Impactsuccesverhaal: Robotica

Als kind wilde Francis wyffels al zelf robots bouwen. Nu geeft hij die kans aan andere jongeren.

Francis is professor bij IDLab UGent en doet fundamenteel onderzoek naar robotica en artificiële intelligentie (AI). Hij bouwt robots, bijvoorbeeld voor een project waarbij geprobeerd wordt om robots de was te laten plooien. “Wij passen de robot aan, want als je hem bijvoorbeeld handen wilt geven, vind je standaard enkel eenvoudige pinchers, dat zijn dingen die door open en dicht te gaan een grijpbeweging kunnen maken, maar er zit daar heel weinig gevoel in.” Omdat bij een robot sensoren in de vingertoppen inbouwen moeilijker is, maken de meeste systemen gebruik van visie. Francis past liever de hardware aan: hij maakt eigen vingers en leert zij robots taken aan via AI. Door mensen bepaalde handelingen te laten voordoen, kan de robot leren in omgevingen die veel aanpassingsvermogen, intelligentie en creativiteit vergen. “Het gaat niet over repetitieve handelingen,” benadrukt Francis, maar over taken, “de next step als het ware, opdrachten die toch enige vorm van aanpassingsvermogen vereisen van de mens vandaag, of van de robot in de toekomst.”

Robots iets aanleren

Dit is uiteraard ook valoriseerbaar vooral op economisch vlak, op lange termijn. Francis wyffels heeft het over een periode van minstens tien jaar. “Wij doen nog iets fundamenteler onderzoek, bijvoorbeeld rond de vraag hoe we machine learning of AI kunnen verbeteren zodanig dat er in de toekomst toepassingen mee gedaan kunnen worden. Denk aan fruit plukken, de was plooien of koken. Het is niet dat wij perse een taakgedreven focus hebben, maar we willen wel graag het gevoel met de realiteit behouden, dus werken we op handelingen waarrond we data kunnen verzamelen en waarbij we mensen kunnen betrekken bij het onderzoek.”

Robots kunnen repetitieve taken aan, maar voor onvoorspelbare zaken heb je toch iets meer ‘gevoel’ nodig en dingen als omgevingsbewustzijn. Dat is veel complexer omdat er ook hardware mee ontwikkeld moet worden. Dat zal langer duren, maar het komt eraan omdat veel taken waarvan wij nu denken dat een robot ze niet kan, wel oplosbaar zullen zijn. Dat zal gevolgen hebben voor de samenleving, bijvoorbeeld op het vlak van werkgelegenheid.

“Nu gebruikt men bij het schaken al schaakcomputers om de zet die de mens gaat doen te analyseren. Als die zet zeer creatief is, gaat men ervan uit dat het een computer was,” weet Francis. "We moeten niet denken als mens dat we als enige creatief kunnen zijn. Het is dan aan de maatschappij om daar antwoorden op te vinden en dat antwoord zullen we niet alleen vinden bij meer onderzoek naar technologie."

"Het is natuurlijk wel belangrijk dat mensen een goed begrip hebben van wat je met technologie kan en wat je er niet mee kan. En dan komen we aan bij het onderwijsverhaal.”

Dwengo

DwengoOmdat hij het belangrijk vindt dat mensen een goed begrip hebben van de mogelijkheden en beperkingen van technologie, richtte hij in 2009 met een groepje gelijkgezinde UGent-onderzoekers de vzw Dwengo op. Het doel van Dwengo is duidelijk: iedereen voor zijn of haar achttiende verjaardag een robot laten bouwen. “Maar dat moet je niet te letterlijk nemen,” relativeert Francis, “Het gaat er ons om dat iedereen op zijn minst in contact komt met de fundamentele concepten achter de robotica.” 

Er bestaan gelukkig heel wat initiatieven die activiteiten organiseren rond robots, denk bijvoorbeeld aan robottoernooien. Volgens Francis bereiken deze echter een beperkte groep jongeren. Soms zijn de activiteiten te duur, of men vindt niet genoeg vrijwilligers om de activiteit te begeleiden. Vooral jongeren uit kwetsbare groepen vallen uit de boot. Dwengo richt zich precies daarom op scholen en op leerkrachten.

Francis: “Ik geloof er sterk in dat je meer mensen kunt bereiken door binnen de schoolmuren te werken.”

Voor projecten die Dwengo zelf uitvoert, gaat de vzw zelfs nog een stap verder en neemt ze nadrukkelijk inclusiecriteria mee. “Door gewoon blij te zijn wanneer je activiteit genoeg volk trekt, creëer je een bubbel en werk je met jongeren die al vanuit zichzelf geïnteresseerd zijn. Dat is net wat we willen overstijgen.”

Meer informatie

IDLab

Dwengo