UGent helpt Ghanese boeren om cacaotekort te vermijden

(21-10-2015) De Universiteit Gent bracht samen met de University of Ghana, de pijnpunten van de cacaoproductie in Ghana in kaart en zoekt naar oplossingen.

Meer info:  info.crelanleerstoel@ugent.be

Tot enkele jaren geleden was Ghana met bijna één miljoen ton per jaar nog steeds de op één na grootste cacaoproducent van de wereld en verantwoordelijk voor 25 procent van de wereldwijde cacaotoevoer. Dit jaar is de productie echter met meer dan 20 procent gedaald. Nochtans neemt de wereldwijde vraag naar cacao toe, met verwachte tekorten in 2020. De faculteit Bio-ingenieurwetenschappen van de Universiteit Gent ontwikkelde daarom, in samenwerking met de University of Ghana, een participatief onderzoek met 731 Ghanese cacaoboeren en identificeerde op die manier de pijnpunten van de cacaoproductie in Ghana. In een volgende stap wordt er ook gekeken naar haalbare oplossingen.

Ooit was Ghana de belangrijkste wereldproducent van cacao. Maar die plaats heeft het Afrikaanse land moeten afstaan aan Ivoorkust. Desalniettemin, was Ghana tot voor kort nog steeds verantwoordelijk voor één vierde van de wereldwijde cacaotoevoer. Naast olie en goud is de export van cacao één van de belangrijkste inkomsten van het land. Economisch maakt het ongeveer 16 procent uit van het bruto binnenlands product. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er een cacaoplant staat afgebeeld op de Ghanese munt.

Mislukte oogst

Dit jaar kampte Ghana echter met een mislukte cacao-oogst. Verwacht werd dat het productieniveau, zoals vorig jaar, rond de 900.000 ton cacao zou liggen, maar regeringsbronnen schatten de huidige oogst op niet meer dan 700.000 ton. Een daling van ongeveer 20 procent en ver onder de eerdere prognose. Naast nefast voor het land, heeft dit ook grote gevolgen voor de wereldwijde chocolade-industrie met onder andere stijgende prijzen tot gevolg. Grote boosdoener is onder meer het slechte weer, want Ghana kampte met ongeziene droogte tijdens het groeiseizoen. Verder zijn er nog vele andere oorzaken, waar mogelijks haalbare oplossingen voor te vinden zijn. Net daarom startte de faculteit Bio-ingenieurwetenschappen van de UGent, in samenwerking met de University of Ghana, een participatief onderzoek met 731 Ghanese cacaoboeren en identificeerde op die manier de pijnpunten van de cacaoproductie in Ghana.

Lage opbrengst

Een cacaoboer in Ghana bewerkt typisch enkele hectaren land. Het onderzoek toonde duidelijk aan dat de gemiddelde jaarlijkse opbrengst voor een boer slechts 250 kilogram per ha is. "Dat is beduidend lager dan wat de Ghanese autoriteiten beweren. Die spreken namelijk van ongeveer 1.000 kilogram per hectare", stelt professor Pascal Boeckx, hoofd van het Isotope Bioscience Laboratory (ISOFYS), dat onder meer onderzoek doet naar bodemvruchtbaarheid. "Een dergelijk lage opbrengst maakt het telen van cacao alleszins niet rendabel", weet professor Emmanuel Afoakwa van de University of Ghana. "Dat fnuikt de interesse van jongere generaties om in de cacaoproductie te stappen." Dit staat in tegenstelling tot wat vele grote multinationals beweren.

Professor Koen Dewettinck is hoofd van de vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit van de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de UGent. Volgens hem zijn er meerdere oorzaken waarom de teelt nog zo weinig opbrengt en de totale productie bijgevolg zo sterk is achteruit gegaan. "De cacaoteelt in Ghana draait vooral op oude bomen en bejaarde boeren. Ze kampt bovendien met toegenomen plantenziektes en het laattijdig leveren van meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Daarnaast is er te weinig ondersteuning door de Ghanese overheid, terwijl de klimaatverandering de productie verlaagt en de kans op contaminatie met schimmelgifstoffen verhoogt."

Stakeholders samenbrengen

Deze maand brachten professoren Dewettinck en Boeckx voor het eerst alle stakeholders betrokken bij de cacaoproductie in Ghana samen voor een ronde-tafel discussie. Aan dit overleg namen boeren uit de zes cacao-producerende regio's in Ghana deel. De boeren gaven toen expliciet uiting aan hun frustratie en ongenoegen met de huidige situatie. De professoren van de UGent engageerden zich om de komende drie jaar samen met een honderdtal boeren naar haalbare oplossingen te zoeken.

Om de situatie te keren gaan de professoren samen met een honderdtal boeren op zoek naar haalbare oplossingen. Innovatie van de cacaoproductie is daarbij een belangrijke leidraad. Een van de pistes die Prof. Koen Dewettinck op dit moment met zijn team onderzoekt in zijn project Orighana is het diversifiëren van de Ghanese cacao op vlak van smaak en aroma alsook de ontwikkeling van een top-origine chocolade. "Dit moet toelaten het inkomen van de Ghanese cacaoboeren op een hoger niveau te tillen", aldus prof. Dewettinck.

Ralph Donkoh, een Ghanese cacaoboer die samenwerkt met het UGent-team, juicht alvast al deze initiatieven toe. "Met chocolade die een specifieke smaak en aroma heeft spreek je een markt aan voor producten uit de ietwat duurdere categorie", zegt prof. Boeckx. "Dat levert een hogere prijs op voor zowel de boer als de chocoladeproducent. Vergelijk het met de Franse Bordeauxwijn waarvan een van de beste soorten uit Saint-Emilion komt. Bij Ghanese cacao is dat net zo. Hoogstaande kwaliteit vind je daar bijvoorbeeld in Foso, dat gelegen is in de Central Region." Ghanese top-origine cacao betekent daarenboven ook een mooie opportuniteit voor heel de Belgische chocolade-industrie.