Migratierecht, de rechten van migranten en juridische identiteit

Omschrijving: Veel migranten 'stranden' in zogenaamde 'transitzones' in Europa. Overheden proberen migranten af te schrikken om in deze transitzones te verblijven dmv repressieve maatregelen. Dit schrikt migranten niet af, maar dwingt hen in steeds armoediger omstandigheden te leven. In reactie daarop proberen NGO's en grassroots collectieven druk uit te oefenen om de leefomstandigheden van migranten te verbeteren, en het beleid dat deze humanitaire crisissen veroorzaakt te veranderen. Dit project onderzoekt het lobbywerk van deze grassroots collectieven in Brussel en Calais, en Pan-Europese initiatieven. Welke strategieën zijn ingezet sinds 2015 en wat brachten deze teweeg? Het project zal bijdragen aan debatten over de mogelijkheden (en beperkingen) voor grassroots collectieven om bij te dragen aan politieke verandering in het hedendaagse migratiebeleid.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Marlies Casier , Robin Vandevoordt
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2023 - 2026

Omschrijving: Dit onderzoeksproject richt zich op de manier waarop advocaten bewijs over push-backs aan de grenzen van Europa aanwenden voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Mensenrechtencomité. Het maakt deel uit van het Dissect project. Er is tot nu toe weinig kritische reflectie over de epistemologische basis waarop rechtvaardigheid verondersteld wordt te worden uitgeoefend. Waarom weten rechters wat ze weten? Hoe wordt de reikwijdte van wat zij beweren te weten vormgegeven door het werk van bemiddelaars, vanaf het optreden van een schending van de internationale mensenrechtenwetgeving, tot het verzamelen van bewijs, de toelating en uiteindelijk de beoordeling ervan? Hoe gaan deze ‘bemiddelaars van bewijs’ om met subjectiviteit, onzekerheid en veronderstellingen over waarheidsregimes van rechters?
Website onderzoeksproject: https://hrc.ugent.be/research/lawyers-as-brokers-of-evidence/
Promotor(en): Jill Alpes
Onderzoek(st)er(s): Jll Alpes
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2024

Omschrijving: FAMIMOVE, co-gefinancierd door de Europese Commissie (JUST-2022-JCOO), beoogt de bescherming van migrantenkinderen en -gezinnen te verbeteren door de praktijk meer in overeenstemming te brengen met de doelstellingen en waarden van de EU, zoals de bescherming van de grondrechten en de belangen van het kind. Het wil ook de EU-doelstellingen doeltreffender maken door een betere coördinatie van instrumenten op overlappende gebieden, zoals de verordeningen inzake internationaal privaatrecht in familiezaken en de regels van het migratierecht. Het consortium wordt gecoördineerd door prof. Marta Pertegas Sander (Universiteit Maastricht) en bestaat uit de volgende leden: Prof. Bettina Heiderhoff (Universiteit van Münster), Prof. Costanza Honorati (Universiteit van Milano-Bicocca); Prof. Fabienne Jault (Universiteit van Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines), Prof. Ulf Maunsbach (Lund University), Prof. Orsola Szeibert (Eötvös Loránd University) en Prof. Jinske Verhellen (Universiteit Gent).
Promotor(en): Jinske Verhellen
Onderzoek(st)er(s): Leontine Bruijnen
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2023 - 2024

