnen tijdens de asielprocedure in België. Door het proces van de asielaanvraag als startpunt te nemen, volgt het een aantal gezinnen doorheen de verschillende fasen van hun asieltraject: van hun verblijf in het opvangcentrum, totdat zij zich ofwel vestigen in lokale gemeenschappen, ofwel te maken krijgen met een negatieve beslissing en geconfronteerd worden met terugkeer/uitzettingsmaatregelen. Gebruik makend van verschillende etnografische methoden - participerende observatie, huisbezoeken, narratieve interviews - analyseert de onderzoeker hoe gezinnen betekenis geven aan, en ingaan tegen processen van in/uitsluiting in hun dagelijks leven, in deze verschillende geografische en institutionele settings. Daarnaast besteedt het onderzoek in het bijzonder aandacht aan de manier waarop (dominante) familienormen vorm geven aan migratiepolitiek.
Website onderzoeksproject: https://soc.kuleuven.be/anthropology/staff/00134571/view
Promotor(en): Karel Arnaut , Ilse Derluyn
Onderzoek(st)er(s): Elsemieke van Osch
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Periode: 2019 - 2024

Omschrijving: In Europa zijn talloze burgerinitiatieven ontstaan uit solidariteit met migranten die geïllegaliseerd worden door verschillende overheden. Sommige van deze burgerinitiatieven koppelen humanitaire hulpverlening (bvb. materiële hulp) aan een strategie om bredere sociale en politieke verandering teweeg te brengen (bv. protesten). Op basis in etnografisch veldwerk bij burgerinitiatieven die actief zijn in Brussel, Vlaanderen, Duinkerke en over heel Europa, onderzoekt dit project wat deze burgerinitiatieven onderscheidt van zowel professionele NGOs als radicale sociale bewegingen, met welke dilemma’s zij geconfronteerd worden, en hoe zij daarmee omgaan.
Promotor(en): Robin Vandevoordt
Onderzoek(st)er(s): Robin Vandevoordt
Faculteit(en): Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Periode: 2019 - 2022

Omschrijving: Het MOBILIZE-project stelt de vraag: als de staat niet reageert op de economische of politieke behoeften van de burgers, waarom mobiliseren sommige mensen dan door te protesteren op straat, terwijl anderen 'mobiliseren' door de grens over te steken? En hoe verhouden de keuzes van protest en outmigratie zich tot elkaar? Door theoretische verwachtingen van de migratie- en protestliteratuur te verbinden, onderzoeken we: a) of gelijkaardige factoren de keuze om te migreren en / of protesteren op individueel niveau te stimuleren; b) hoe de context deze mobilisatie beïnvloedt; c) of deze keuzes onafhankelijk van elkaar zijn of elkaar wederzijds versterken / ondermijnen. MOBILIZE maakt gebruik van een multimethode (representatieve panelonderzoeken, online migrantenonderzoeken, focusgroepen, interviews) en een onderzoeksopzet met meerdere locaties. Het omvat Oekraïne, Polen, Marokko en Argentinië, en migranten uit deze landen naar Duitsland, het VK en Spanje volgen.
Promotor(en): Toma Sorana, Onuch Olga, Sasse Gwendolyn
Onderzoek(st)er(s): Toma Sorana
Faculteit: Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Periode: 2019 - 2024

