Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

Identificatie

1. Entiteit: Faculteit

2. Geautoriseerde naam: Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

3. Parallelle naam: Faculty of Medicine and Health Sciences

4. Voorgangers:
- Faculté de Médecine (1817-1818)
- Facultas Medica (1817-1818)
- Artis Medicae (1819-1820)
- Faculté de Médecine (1830-1915)
- Faculteit der Geneeskunde (1916-1919)
- Faculté de Médecine (1918-1935)
- Faculteit van Geneeskunde (1923-1969)
- Faculteit van de Geneeskunde en Farmacie (1969-1970)
- Faculteit van de Geneeskunde (1970-1992)
- Faculteit Geneeskunde (1992-2000)
- Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen (2000-)

5. Identificatiecode: 6D

Historiek

1. Oprichtingsdatum: 1817-

2. Institutionele geschiedenis:
Bij organiek reglement van 25 september 1816 werd te Gent een universiteit opgericht met 4 faculteiten: Letteren, Wetenschappen, Rechtsgeleerdheid en Geneeskunde.

Echter na de revolutie en de onafhankelijkheid kondigde het ‘Voorlopig Bewind’ op 12 oktober 1830 de vrijheid van onderwijs af. De lessen aan de universiteit te Gent werden hervat na besluit van 16 december 1830. Maar hetzelfde besluit kondigde tevens de afschaffing van de faculteiten Letteren en Wetenschappen aan. De afschaffing van deze laatste had gevolgen voor de faculteit geneeskunde. Studenten dienden vanaf 1830 hun kandidatuur in de wetenschappen aan de Luikse universiteit te behalen. Het was wachten tot de organieke wet van 27 september 1935 voor de heroprichting van de faculteiten Letteren en Wetenschappen.

In de periode van 1817 tot vermoedelijk 1876 werd de graad van doctor in de geneeskunde uitgereikt, maar er was ook de mogelijkheid om via een bijzonder examen de extra graden van heel- en verloskunde te halen.
De wet van 1876 bracht hier vermoedelijk voor het eerst verandering in. Men spreekt dan duidelijk over de graad van “docteur en médecine, en chirurgie et en accouchements”. De periode 1876-1930 kende een explosie van nieuwe medische specialismen en oprichtingen van nieuwe secties.

Bij KB van 30 juni 1908 werd het Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding (HILO) opgericht en maakt tot op vandaag de dag deel uit van de faculteit Geneeskunde. Dit instituut kwam tot stand onder impuls van Prof. Fl. Gommaerts, onderdirecteur van het Instituut voor Fysiotherapie.
In 1914 kreeg Gent haar eerste universitaire leerstoel in de tandheelkunde. Vanaf 1929 kon men een licentie in de tandheelkunde volgen. In 1886 had Gent een facultatieve leergang in de otologie-rhinologie-laryngologie. Andere scholen, verbonden aan de faculteit geneeskunde waren: de morfologische school, de school van hygiëne en bacteriologie en de farmacologische school.

Jan-Frans Heymans was de eerste die rond 1890 op experimentele basis onderwijs in de farmacologie verzorgde op Belgische bodem. Hiermee had de Universiteit Gent een primeur. Het instituut bevond zich vooreerst in de achtergebouwen van de faculteit L&W, maar in 1902 werd een apart instituut ingehuldigd door Koning Leopold II. Dit 'Instituut voor de Farmakodynamie' en terapie bevond zich op het snijpunt van de A. Baertsoenkaai en de Prof. J. Kluyskensstraat (Complex Rommelaere).

In 1930 volgde Corneel Heymans zijn vader op na diens emeritaat. Corneel Heymans kwam tot de ontdekking van chemoreceptoren van de carotissinus en dit leverde hem in 1939 de Nobelprijs voor Fysiologie en Geneeskunde op.
Na het overlijden van C. Heymans (1968) werd in 1970 het instituut naar de campus van het toenmalige Academisch Ziekenhuis overgebracht. Op de vijfde en hoogste verdieping van het nieuwe instituut werd tevens de zetel van de pas opgerichte Heymans Stichting ondergebracht. De Heymans stichting heeft de opdracht om de wetenschappelijke en  menselijke erfenis van zijn stichters en alumni te beveiligen en de huidige en toekomstige leden bewust te maken van de continuïteit van hun streven. Verder organiseren zij ook lezingen en bieden zij aan navorsers de mogelijkheid kennis te delen door hen uit te nodigen voor een werkverblijf.

Krachtens de wet van 21 juni 1934 en het KB van 26 februari 1935 werd de veeartsenijschool  officieel te Gent gevestigd en gehecht aan de faculteit Geneeskunde. Na KB van 1 oktober 1968 werd in het academiejaar 1968/1969 de Veeartsenijschool een aparte faculteit van de Rijksuniversiteit Gent.

In 1987 werd de band tussen het Academisch Ziekenhuis en de universiteit losser. Op 1 april kreeg het AZ onder de naam Universitair Ziekenhuis rechtspersoonlijkheid en werd de dagelijkse leiding toevertrouwd aan een directorium en kreeg het een eigen Raad van Bestuur.