Omschrijving: De structurele uitsluiting van mensen zonder wettig verblijf uit de Belgische samenleving, hun beperkte rechten en beperkte toegang tot sociale diensten maakt het voor sociaal werkers en vrijwilligers moeilijk om meer dan enkel materiële steun te verlenen, gesitueerd in het heden. Dit onderzoeksproject wil juist een dieper inzicht verwerven in structurele sociale ondersteuningspraktijken en specifieke benaderingen van sociaaljuridische en psychosociale steun via etnografische onderzoeksmethodes. Zo focust het project op lokale en gemeentelijke initiatieven die voorwaardelijke welzijnsvoorzieningen, namelijk onderdak, koppelen aan intensieve sociale begeleiding rond bepaalde toekomstperspectieven voor mensen zonder wettig verblijf. Tegelijkertijd tracht het onderzoek te omvatten hoe sociaal werkers, vrijwilligers en mensen zonder wettig verblijf zelf informele vormen van sociale steun construeren.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ine Lietaert , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Soline Ballet
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: Lores PhD weerspiegelt de bezorgdheid van het VN-vluchtelingenagentschap (UNHCR, 2013) dat asielinstanties geloofwaardigheidsbeoordelingen zouden baseren op stereotiepe en onjuiste percepties van gender. Haar onderzoek heeft tot doel de gender(on)gevoeligheden in beoordelingen van verzoeken gebaseerd op seksueel of gendergerelateerd geweld (SGG) in de Europese procedure om internationale bescherming te analyseren (verdergaand dan alleen 'verkrachting' als een vorm van SGG). Haar onderzoek zal gegevens verzamelen uit 3 complementaire bronnen: bestaande literatuur, asielinstanties (via rechtspraakanalyse en KAP (Knowledge, Attitudes and Practices) surveys) en verzoekers om internationale bescherming zelf (via kwalitatieve interviews). Deze triangulatie van input zal het inzicht in de verzoekprocedure om internationale bescherming en de genderspecifieke juridische uitdagingen erin vergroten en zal bijdragen tot de verdere theorievorming van asielspecifieke genderstudies.
Promotor(en): Ellen Desmet , Ines Keygnaert
Onderzoek(st)er(s): Lore Roels
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie , Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: Europese overheden maken een onderscheid tussen irreguliere en reguliere migranten door gebruik te maken van een breed scala aan wetten, administratieve procedures en politiepraktijken. Dit onderzoeksproject biedt een casestudy naar de productie van (il)legaliteit onder migranten in de specifieke context van Noord-Europese transitzones. Enerzijds onderzoekt het hoe migranten door verschillende actoren, praktijken en narratieven worden geïllegaliseerd. Anderzijds onderzoekt dit project de sociaaljuridische ondersteuning die migranten in transitzones krijgen aangeboden (door overheidsactoren, het maatschappelijk middenveld of onder migranten zelf), aangezien die steun een strategie kan zijn om hun aanwezigheid te legaliseren.
Promotor(en): Robin Vandevoordt , Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Maud Martens
Faculteit(en): Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen , Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2022 - 2026

Omschrijving: Dit project focust zich op de belevingen en ervaringen van Turkse migranten in België en Nederland in relatie tot gezinshereniging. Vanuit een rechtssociologisch perspectief wordt onderzocht hoe zij dit proces hebben beleefd en wat hun percepties zijn rondom gezinshereniging. Door middel van diepte interviews met Turkse migranten wil de onderzoeker dieper inzicht krijgen in de belevingswereld van de mensen en hoe dit zich verhoudt tot beleidsevoluties door de jaren heen. De centrale onderzoeksvraag gaat dan ook over hoe het rechtsbewustzijn van Turkse migranten in relatie tot gezinsherenigingservaringen begrepen kan worden.
Promotor(en): Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Ayse Güdük
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2018 - 2023

Omschrijving: Dit project onderzoekt hoe kinderrechten worden gepercipieerd, gemobiliseerd en in de praktijk gebracht door de actoren die betrokken zijn bij de Belgische asielprocedure in beroep. We combineren onderzoeksmethoden uit het recht (rechtspraakanalyse) en de antropologie (etnografie) om de rol van kinderrechten in deze procedures te bestuderen vanuit het standpunt van kinderen en jongeren, hun ouders of voogden, advocaten, eerste aanleg en rechters van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. We beantwoorden drie vragen: hoe ervaren en begrijpen individuen de rechten van kinderen en jongeren; in hoeverre definiëren zij hun situatie in termen van kinderrechten; en welke normen en praktijken geven vorm aan de interne rechtscultuur waarbinnen de Raad opereert? Het project draagt bij aan het veld van 'kritische kinderrechtenstudies', waarbij in het bijzonder aandacht wordt besteed aan hoe kinderrechten door kinderen zelf en door interactie van kinderen met andere groepen worden vormgegeven.
Promotor(en): Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Sara Lembrechts
Faculteit: Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2020 - 2024

Omschrijving: Onder begeleiding van Christophe Verbruggen en Margo De Kosterbestudeert dit onderzoek hoe de Belgische politiediensten in samenwerking met de Franse politie en Russische geheime diensten, voortvluchtige Oost-Europese migranten opspoorden, surveilleerden en eventueel vatten en uitzetten, 1880-1914. Tegelijkertijd bestudeert ze ook de strategieën van de migranten zelf die deze controle en eventuele vervolging probeerden te omzeilen. Dit onderzoek gaat zo na hoe de praktijk van surveillance, uitzetting en samenwerking tussen buitenlandse politiediensten evolueerde door de interactie met de strategieën die de gesurveilleerde en vervolgde migranten gebruikten om opsporing en bestraffing te vermijden.
Promotor(en): Christophe Verbruggen , Margo De Koster
Onderzoek(st)er(s): Maïté Van Vyve
Faculteit(en): Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Periode: 2018 - 2025