Omschrijving: Hoewel de zogenaamde Europese migratiecrisis weergalmt in een steeds vijandiger wordend grensbeleid van de EU en in een antimigrantenretoriek, heeft het ook aanzet gegeven tot allerlei solidariteitsinitiatieven van burgers met migranten over het hele continent. In deze context kwam het thuis opvangen van migranten tot stand als een nieuw, raadselachtig en fascinerend fenomeen. Dit onderzoeksproject beoogt om als een van de eersten een systematische analyse uit te voeren van de gastvrijheidspraktijken - het bieden van onderdak aan huis - en de sterk affectieve familie-achtige relaties (fictieve verwantschapspraktijken) die ontstaan tussen migranten die illegaal zijn gemaakt door de staat en hun gastheren en -vrouwen in de stad in Brussel en Rome.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Lesley Hustinx
Onderzoek(st)er(s): Julija Kekstaite
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: Onder begeleiding van Christophe Verbruggen en Margo De Kosterbestudeert dit onderzoek hoe de Belgische politiediensten in samenwerking met de Franse politie en Russische geheime diensten, voortvluchtige Oost-Europese migranten opspoorden, surveilleerden en eventueel vatten en uitzetten, 1880-1914. Tegelijkertijd bestudeert ze ook de strategieën van de migranten zelf die deze controle en eventuele vervolging probeerden te omzeilen. Dit onderzoek gaat zo na hoe de praktijk van surveillance, uitzetting en samenwerking tussen buitenlandse politiediensten evolueerde door de interactie met de strategieën die de gesurveilleerde en vervolgde migranten gebruikten om opsporing en bestraffing te vermijden.
Promotor(en): Christophe Verbruggen , Margo De Koster
Onderzoek(st)er(s): Maïté Van Vyve
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2018 - 2025

Omschrijving: PROTECT Het recht op internationale bescherming. A Pendulum between Globalization and Nativization?' is een door de EU gefinancierd onderzoeksproject dat op 1 februari 2020 van start is gegaan. We bestuderen de impact van de Global Compacts on Refugees and Migration van de VN, twee niet-bindende kaders die internationale samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid promoten als sleuteloplossingen om de wereldwijde vluchtelingenstromen aan te pakken. Door te bestuderen hoe de Compacts worden ontvangen en geïmplementeerd in verschillende landen, en hoe ze interageren met bestaande juridische kaders en governance architecturen, onderzoeken we de impact van de Compacts op het recht van vluchtelingen op internationale bescherming
Promotor(en): Frank Caestecker
Onderzoek(st)er(s): Eva Ecker
Faculteit(en): Faculteit Economie en Bedrijfskunde
Periode: 2020 - 2023

Omschrijving: Als reactie op een discours en politiek klimaat dat steeds vijandiger wordt tegenover migratie, is een golf van online audiovisuele platformen ontstaan waar migranten samenkomen om hun etnische identiteit te benadrukken. In de context van transitmigratie door Mexico naar de VS onderzoekt dit project de audio/visuele transfer van representaties over migratie naar zelfrepresentaties op digitale platformen van migranten zelf. Door theorieën en methoden van Vertaalwetenschap & Migratie en (Digitale) Media Studies te combineren, wil dit onderzoek analyseren hoe een gevoel van identiteit en gemeenschap ontstaat en zich verder ontwikkelt op migratieroutes alsook digitaal, waar informatie circuleert en transnationale gemeenschappen worden gevormd. Podcasts, Youtubekanalen, Facebookgroepen, etc. over en door Latijns-Amerikaanse migranten worden in dit project behandeld als nieuwe vormen van vertaling waarvan het discours vorm krijgt door de context, actoren en praktijken.
Website onderzoeksproject: https://research.ugent.be/web/result/project/f7873505-674d-11ee-b1ad-3dd08fb7752a/details/bof-sta-202309-006-belonging-in-translation--the-audiovisual-transfer-of-latinidad/en
Promotor(en): Alexandra Sanchez , July De Wilde
Onderzoek(st)er(s): Elisa Robbe
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte , Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen
Periode: 2023 - 2027

Omschrijving: De EU streeft er in toenemende mate naar om haar internationale verantwoordelijkheid voor de bescherming van vluchtelingen en andere migranten uit te besteden of te 'externaliseren' aan derde landen, zoals Marokko. Dit doctoraatsonderzoek bekijkt, vanuit een multidisciplinair perspectief, welke juridische en feitelijke bescherming er voor gedwongen migranten bestaat in Marokko. Het onderzoek evalueert de extraterritoriale verantwoordelijkheid van staten onder internationaal vluchtelingen- en mensenrechtenrecht (doctrinair rechtsperspectief), onderzoekt wat migranten zelf zoeken en begrijpen als bescherming, of ‘beschermingsbewustzijn’ (rechtsantropologisch perspectief), en bekijkt Marokko’s Afrika-diplomatie inzake asiel en migrantenrechten (kritisch beleidsperspectief).
Promotor(en): Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Ruben Wissing
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2018 - 2022