Onderwijs- en toetsbeleid

Onderwijsconcept

De Universiteit Gent wil opleiden tot grensverleggend, methodisch en probleemoplossend denken en doet dit onder het motto creatieve kennisontwikkeling. Multiperspectivisme staat daarbij centraal: diversiteit in theorie, visie en benaderingen is een rijkdom. Studenten worden verondersteld actief te leren en in staat te zijn om hun eigen leerproces in goede banen te leiden. Studenten moeten durven denken.

De Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen vertaalde deze centrale beschouwingen in een facultair onderwijsconcept met 5 principes (FR 1 juli 2015).

1. Competentiegericht onderwijs gebaseerd op leerlijnen. Leerlijnen geven vorm aan de opbouw van het opleidingsprogramma. Het programma wordt uitgedrukt in termen van opleidingscompetenties. Deze omvatten de kennis, vaardigheden en attitudes die de opleiding beoogt.
2. In context. Leren gebeurt in context. Dit impliceert aansluiting bij authentieke (professionele en academische) contexten zoals werkomgevingen, probleemsituaties en de interessewereld van de studenten. Contextualisering levert een belangrijke persoonlijke ervaringsbasis op die de verankering van kennis, vaardigheden en attitudes versterkt.
3. Vanuit activerende didactische werkvormen. Activerende didactische werkvormen moedigen studenten aan op een creatieve wijze theoretische en methodische diversiteit te integreren en scheppen kansen voor het ontwikkelen van vakoverschrijdende attitudes en vaardigheden.
4. Met nadruk op reflectie. Praktijk- en onderzoekservaringen vormen de basis voor reflectieactiviteiten die de verwerking van de aangebrachte kennis stimuleren, de opbouw van nieuwe kennis op gang brengen en de sleutel vormen tot 'opleiden tot kritisch denker'.
5. En aandacht voor coaching en feedback. Coaching en feedback zetten aan tot verdergaande reflectie over de eigen leerresultaten, laten toe te anticiperen op het verdere verloop van het eigen leerproces en vormen in die zin de basis voor levenslang leren.

De opleidingen vertalen deze principes verder naar de eigen werking. De opleidingen Psychologie en Pedagogische Wetenschappen hanteren hiervoor het concept scientist (and reflective) practitioner. Daarin staat een kritische wetenschappelijke en reflectieve houding tegenover respectievelijk het psychologisch en pedagogisch handelen centraal. De éénjarige master Sociaal Werk concretiseert de facultaire onderwijsprincipes verder in een masteropleiding die gericht is op een evenwicht tussen het aanreiken van concepten, theorievorming, de inbedding in praktijken en het uitvoeren van onderzoek. De lerarenopleiding vertrekt vanuit een competentiegeorienteerd opleidingsaanbod waarin lerarenopleiders zelf model staan voor wat ze van hun studenten als toekomstige leraren verwachten.

Toetsconcept

De hierboven geschetste principes vormen de leidraad voor de toetsvisie en het toetsconcept. 

1. Competentiegericht onderwijs vraagt om competentiegerichte evaluatie. Volgens het principe van constructive alignment (Biggs, 1996) vraagt competentiegericht onderwijs om competentiegerichte evaluatie afgestemd op de doelen (opleidingscompetenties). Leerlijnen geven aan hoe competenties gradueel worden opgebouwd en hoe het toetsen van kennis als fundament voor hogere creatieve competenties overvloeit naar het geïntegreerd evalueren van kenniscompetenties.
2. Context als kader voor assessment. Waar onderwijs en leren gebeurt in context, wordt ook evaluatie hierin gekaderd. De inhoud van assessment sluit aldus aan bij de inhoud van de leeractiviteiten die ingebed zijn in authentieke (professionele en academische) contexten zoals werkomgevingen, probleemsituaties en de interessewereld van de studenten. Bewaking van de kwaliteit van deze assessment in context is hierbij belangrijk. 
3. Assessment van activerende didactische werkvormen. Het hanteren van activerende didactische werkvormen impliceert het toepassen van evaluatiemethoden die een adequate weergave vormen van het door deze werkvorm gegenereerde leerproces van elke student. Aandacht voor zowel het proces als het product is hierbij van belang.
4. Centrale plaats voor reflectie... Bij formatieve evaluatie staat de leermiddelfunctie voorop. Daarbij vormt reflectie een belangrijk hulpmiddel om te leren uit praktijk- en onderzoeksvaardigheden. Deze vaardigheid ontwikkelt zich in toenemende mate doorheen de opleiding, parallel met de toenemende mate van verwachte zelfsturing van de student. Daarnaast dienen evaluaties ook te peilen naar het kritisch inzicht van studenten, dat zich ontplooit door te reflecteren. 
5. ... in samenhang met coaching en feedback. Elke vorm van evaluatie is een aangrijpingspunt om terug te blikken op het leerproces (feedback) in functie van het verbeteren van de competenties van de student en het bereiken van een hoger niveau van functioneren (feedforward). Feedback is bijgevolg een onderdeel van het leerproces in al zijn facetten en vormen.

Toetsbeleid

 Voortbouwend op bovenstaand toetsconcept is het volledige toetsbeleid uitgeschreven volgens de PDCA-cyclus. Hierbij vertrekken we van een visie op toetsing (PLAN), implementeren we het toetsbeleid (DO), meten we of de toetsing kwaliteitsvol is (CHECK), om vervolgens het beleid en de toetsing op verbeterpunten te screenen en daarna te borgen in nodige afspraken, regels en maatregelen (ACT).

• Toetsbeleid van de FPPW

Contact

Facultaire Dienst Onderwijsondersteuning
kco.PP@UGent.be