Omschrijving: PROTECT Het recht op internationale bescherming. A Pendulum between Globalization and Nativization?' is een door de EU gefinancierd onderzoeksproject dat op 1 februari 2020 van start is gegaan. We bestuderen de impact van de Global Compacts on Refugees and Migration van de VN, twee niet-bindende kaders die internationale samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid promoten als sleuteloplossingen om de wereldwijde vluchtelingenstromen aan te pakken. Door te bestuderen hoe de Compacts worden ontvangen en geïmplementeerd in verschillende landen, en hoe ze interageren met bestaande juridische kaders en governance architecturen, onderzoeken we de impact van de Compacts op het recht van vluchtelingen op internationale bescherming
Promotor(en): Frank Caestecker
Onderzoek(st)er(s): Eva Ecker
Faculteit(en): Faculteit Economie en Bedrijfskunde
Periode: 2020 - 2023

Omschrijving: Mensen zijn gedwongen om hun land te ontvluchten om tal van redenen, en voor sommige is dit omwille van de vervolging die ze vrezen op basis van hun seksuele oriëntatie en genderidentiteit (SOGI). Mijn onderzoek luistert naar de ervaringen van SOGI verzoekers om internationale bescherming in België: in de opvangcentra, bij LGBTIQ+ organisaties en tijdens hun interview met de asiel instanties. Hun ervaringen, verhalen en zelfidentificatie wordt mee vorm gegeven door de mensen en instanties met wie ze in contact komen, en die ze uiteindelijk moeten overtuigen van de geloofwaardigheid van hun SOGI - wat al dan niet past binnen het dominante Westerse LGBTIQ+ discours van de luisteraar-beoordelaar.
Promotor(en): Ellen Desmet , Marlies Casier
Onderzoek(st)er(s): Liselot Casteleyn
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2020 - 2024

Omschrijving: Dit doctoraatsonderzoek richt zich op de toegang tot onderwijs, werk en huisvesting voor begunstigden van tijdelijke of internationale bescherming in België. Het tracht obstakels (zowel in praktijk als in beleid) te identificeren die gezinnen tegenkomen in hun poging zichzelf toegang te verschaffen tot onderwijs, werk en/of huisvesting alsook te onderzoeken in welke mate deze obstakels het gevolg zijn van de verschillende beschermingsstatuten waar de gezinnen aan onderhevig zijn. Na het identificeren van deze obstakels worden – waar relevant – verschillen in behandeling geanalyseerd vanuit een non-discriminatie perspectief. Dit onderzoek maakt deel uit van het REFUFAM project “From policy gaps to policy innovations. Strengthening the well-being and integration pathways of refugee families”, een BRAIN-be 2.0 project gefinancierd door Belspo en uitgevoerd door een consortium van onderzoekspartners.
Promotor(en): Ellen Desmet , Robin Vandevoordt , Milena Belloni
Onderzoek(st)er(s): Roos-Marie van den Bogaard
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2025

Omschrijving: De EU streeft er in toenemende mate naar om haar internationale verantwoordelijkheid voor de bescherming van vluchtelingen en andere migranten uit te besteden of te 'externaliseren' aan derde landen, zoals Marokko. Dit doctoraatsonderzoek bekijkt, vanuit een multidisciplinair perspectief, welke juridische en feitelijke bescherming er voor gedwongen migranten bestaat in Marokko. Het onderzoek evalueert de extraterritoriale verantwoordelijkheid van staten onder internationaal vluchtelingen- en mensenrechtenrecht (doctrinair rechtsperspectief), onderzoekt wat migranten zelf zoeken en begrijpen als bescherming, of ‘beschermingsbewustzijn’ (rechtsantropologisch perspectief), en bekijkt Marokko’s Afrika-diplomatie inzake asiel en migrantenrechten (kritisch beleidsperspectief).
Promotor(en): Ellen Desmet
Onderzoek(st)er(s): Ruben Wissing
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2018 - 2022

Omschrijving: Stel: een Somalische jongen kan zijn minderjarigheid niet bewijzen met het oog op de aanstelling van een voogd omdat hij geen geboorteakte uit zijn land van herkomst kan voorleggen. Of nog: een Afghaans koppel, dat asiel aanvraagt, beschikt over een Iraanse religieuze huwelijksakte waaruit blijkt dat het meisje 16 was ten tijde van de huwelijkssluiting in Iran. Dit wijst op een complexe juridische dimensie betreffende de grensoverschrijdende erkenning van hun personeel statuut.#Het onderzoek wil daarom, in een eerste fase, de juridische problemen met betrekking tot het personeel statuut van vluchtelingen in kaart brengen. In een tweede fase wordt onderzocht of en hoe deze inventarisatie en de bewustwording van de interacties tussen het migratierecht en het internationaal privaatrecht kunnen leiden tot een betere wisselwerking tussen deze twee juridische kaders, dit met het oog op een betere bescherming van vluchtelingen.
Promotor(en): Jinske Verhellen
Onderzoek(st)er(s): Geertrui Daem
Faculteit(en): Faculteit Recht en Criminologie
Periode: 2021 - 2025