3. Huidige locatie: Gent [BE] Universitair Ziekenhuis, De Pintelaan 185

4. Voormalige locaties:
- Gent [BE] Het Pakhuis, Korenmarkt (1817-)
- Gent [BE] Moederhuis “De Bijloke”, Bijlokekaai (1866)
- Gent [BE] Anatomisch Instituut, De Bijloke (1878) met het Museum voor Anatomie (1883)
- Gent [BE] Blindenhuis, Kliniek voor Otologie-rhinologie-laryngologie (Ca. 1900)
- Gent [BE] Rommelaerecomplex: Instituut voor Farmacodynamie, Instituut voor Hygiëne en Bacteriologie, Instituut voor Fysiologie en Instituut voor Gerechtelijke Geneeskunde, Pasteurlaan, Kluyskensstraat, Hospitaalstraat, Apotheekstraat (1905).
- Gent [BE] Universitaire kliniek en poliklinieken, Pasteurlaan, Godshuizenlaan (1907)
- Gent [BE] Academisch Ziekenhuis, Universitair Ziekenhuis (vanaf 1987)
- Gent [BE] Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding, Braunschool (1908-1960), Watersportlaan (1960)

Decanen

1 jaar (Règlement sur l'organisation de l'enseignement supérieur dans les provinces méridionales du royaume des Pays-Bas, dd. 25 september 1816 / K.B. dd. 3 december 1835 / K.B. dd. 9 december 1849)

2 jaar (Wet dd. 28 april 1953 / bijzonder decreet dd. 26 juni 1991)

Publicaties

S.n. Het anatomisch instituut in het bijlokehospitaal te Gent. In: Stadsarcheologie. Gent, 1997, jg. 21, nr. 2, pp. 4-21

DE SCHAEPDRYVER, A. Rijksuniversiteit te Gent. Fakulteit der geneeskunde. Liber memorialis 1930-1980. Gent, 1980, 365p.

DE SCHAEPDRYVER, A. e.a. The Heymans institute of pharmacology 1890-1990 : 100 years of teaching, research and service. Gent, 1990, 164p.

ELAUT, L. Drie episoden in de geschiedenis van het geneeskundig hoger onderwijs te Gent. Gent, 1977, 39p.

FRANÇOIS, L. en DE MAESENEER, J. Omzien naar de toekomst : huisartsgeneeskunde op de drempel van de 21e eeuw. Gent, 2000, 174p.

S.n. Gent: 300 jaar geneeskunde. Gent, 1990, 107p.

GOOSSENS, N. De Gentse morfologenschool. Gent, 1992, 84p.

HENSEVAL, M. L'Institut d'hygiène et de bactériologie de l'Université de Gand. Gand, s.d., 47p.

S.n. Hooger instituut voor lichamelijke opvoedkunde aangehecht bij de faculteit van geneeskunde. Wetteren, 1928, 8p.

LANGENDRIES, E., SIMON-VAN DER MEERSCH, A-M. e.a. 175 jaar Universiteit Gent : een verhaal in beeld. Gent, 1992, 336p.

LANGENDRIES, E en SIMON-VAN DER MEERSCH A.M. Het Rommelaere complex : onderdeel van het gebouwenmasterplan voor de Gentse universiteit op het einde van de 19de eeuw. Gent, 1999, 120p.

LENOIR, M. 100 jaar opleiding lichamelijke opvoeding en bewegingswetenschappen aan de Universiteit Gent. Gent, 2007, 177p.

LENOIR, M. Bewegingswetenschap in beweging : een bloemlezing uit 100 jaar sportwetenschappelijk onderzoek aan de universiteit Gent. Gent, 2007, s.p.

LEUSEN, I. 125 jaar fysiologie in de Faculteit geneeskunde van de Universiteit te Gent (1817-1942). Gent, 2000, 88p.

LUYKX, Th. Gedenkboek van de Rijksuniversiteit te Gent na een kwarteeuw vervlaamsing (1930-31 - 1955-56). Gent, 1957, 441p.

LUYKX, Th. Rijksuniversiteit te Gent. Liber memorialis 1913-1960. Gent, 1960, 4 dln.

MUSSEN, M. De geschiedenis van de kliniek voor fysiotherapie en orthopedie. Gent, 2006, 144p.

OSSIEUR, Edg. Radiografie te Gent 1896 - ca. 1906. In: Handelingen der maatschappij voor geschiedenis en oudheidkunde te Gent. Gent, 1995, Jg. 49, pp. 251-263.

OSSIEUR, Edg. Studenten en hun examens in de faculteit geneeskunde RUG. Gent, 1978, 42p.

WALTERS, J. Geschiedenis der zusters der Bijloke te Gent. Gent, 1930, 3 v.

Inventaris

De inventarissen worden momenteel bewerkt om opgenomen te worden in een archiefbeheersysteem. Indien u stukken wil raadplegen, gelieve ons te contacteren: archief@ugent.be

We begeleiden  graag uw zoektocht. Dank voor uw begrip.