Het verhaal van Vlaanderen: een terugblik

We vroegen aan vier van hen om even terug te blikken. 

Philippe Crombé
Professor archeologie, gespecialiseerd in de prehistorie

“Hoe breng je een periode van 500.000 jaar in één aflevering van vijftig minuten? Dat is bijna onmogelijk. Daarom kozen de programmamakers ervoor om 38.000 jaar geleden te beginnen, vanaf het moment dat de moderne mens verschijnt.

Ik ben heel dankbaar dat er een programma is gemaakt over de geschiedenis van onze contreien. De meesten denken dat hier niet veel te vinden is uit de prehistorie. Als ik vertel dat ik onderzoek doe naar die tijd, denken mensen dat ik uitsluitend in het buitenland werk. In de veertig jaar dat ik onderzoeker ben, is dat altijd vanuit ons land geweest.

Dat het programma visueel zo sterk is, is een grote troef. De prehistorie is een complexe periode, waarbij we veel moeten baseren op hypotheses. Zo vinden we bijvoorbeeld stenen werktuigen terug, maar menselijke resten uit die periode zijn niet echt bewaard. Uit wat we vinden moeten wij een verhaal maken, maar daardoor is het vaak moeilijk om je er iets bij voor te stellen. Die re-enactments helpen daarbij.”

Gita Deneckere
Decaan van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte en professor nieuwste geschiedenis

“Ik heb de programmamakers verschillende keren gesproken over de negentiende eeuw en de vrouwen- en arbeidersbeweging in die periode.

Ik merkte meteen: de makers doen uitgebreid research, maar zonder de ambitie te hebben om volledig te zijn. Dat kan ook niet in een aflevering van vijftig minuten, maar als academicus wringt dat wel een beetje. Wij proberen telkens het bredere plaatje te tonen, binnen de context van die tijd. Ze spreken al heel vroeg in de reeks over ‘Vlaanderen’ en ‘Vlamingen’, terwijl daar toen nog geen sprake van was.

Voor mij ontbraken er nog een aantal cruciale verhaallijnen. Denk aan de vernederlandsing van de UGent. Dat is een heel belangrijk moment in het verhaal van Vlaanderen, maar het komt niet in het programma, wat jammer is.”

Wim De Clercq
Professor archeologie van de Romeinse tijd tot de moderne tijd

“Met het programma geeft de wetenschap iets terug aan de maatschappij. Het is onze taak om uit te leggen wat wij doen met de middelen van de maatschappij. Als archeoloog sta je vaak letterlijk in de achtertuin van mensen te graven. Ik moet dagelijks vragen beantwoorden over wat we vinden in de grond, hoe we dat doen en waarom het relevant is. Een programma als ‘Het verhaal van Vlaanderen’ maakt ons werk heel tastbaar en verstaanbaar.

Ik ben dan ook vaak bezig met hoe je wetenschap — archeologie in het bijzonder — bij het grote publiek krijgt. Zelden heb ik zoveel weerklank gekregen. Ik kreeg berichtjes van vrienden, kennissen en collega’s en ik werd er over aangesproken in mijn omgeving. Die golf van enthousiasme heeft me overweldigd.

Natuurlijk zijn er ook een paar minder positieve reacties gekomen. Dat heeft me persoonlijk wel geraakt. Ik heb met veel plezier meegewerkt aan het programma, maar dat was nooit met een politieke of identitaire doelstelling. Daar werd ik soms wel van beschuldigd, wat ik heel jammer vind.”

Anne-Laure Van Bruaene
Professor vroegmoderne geschiedenis

"Van bij de start van het proces achter het programma heb ik hard geijverd om de vele clichés over de vroegmoderne tijd te vermijden. Zo wilde ik graag een aflevering wijden aan gewone mensen en hun perspectief. Op die manier breng je een verhaal dat verder gaat dan ‘de katholieke kerk was decadent’.

Dat het al tot politieke discussie heeft geleid, begrijp ik. Maar je mag niet vergeten dat het ook veel ogen heeft geopend en dat we op deze manier veel mensen enthousiast hebben gemaakt om meer te leren over geschiedenis.

Ik vond het altijd jammer dat enkel de geschiedenis over de wereldoorlogen zo druk besproken is, maar die van andere periodes amper. Daardoor leek het misschien alsof wij geen rijke geschiedenis hebben, maar het tegendeel is waar. Als je de geschiedenis van je eigen regio kent, kan je ook beter begrijpen wat er in de wereld gebeurt.”

• Herbekijk de reeks via VRTmax.