Conflict Israël – Hamas: UGent-statement

Rector Rik Van de Walle heeft eerder deze maand aan de Commissie Mensenrechtenbeleid en Dual Use Onderzoek van de UGent gevraagd om een advies uit te brengen over de mogelijke impact van het conflict tussen Israël en Hamas op samenwerkingen tussen de Universiteit Gent en Israëlische of Palestijnse universiteiten.

De UGent beslist steeds om samen te werken of niét samen te werken met partners (bv. universiteiten of bedrijven) en niet met landen als dusdanig. In het kader van ons mensenrechtenbeleid en onze dual use-procedures zijn het dan ook actuele of mogelijke partners die we beoordelen, en niet de landen waarin ze gehuisvest zijn (meer info hierover vindt u op de UGent-webpagina’s over mensenrechtenbeleid).

De commissie is intussen tot een advies gekomen, en heeft dat advies op 23 november aan de rector overgemaakt.

Rik Van de Walle: “Ik wens de leden van de Commissie Mensenrechtenbeleid en Dual Use Onderzoek te danken voor hun zorgvuldige afweging van heel wat relevante aspecten. Zoals steeds vind ik het belangrijk dat beleidsbeslissingen worden genomen op basis van de inbreng van deskundigen. Dit geldt in het bijzonder ten aanzien van complexe en gevoelige vraagstukken.
Bijgevolg heb ik beslist het advies van de commissie integraal te volgen. Dit leidt tot onderstaand standpunt en de bijbehorende afspraken voor de UGent.”

Het United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) meldt dat sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober meer dan 1.200 Israëli’s en 11.000 Palestijnen zijn overleden, waaronder respectievelijk meer dan 29 en 4.500 kinderen. Meer dan 5.400 Israëli’s en 27.000 Palestijnen liepen verwondingen op. Meer dan 150 Israëli’s worden gegijzeld door Hamas, meer dan 41.000 woningen in Gaza werden vernietigd en 1,6 miljoen mensen zijn op de vlucht in Gaza.[1] De onderwijs- en onderzoeksactiviteiten aan Israëlische en Palestijnse partneruniversiteiten werden noodgedwongen opgeschort. De Gentse universitaire gemeenschap is bezorgd over en diep geraakt door het verlies van Israëlische en Palestijnse levens in de afgelopen weken en betuigt haar solidariteit met Israëlische en Palestijnse collega’s en studenten die getroffen zijn door de gebeurtenissen. Aanvallen waarbij burgers geviseerd worden kunnen niet gerechtvaardigd worden.

De vijandelijkheden in Gaza en Israël duren voort. De acties van Hamas, met moorden, gijzelnemingen, opzettelijke aanvallen op burgers en willekeurige raketaanvallen op Israël zijn oorlogsmisdaden. De Israëlische luchtaanvallen op Gaza en het blokkeren van brandstof, water, elektriciteit en voedsel in Gaza leiden tot het collectief straffen van de bevolking in Gaza voor de misdaden van Hamas. De Israëlische bezetting van Palestina, inclusief de uitbreiding van de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, gaan gepaard met schendingen van het internationaal humanitair recht en de mensenrechten.[2]

Sommige bedrijven, academische instellingen en onderzoekers kunnen rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken zijn bij deze schendingen van het internationaal humanitair recht of van mensenrechten. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer ze technologie ontwikkelen of produceren die later ingezet wordt voor mensenrechtenschendingen of schendingen van het internationaal humanitair recht, omdat ze zich vestigen in gebieden die militair bezet worden, of daar activiteiten ontplooien.

Gelet op het belang van mensenrechten en de vaststelling dat de huidige oorlog gepaard gaat met zware schendingen van het internationaal humanitair recht, inclusief disproportionele schade aan burgers en infrastructuur, dringen we er ook bij onze overheden op aan werk te maken van een staakt-het-vuren.

De universitaire gemeenschap is een sociaal geëngageerde gemeenschap. Het is ook daarom dat de UGent in 2017 een mensenrechtenbeleid aannam. Hiermee wil de universiteit voorkomen dat we tijdens onze activiteiten mensenrechten schenden, dat onze onderzoeksresultaten later misbruikt worden voor mensenrechtenschendingen, en dat we samenwerken met partners die betrokken zijn bij ernstige of systematische mensenrechtenschendingen.

Het UGent-mensenrechtenbeleid heeft onder meer tot gevolg dat er geen institutionele overeenkomsten werden en worden getekend met Israëlische of Palestijnse organisaties die betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen of schendingen van internationaal humanitair recht. Zo werden in het verleden onder meer samenwerkingen geweigerd met Israëlische organisaties die commercieel actief zijn in bezette gebieden, of met onderzoeksgroepen die defensie- of veiligheidstechnologie ontwikkelen die gebruikt kan worden voor de bezetting van Palestijnse gebieden en het bouwen van nieuwe nederzettingen. Ook in de toekomst stroken dergelijke samenwerkingen niet met het UGent-mensenrechtenbeleid.

Anderzijds heeft de Universiteit Gent heel wat samenwerkingen lopen met Israëlische en Palestijnse organisaties. Ook met universiteiten die zich na 7 oktober schaarden achter de strijdende partijen[3] of mogelijks materiële of financiële steun leveren. Dit zou kunnen betekenen dat deze partnerorganisaties onrechtstreeks betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Tegelijkertijd maken bepaalde Israëlische en Palestijnse universiteiten ook duidelijk dat ze bezorgd zijn om de impact van de oorlog op mensenrechten.[4]

De komende weken en maanden zal de Universiteit Gent voor elke organisatie waarmee een institutionele samenwerking lopende is of gepland is grondig nagaan waaruit de morele, financiële of materiële steun aan de Israëlische of Palestijnse strijdende partijen bestaat en contact opnemen met deze organisaties om na te gaan of, en in welke mate, ze betrokken zijn bij schendingen van mensenrechten en het internationaal humanitair recht. Indien dit het geval is, zullen stappen ondernomen worden om de samenwerking stop te zetten en zullen geen toekomstige samenwerkingen opgestart worden, tot nieuwe elementen leiden tot een herevaluatie.

Om uit te sluiten dat de UGent, door samen te werken met organisaties in Israël of Palestina, bijdraagt aan mensenrechtenschendingen, worden onderzoekers gevraagd om de Commissie Mensenrechtenbeleid en Dual Use Onderzoek te contacteren bij elke nieuwe institutionele samenwerking met Israëlische of Palestijnse onderzoeksinstellingen, bedrijven of andere organisaties.

[1] United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, Reported impact since 7 October 2023, https://www.ochaopt.org. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, Hostilities in the Gaza Strip and Israel | Flash Update #45, https://www.unocha.org/publications/report/occupied-palestinian-territory/hostilities-gaza-strip-and-israel-flash-update-45. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, Hostilities in the Gaza Strip and Israel | Flash Update #19, https://www.ochaopt.org/content/hostilities-gaza-strip-and-israel-flash-update-19. Data t.e.m. 10 november 2023.
[2] United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs, Crisis Context and Impact, https://www.ochaopt.org/country/opt.
[3] Israel Association of University Heads, Letter from 1 November 2023, https://vera.org.il/wp-content/uploads/2023/11/VERA-%E2%80%93-To-our-Colleagues-%E2%80%93-1.11.2023.pdf.
[4] Tel Aviv University, 45 Days into the War — An Update from the TAU President, https://english.tau.ac.il/news/Prof-Ariel-Porat-20-11-23.